Bewustzijn wordt bepaald door complexe neurofysiologische processen van een individu. Tot op heden is het moeilijk om de oorzaken van bewuste bewustwording van de wereld uit te leggen. Bewustzijnsstoornissen manifesteren zich in een grote verscheidenheid aan psychische stoornissen.
Wat is bewustzijn?
De rol van bewustzijn is om de omgeving bewust te maken voor het individu. Het is niet zo eenvoudig om duidelijk te maken wat bewustzijn is en hoe het ontstaat. Daarom is er geen eenduidige definitie voor bewustzijn. Vanuit wetenschappelijk oogpunt is het de totaliteit van mentale toestanden van een individu, die worden ondersteund door complexe neurofysiologische processen. Maar hoe deze neurofysiologische processen kunnen leiden naar staten van bewustzijn is controversieel. Dus hoe kan het mogelijk zijn dat zenuwprikkels transmissies of hersenen activiteiten triggeren bepaalde sensaties of gevoelens? Hoe en waarom kunnen deze mentale toestanden worden toegeschreven aan specifieke neurale processen? Fysiologische processen zijn onderworpen aan chemische en fysische wetten. Dus hoe worden deze processen verfijnd en waarom produceren ze staten die het individu bewust maken van zijn of haar rol in de omgeving? De mysterie van het bewustzijn houdt zowel wetenschappers als filosofen bezig. Zo zijn er tot op heden verschillende theorieën ontwikkeld, maar deze kunnen geen definitieve verklaring geven. Alle pogingen tot verklaring zijn tot op heden slechts benaderingen. Bijgevolg zijn er ook verschillende opvattingen in de beschrijving van bewustzijn.
Functie en taak
De rol van bewustzijn is om de omgeving bewust te maken voor het individu. In die zin bezitten andere levensvormen dan mensen ook bewustzijn, hoewel vermoedelijk in zwakkere mate. Volgens de wetenschappelijke definitie omvatten mentale toestanden alle sensaties, gevoelens, percepties en cognitieve vermogens (dwz denken). Bij mensen heeft het bewustzijn zich het sterkst ontwikkeld in de loop van de evolutie. Vooral het componentdenken speelt een belangrijke rol. Ontwikkelingshistorisch schijnt de noodzaak te hebben bestaan bij een soort van de primaten voor hun voortbestaan om vooruit te plannen. Waarschijnlijk waren de levensomstandigheden zo moeilijk dat alleen instinctief handelen tot het uitsterven van mensen zou hebben geleid. Tegelijkertijd werd taal ontwikkeld om de communicatie tussen individuen te verbeteren. Op basis hiervan konden eerder opgedane ervaringen worden doorgegeven aan volgende generaties. In de afgelopen jaren zijn ook bij sommige diersoorten cognitieve vaardigheden bekend geworden. Zo blijken apen, varkens, dolfijnen, olifanten en verschillende kraaiachtigen zichzelf in een spiegel te kunnen herkennen. Sommige diersoorten vertonen ook anticiperend gedrag. Elk dier heeft bepaalde sensaties zoals pijn, honger, dorst of verzadiging. Deze sensaties zijn een voorwaarde om te overleven. Wanneer men hier echter van bewustzijn kan spreken, is controversieel. De grenzen zijn vloeiend, afhankelijk van de definitie. Als gevoelens zoals angst of zelfs verdriet en vreugde zich al bij de sensaties voegen, kan er sprake zijn van een beginnend bewustzijn. Vanuit de dierenwereld is dit al goed bekend bij iedere hondenbezitter, die de metgezel met kwispelende staart observeert. Vaak handelen individuen (inclusief mensen) onbewust instinctief. Hier zijn de gedragingen ofwel aangeboren of onbewust opgeslagen in de hersenen Bewustzijn omvat ook perceptie van de natuurlijke omgeving. Bij mensen omvat perceptie zien, horen, geur, smaaken raak aan. De complexe bewustzijnsprocessen dienen mensen om deze waarnemingen te verwerken, terwijl ze strategieën ontwikkelen om in hun voordeel te handelen.
Ziekten en kwalen
Ziekten die het bewustzijn aantasten, omvatten allerlei psychologische, mentale en spirituele stoornissen. Deze aandoeningen hebben een aanzienlijke invloed op de manier waarop een persoon handelt. Als gevolg hiervan kunnen persoonlijkheidsstoornissen ontstaan die een intensieve psychologische of psychiatrische behandeling vereisen. In het geval van drugs en alcoholverslaving net zoals schizofrenie, ontwikkelen zich vaak psychosen die in verband worden gebracht met waanvoorstellingen en hallucinaties De getroffen persoon kan zich niet langer duidelijk identificeren met zijn of haar 'zelf'. Psychosen kunnen zich ook ontwikkelen in de context van andere ziekten, zoals dementie, ernstig trauma of comateuze toestanden. Ernstige ziekten van de lever, nieren of hart- kan ook leiden aan psychosen onder bepaalde omstandigheden. Er wordt onderscheid gemaakt tussen kwantitatieve en kwalitatieve bewustzijnsstoornissen. Kwantitatieve bewustzijnsstoornissen manifesteren zich door vertroebeling van de waakzaamheid (waakzaamheid). Dit gebeurt in vier fasen. Deze variëren van eenvoudige sufheid tot slaperigheid (permanente slaperigheid), sopor (slaapachtige toestand) en coma De oorzaken van kwantitatieve bewustzijnsstoornissen zijn talrijk. Deze omvatten een onvoldoende aanbod van zuurstof aan de hersenen bij hart- en vaatziekten, beroerte, epilepsieverhoogde intracraniale druk, craniocerebrale trauma, vergiftiging of ontsteking van de zenuwstelsel en hypoglycemie or hyperglycemie Kwalitatieve bewustzijnsstoornissen worden vertroebeling van het bewustzijn, vernauwing van het bewustzijn en verschuiving van bewustzijn genoemd. Saaiheid van bewustzijn beschrijft toestanden van verwarring in denken en handelen. Deze omvatten symptomen als desoriëntatie, hallucinatiesof angst. Deze toestanden kunnen voorkomen in schizofrenie, dementie, medicijn, alcohol, en misbruik van medicijnen, of stofwisselingsziekte. Bij bewustzijnsverlies heeft de patiënt het reactievermogen verminderd. Vaak is dit voorwaarde ontwikkelt zich met traumatisch hersenletsel, epilepsie, of hersenen ontsteking Veranderingen in het bewustzijn manifesteren zich door een veranderd waarnemingsvermogen in combinatie met verhoogde alertheid. Dit is een typisch voorwaarde van beginnende manie, drugsmisbruik of zelfs intens meditatie Oorzaken van kwalitatieve bewustzijnsstoornissen, naast alcohol en andere drugsomvatten craniocerebrale trauma, ontstekingsziekten van de hersenen, vergiftiging, slaapdeprivatieof stofwisselingsproblemen. In het geval van delinquent gedrag pleit het strafrecht voor niet-schuld of verminderde verwijtbaarheid als het misdrijf wordt gepleegd in een staat van verminderd bewustzijn.
