Het gevoel van kracht of het gevoel van weerstand is een perceptuele kwaliteit van interoceptieve dieptegevoeligheid en maakt deel uit van het kinesthetische systeem. Door het gevoel van kracht kunnen mensen hun eigen inspanning tijdens bewegingen inschatten en zo trekken en duwen coördineren. Bij extrapiramidale laesies is het gevoel van kracht verminderd.
Wat is het gevoel van kracht?
Het krachtgevoel stelt mensen in staat om hun eigen inspanning tijdens bewegingen in te schatten en zo het trekken en duwen te coördineren. De menselijke perceptie is onderverdeeld in onderschepping en exteroceptie. Exteroceptie is de perceptie van externe prikkels. Interoceptie komt overeen met het waarnemen van prikkels uit het eigen lichaam. proprioceptie is een onderdeel van onderschepping. Dit type waarneming omvat alle zintuiglijke indrukken voor de waarneming van de eigen lichaamsbewegingen en positie in de ruimte. Voor proprioceptieis de zogenaamde dieptegevoeligheid cruciaal. Dit is het spiergevoel (krachtgevoel), dat verschillende perceptuele kwaliteiten heeft. Naast het schatten van de eigen spier sterkte, het spiergevoel stelt mensen in staat om specifiek tegen weerstand in te bewegen. Het spiergevoel maakt de beweging van individuele spiergroepen en het waarnemen van drukverdelingen mogelijk. Het maakt dus de dosering van druk en spanning tijdens spierbewegingen mogelijk. Deze perceptuele kwaliteiten van dieptegevoeligheid worden het gevoel van kracht of het gevoel van weerstand genoemd. Samen met het positiegevoel voor het waarnemen van de huidige uitgangspositie en het bewegingsgevoel voor het ontvangen van bewegingsdimensies of positieveranderingen vormt het krachtgevoel het geheel van het kinesthetische systeem.
Functie en taak
Het gevoel van kracht stelt mensen in staat om de inspanning van elke spiercontractie nauwkeurig te plannen en deze af te stemmen op het bewegingsdoel. Dankzij deze perceptuele kwaliteit verpletteren mensen bijvoorbeeld niet onwillekeurig een voorwerp wanneer ze ernaar reiken. Proprioceptoren in de spieren en pezen geef permanente informatie over de spanningstoestand van de spieren. Proprioceptoren omvatten de spier- en peesassen. De spierspoelen detecteren de lengte van skeletspieren. Ze worden gevormd door intrafusale spiervezels die hun afferenten hebben in zenuwvezels van de klasse Ia. Secundaire afferente innervatie van de spierspoelen wordt gegeven door zenuwvezels van klasse II. De efferente innervatie van de structuren wordt verzorgd door gamma-motorneuronen. Ze regelen voornamelijk de gevoeligheid van de spil. Peesspindels liggen op hun beurt tussen spier- en peesvezels. Ze worden gevormd door gebundelde collageenvezels omsloten door een bindweefsel capsule. Ze zijn verbonden met de spier- en peesvezels en worden geleverd door afferente Ib-zenuwvezels. Zodra een spier wordt aangespannen en dus verkort, wordt de collageen vezels in de peesspindels strekken zich uit. Als resultaat polariseren de spindels en geven ze de stimulus met informatie over de stimulusintensiteit door aan de spinal cord Daar oefenen de Ib-neuronen via interneuronen een remmende invloed uit op de motorneuronen van de geïrriteerde spier en stimuleren ze de motorneuronen van de respectievelijke spierantagonist. Via oplopende zenuwbanen bereiken de impulsen de tractus spinocerebellaris anterieur, posterieur, en de cerebellum Door het gevoel van kracht kunnen mensen de bewegingsweerstand inschatten en het gewicht van objecten inschatten. Deze informatie haalt hij uit de spierspanning die bij een bepaalde beweging is betrokken. De verkregen informatie wordt op een zinspecifiek opgeslagen geheugen en helpt mensen in de toekomst om spierkracht nauwkeurig te coördineren en te plannen in de context van een bepaalde beweging. Zonder het gevoel van kracht zouden bewegingsplanning en krachtschatting niet mogelijk zijn. Menselijke bewegingen zouden onhandig en niet doelgericht zijn zonder de perceptuele kwaliteit. Hoewel het gevoel van kracht een interoceptieve perceptuele kwaliteit is, draagt het ook bij aan receptieve informatieverwerving over de buitenwereld. Dit geldt met name voor informatie over het gewicht van bepaalde objecten. Schattingen van het gewicht of sterkte van een weerstand zijn afhankelijk van de spierkracht van het individu en zijn dienovereenkomstig subjectief gevormd.
Ziekte en klacht
In de context van verschillende neurologische aandoeningen zijn zogenaamde extrapiramidale aandoeningen kenmerkend. Extrapiramidaal, in termen van bewegingsstoornissen, betekent een oorzaak buiten het piramidale systeem. Het piramidale systeem is het belangrijkste schakelpunt voor alle motoriek en bevindt zich in de spinal cord en verbindt de centrale motorneuronen, die bij elk type beweging een rol spelen. Schade aan het piramidale systeem kan leiden tot verlamming, spierzwakte of spasticiteit Het extrapiramidale systeem registreert alle bewegingsbesturingsprocessen buiten het piramidale systeem. Schade aan dit systeem wordt voornamelijk gekenmerkt door het ontbreken van de remmende invloed van het bovendeel motorneuron om bewegingen te coördineren. Als gevolg hiervan lijken de bewegingspatronen van patiënten met extrapiramidale laesies sterk overdreven. Elke extrapiramidale schade vertoont dus effecten op het krachtgevoel. De getroffen personen voelen het gewicht van hun eigen ledematen vaak als zwaar en oefenen daardoor onevenredig meer kracht uit om de kleinste bewegingen uit te voeren. Door de extrapiramidale beschadiging hebben ze het gevoel dat ze altijd tegen weerstand in bewegingen uitvoeren. De waargenomen weerstand wordt naar buiten geprojecteerd en daarom besteden de patiënten onnodig veel kracht om de weerstand te overwinnen. Daardoor zijn getroffenen vaak niet meer in staat om adequaat te zijn dosis druk en tractie. In sommige gevallen wordt de beweging over het algemeen ook vertraagd omdat deze optreedt tegen de waargenomen weerstand in. Dit type centrale zenuwschade is kenmerkend voor ziekten zoals multiple sclerose Dit is een auto-immuunziekte die de immuunsysteem veroorzaken ontsteking in het midden zenuwstelsel. De ontsteking zorgt er vaak voor dat neuronen onomkeerbaar afsterven. Bewegingsstoornissen zoals het beschreven fenomeen komen vaak voor. Naast deze ziekte, trauma of spinal cord infarct kan ook het beschreven fenomeen veroorzaken. Een even mogelijke oorzaak is een tumoraandoening van de wervelkolom.
