Gedragsstoornissen op oudere leeftijd: chagrijnig, wantrouwend, agressief

Gedragsafwijkingen in de context van dementie - een volledig onderschat ziektebeeld. Tegenwoordig lijden al meer dan 1.2 miljoen Duitse burgers eraan dementie​ 800,000 van hen hebben ernstige gedragsafwijkingen, zoals agressie in woord en daad, plotselinge stemmingswisselingen, wantrouwen jegens familieleden, onrustig dwalen 's nachts. Omdat het aantal ouderen snel groeit, verwachten experts dementie te verhogen tot 2.3 miljoen in 2030, wat ook betekent dat er meer getroffen familieleden zijn die te maken hebben met deze ziekte en het hoge niveau van lijden. Dementie op oudere leeftijd is dus het volksgezondheid en sociaal-politieke kwestie van de toekomst.

Dementie - een last voor iedereen

In Duitsland wordt nog te weinig aandacht besteed aan gedragsproblemen. Vaak wordt het "chagrijnige" gedrag van ouderen verontschuldigd met de toenemende leeftijd van de patiënt en afgedaan als "normaal". Dat agressiviteit, rusteloosheid, wantrouwen, schelden en schreeuwen een onafhankelijk ziektebeeld verbergen, is in Duitsland nog grotendeels onbekend. In Engeland en de VS worden deze symptomen al als een ziekte beschouwd en worden patiënten dienovereenkomstig behandeld. Het is te hopen dat dit heroverwegingsproces in de toekomst ook in Duitsland snel op gang zal komen. Het geleidelijke progressieve verlies van cognitieve prestaties en denkvermogen is een kant van een dementieziekte. De symptomatologie, meestal bekend als Alzheimer ziekte, is op zich al een bijna ondraaglijke last voor de familie, die voor hun ogen een geliefde mentaal steeds meer achteruit moet zien gaan, niet meer in staat is om zelfbepaald te reageren en steeds afhankelijker wordt van de hulp van anderen.

Gedragsstoornissen breken gezinnen vaak uit

Maar dementie is een ziekte met het 'Janusgezicht': nog ernstiger zijn de gedragsveranderingen die gepaard gaan met dementie, die de grootste impact hebben op het gezinsleven samen. Wanneer een geliefde plotseling agressief, wantrouwend en vijandig wordt jegens zijn of haar naaste familieleden, wanneer hij of zij waanideeën ontwikkelt, wordt de toch al zware zorgverlening nog gecompliceerder door de enorme emotionele last. Vaak zijn juist deze gedragsveranderingen de reden voor institutionalisering, waardoor de patiënt uit zijn of haar vertrouwde omgeving wordt ontworteld, met als gevolg dat onzekerheid, agressie en hulpeloosheid toenemen.

De meest voorkomende gedragsstoornissen zijn:

Rusteloosheid / dwalen / rusteloosheid: dit is een typisch fenomeen bij dementiepatiënten. Veranderingen in de aandrijving zijn vaak het eerste teken van de stoornissen in de hersenen​ De getroffen personen worden gedreven door een innerlijke rusteloosheid, ze willen continu iets doen, maar zonder te weten wat ze eigenlijk wilden doen. Ze rennen rond, vergeten wat ze wilden doen en beginnen aan een andere activiteit. Verstoord slaap / waakritme: Veel dementiepatiënten hebben last van slaapstoornissen. Ze dwalen 's nachts rond in het donker. Familieleden kunnen ook niet slapen vanwege angst en bezorgdheid over ongevallen en verwondingen. In tegenstelling tot de getroffenen, die dan overdag slapen, kunnen ze hun slaap niet meer inhalen. Agressie en woede: dementiepatiënten gedragen zich vaak agressief - zonder aanwijsbare reden voor de familieleden - en niet alleen met woorden, maar ook met daden. Dit gedrag wordt meestal veroorzaakt door angst of zelfs woede omdat je moet vragen om iets dat eigenlijk als vanzelfsprekend wordt beschouwd. Wantrouwen en vijandigheid: Patiënten met dementie wantrouwen plotseling vrienden, kennissen en familieleden, ze reageren vijandig en afwijzend op hen. Zelfs de naaste familieleden worden er bijvoorbeeld van verdacht iets van hen te hebben gestolen, iets 'gestolen' te hebben. Neerslachtigheid en Depressie: Depressieve stemmingen - veroorzaakt door mentale achteruitgang - komen zeer vaak voor. Veel van de getroffenen merken dat ‘iets’ niet langer goed met hen is. Ze kunnen hun omgeving niet meer aan en weten heel goed dat ze afhankelijk zijn van de hulp van anderen. Dit maakt ze depressief en verdrietig, zonder dat ze iets aan hun kunnen veranderen voorwaarde.hallucinaties / Wanen: patiënten met dementie hebben vaak sensorische wanen (hallucinaties), wat betekent dat ze iets zien dat niet bestaat, stemmen en geluiden horen die niet bestaan, of geur iets dat de familie niet kan waarnemen. Veel van de getroffenen lijden ook aan waanvoorstellingen: ze beschuldigen hun familieleden bijvoorbeeld van diefstal, ze voelen zich achtervolgd door vreemden en ze herkennen zichzelf niet langer in de spiegel en geloven dat er een vreemdeling tegenover hen staat.

Let op de eerste waarschuwingssignalen

Met name gedragsafwijkingen worden meestal twee tot drie jaar voordat de diagnose dementie gesteld wordt, duidelijk. In veel gevallen worden gedragsstoornissen afgedaan als 'normale' bijwerkingen van veroudering, terwijl ze in feite het eerste waarschuwingsteken zijn dat dementie op handen is. De vroegere dementie wordt gediagnosticeerd, de vroegere voldoende therapie kan worden gestart. En dit is waar de familieleden worden opgeroepen. Zodra u de eerste tekenen van gedragsverandering opmerkt, moet u met de betrokkene naar de huisarts gaan, die met eenvoudige tests aanwijzingen voor de diagnose kan krijgen. Zelfs als dit vaak moeilijk is, omdat de getroffen persoon meestal geen inzicht heeft in de ziekte, moet u aandringen op een bezoek aan de dokter. Dit is in uw eigen belang, want ook als het nog niet mogelijk is om dementie te genezen, kunnen symptomen als agressie, wantrouwen, verstoord slaap-waakritme, etc. effectief worden verminderd of zelfs geëlimineerd. Op deze manier kan het therapie geeft de getroffen persoon de kans om zijn of haar levensplannen te beïnvloeden, zolang hij of zij daar mentaal nog toe in staat is.