De tandwortel maakt deel uit van de tand en dient om deze aan het parodontium te bevestigen. De voortanden hebben meestal één wortel, terwijl de meer distale tanden maximaal drie wortels hebben. Ontsteking in de wortel van de tand of aan de punt van de wortel is vaak erg pijnlijk en kan zonder behandeling leiden tot de vernietiging van de tand.
Wat is de wortel van de tand?
De wortel van de tand is dat deel van de tand dat onder de kroon en nek van de tand en verankert deze in de tandholte. De tandwortel is ingekapseld in een laag tandcement. Het tandcement is samengesteld uit mineralen, collageen vezels en water en dient om de wortel te beschermen. Het wordt gevormd door cementoblasten, een speciale vorm van bindweefsel cellen. De tandwortel loopt meestal taps toe naar de wortelpunt en is daarom conisch. Bovendien is de tandwortel twee keer zo lang als de tand kroon Snijtanden en hoektanden hebben meestal één wortel, premolaren (kleine kiezen) hebben twee wortels en kiezen hebben twee tot drie wortels. Zelfs de eerste tanden (melk tand) hebben wortels als ze volgroeid zijn.
Anatomie en structuur
De wortels van de tanden bestaan voornamelijk uit de dentine (tandbeen). Op het eerste gezicht, de dentine is bedekt met tandcement. De dentine heeft een botachtige structuur en bestaat voor 70 procent uit calcium hydroxyapatiet, 20 procent organisch materiaal (voornamelijk collageen) en 10 procent water Het omringt de tandpulp. Het tandcement op het oppervlak van het dentine bestaat ook voor 65 procent uit mineralen zoals hydroxyapatiet, 23 procent collageen vezels en 12 procent water De basissubstantie van tandcement lijkt dus op die van dentine. De structuur is echter enigszins anders. Het komt voor in vier modificaties. Net als dentine wordt het echter ook gevormd uit cementoblasten. De punt van de tandwortel bevindt zich in de tandholte en heeft een toegangsopening voor zenuwvezels en bloed schepen die de hele tand voeden. Het geheel van bloed schepen en zenuwvezels zijn ook bekend als tandpulp, waarvan de smalle verlengingen in de tandwortel ook bekend staan als wortelkanalen. Menselijke tanden hebben een wisselend aantal wortels. Hoe meer distaal (naar achteren) de tanden zijn, hoe meer wortels ze hebben. Er zijn echter uitzonderingen. Zo heeft de eerste bovenste premolaar twee wortels, terwijl de tweede bovenste premolaar weer slechts één wortel heeft. Er zijn ook tal van afwijkingen in het aantal en de vorm van wortels. Er worden onder meer versmolten wortels of tanden met één wortel en twee wortelpunten gevonden. De bovenste kiezen hebben meestal drie wortels. Een zeer sterke wortel (de palatinale wortel) bevindt zich aan de palatinale zijde. De twee kleinere vestibulaire wortels bevinden zich aan de wangzijde. Verstandskiezen blijken vaak zeer grote afwijkingen te hebben met tot wel tien geatrofieerde wortelkanalen. In dit geval kunnen hun wortels ook weerhaken hebben, dus het trekken van tanden is vaak erg uitdagend en wortelkanalen zijn helemaal niet mogelijk.
Functie en taken
De functie van de tandwortel is om de tand in het parodontium te verankeren en via wortelkanalen aan te voeren. Het parodontium omvat het tandcompartiment van de kaak, de tandvlees, het parodontium en het wortelcement. Het deel van het kaakbot waarin de tandholte zich bevindt, wordt het alveolaire proces (processus alveolaris) genoemd. De kauwgom maakt deel uit van de orale slijmvlies Het bedekt de tandholte en omsluit de tanden cervicaal als een epitheliale manchet (marginaal epitheel Het wortelmembraan vertegenwoordigt de bindweefsel van het parodontium. Het bestaat uit bindweefsel vezels die de korte afstand tussen het tandcement en de wand van de tandkoker overbruggen. De tand wordt dus enigszins beweegbaar verankerd door een wig in de tandkoker. Deze wiggen, gestabiliseerd door bindweefselvezels, wordt ook wel gomphosis genoemd. De gomphosis behoort dus tot de bindweefselachtige botverbindingen. Naast de verankerende functie zorgt de tandwortel ook voor een aanvoer naar de tand via de wortelpunt. Beide bloed schepen en zenuwvezels hebben toegang tot de tand via de wortelkanalen.
Ziekten
De bekendste ziekte van de tandwortel is pulpitis. Pulpitis kenmerkt een ontsteking in de wortel van de tand. Dit is meestal een infectie met cariës bacteriën. cariës bacteriën zijn samengesteld uit verschillende soorten streptokokken. In eerste instantie, bacteriën culturen ontwikkelen zich op de tand als gevolg van niet-verwijderde voedselresten (vooral koolhydraten), die produceren zuren. De zuren los het glazuur op de tand kroon Er worden gaten gevormd, die verder worden gekoloniseerd door bacteriën (cariës Indien onbehandeld, gaat het proces door totdat de bacteriën ook de wortel van de tand binnendringen. De tandvlees kan ook worden aangevallen door de bacteriën (parodontitis), waardoor er grote zakken in de tandvlees, die op hun beurt doorlaatbaar worden voor verdere bacteriën en doordringen tot de wortel van de tand. In beide gevallen, ontsteking van de tandwortel (pulpitis) kan optreden, wat erg pijnlijk is. Bij pulpitis raakt de tandpulp (tandpulp) ontstoken, zoals de naam doet vermoeden. Het tandvlees bestaat echter uit zenuwvezels en bloedvaten. Als gevolg hiervan raken zenuwvezels direct ontstoken. Deze directe betrokkenheid van de zenuwen veroorzaakt extreem ernstig pijn. Kiespijn is daarom een van de meest ondraaglijke pijnen van allemaal. In dit geval moet de tandarts presteren wortelkanaalbehandeling door de tand uit te boren, ontstoken weefsel te verwijderen en het wortelkanaal uit te spoelen met een antibacteriële oplossing. De wortelkanalen worden vervolgens afgesloten met een wortel vulling pasta wil vermijden.
