Duif scabiosa is een weidebloem met delicate paarse bloesem, de plant met geneeskrachtige eigenschappen is wijdverspreid in heel Europa. Vooral te vinden in de zogenaamde schrale weilanden en droge graslanden, de duif scabiosa.
Voorkomen en teelt van de duif scabiosa.
Duif scabiosa is een weidebloem met delicate paarse bloesem, de plant met geneeskrachtige eigenschappen is wijdverspreid in heel Europa. Duiven scabiosa is een belangrijke voedselbron voor bijen, vlinders en andere insecten. De botanisch-wetenschappelijke naam van de duif scabiosa is Scabiosa columbaria Pink. De plant behoort tot de kaartfamilie, Dipsacaceae, ook de Engelse naam Pigeon's scaboius wordt veel gebruikt in het Europese taalgebied. In het gewone spraakgebruik is duivenschurft ook bekend als duivenkruid. Voor medicinale doeleinden worden niet de bloemen gebruikt, maar alleen de bladeren. Deze kunnen worden verzameld van het late voorjaar tot het vroege najaar. Duif scabiosa is in sommige gebieden zeer zeldzaam geworden. Het is beschermd en mag daarom niet in het wild worden verzameld. Structurele veranderingen in de landbouw en de overbemesting die er vaak mee gepaard gaat, eisen hun tol van de van nature voorkomende populatie van deze medicinale plant. Voor de bereiding van salades zijn de kleine, malse blaadjes het lekkerst tussen april en juni. De bladeren voor kompressen kunnen het beste worden gebruikt van de lente tot de vroege herfst. Naast droge graslanden wordt duivenscabiosa vaak langs bermen aangetroffen. De plant is meerjarig en kan een hoogte bereiken van 25 tot 60 centimeter. De bovenste bladeren zijn veerlobbig, terwijl de onderste bladeren ovaal-lancetvormig zijn. Onder de bloemen is de stengel van de duif scabiosa licht behaard. Van juni tot oktober verschijnen de typische blauwpaarse bloemen. Dit zijn de terminale koppen van de plant; bovendien zijn de marginale bloemen van pigeon scabiosa altijd groter dan die in de bloemen. De zaden ontwikkelen zich in de herfst uit de bloemen en verbergen zich op de doornige vruchtstelen. De bladeren van de stengels worden naar boven toe nauwelijks kleiner en zijn nagenoeg gelijkmatig verdeeld.
Effect en toepassing
Duif scabiosa is niet alleen een voedselplant voor insecten, maar ook als voedsel voor mensen en ook als medicinale plant. Een salade kan worden bereid uit delen van de plant. De geneeskrachtige plant dankt zijn naam duifschurft aan het feit dat het vroeger werd gebruikt als een effectief middel tegen jeuk mijtplaag bij mens en dier. Om een salade te bereiden, worden de vers geoogste bladeren eenvoudig toegevoegd aan andere slasoorten. Een salade kan echter ook uitsluitend worden bereid uit de bladeren van duivenscabiosa. De salade wordt als aromatisch-smakelijk beschouwd en heeft over het algemeen een tonic en metabolisch effect. De bladeren kunnen ook worden gedroogd. Theebereiding van de gedroogde bladeren is mogelijk, maar niet gebruikelijk vanwege de nogal bittere dorst smaak De bladeren van duif scabiosa kunnen ook uitwendig worden gebruikt voor genezingsdoeleinden. Een vijzel kan worden gebruikt om een pasta van de verse bladeren te stampen. In het verleden werd zo'n kompres gebruikt als een huid ontsmettingsmiddel For huid parasieten en vooral voor plagen van schurft mijten. De schurft mijten sterven op betrouwbare wijze binnen een paar uur na het dun uitsmeren van de pasta. De genezende kennis over de werking tegen schurft was grotendeels verloren. Tegenwoordig zijn er ook veel effectievere chemische middelen tegen schurft beschikbaar. Duif scabiosa kan ook met succes in eigen tuin gekweekt worden. Hiervoor worden de zaden in het voorjaar direct op de gewenste plek gezaaid. Voor dit doel moet een zonnige locatie worden gekozen. De grond voorwaarde moet kalkhoudend, droog en leemachtig zijn. Extra bemesting is niet nodig.
Belang voor gezondheid, behandeling en preventie.
Het belang van duif scabiosa voor volksgezondheid, preventie en behandeling is tegenwoordig grotendeels verloren gegaan. Desalniettemin worden de genezende effecten op schurftmijtplagen als goed gedocumenteerd en betrouwbaar beschouwd. Tegenwoordig wordt duif scabiosa echter vooral gevonden als een prachtige sierplant in voortuinen. Daar wordt het door veel insectensoorten gewaardeerd als een rijke bron van nectar. Het belangrijkste belang voor volksgezondheid ligt enerzijds in de algemene stofwisselingbevorderende werking, anderzijds in de toepassing tegen schurftmijten. De geneeskrachtige ingrediënten zitten in de bladeren, maar niet in de bloemen van de plant. Alle delen van de plant, inclusief de bloemen, zijn echter niet giftig en kunnen zonder aarzelen worden geconsumeerd. De bladeren van duif scabiosa bevatten verschillende etherische oliën, flavonoïden, mineralen, scabiosides en ook vitaminen Scabosiden en etherische oliën zijn primair verantwoordelijk voor de antiparasitaire werking. Overblijfselen van duif scabiosa zijn zelfs in de winter zichtbaar, omdat deze ook bovengronds overleeft. In tegenstelling tot andere weideplanten reikt het wortelsysteem van duivenscabiosa tot twee meter diep in de grond. Volledig snoeien kan nodig zijn om te voorkomen dat het zich te ver in de tuin of velden verspreidt. De eerste bevestigde archeologische vondst van een scabiosa van een duif dateert uit de 3e eeuw uit het gebied rond Rottweil. In 1562 werd de medicinale en gecultiveerde plant door Hieronymus Harder in een herbarium geregistreerd. Inmiddels zijn er door middel van kruising verschillende hybriden van de duif scabiosa ontstaan, zoals de “Vlinder Blue ”met diep zuiver blauwe bloemen. Over het algemeen wordt de populatie van de duif scabiosa in Duitsland niet als bedreigd beschouwd, maar in de deelstaten Brandenburg en Mecklenburg-Vorpommern is de plant toegevoegd aan de Rode Lijst van bedreigde plantensoorten. Tegenwoordig bevatten geneesmiddelen die in apotheken verkrijgbaar zijn, geen planten meer extracten van duif scabiosa.
