Gingivostomatitis herpetica - in de volksmond genoemd spruw - (synoniemen: Herpes gingivostomatitis; Stomatitis aphthosa; Afteuze stomatitis; Stomatitis herpetica; ICD-10-GM B00.2: Gingivostomatitis herpetica en Pharyngotonsillitis herpetica) is een ontstekingsziekte van de orale slijmvlies (stomatitis) en tandvlees (gingivitis) veroorzaakt door de herpes virus (herpes simplex virustype 1 (HSV-1)). De herpes virus is een ziekteverwekker uit de groep DNA virussen, uit de familie Herpesviridae. Bij mensen veroorzaakt het virus huid en mucosale huiduitslag.
Mensen vertegenwoordigen momenteel het enige relevante reservoir voor ziekteverwekkers.
Voorval: De infectie komt wereldwijd voor.
De besmettelijkheid van de herpes simplex virustype 1 is erg hoog. Het besmettingspercentage is meer dan 90% van de bevolking (in Duitsland).
De overdracht (infectieroute) van het HSV-1-type vindt oraal plaats via speeksel (druppel infectie) en als uitstrijkje infectie.
Het binnendringen van de ziekteverwekker vindt parenteraal plaats (de ziekteverwekker dringt niet door de darm), dwz in dit geval komt het het lichaam binnen via de huid (licht beschadigde huid; percutane infectie) en door de slijmvliezen (permucuse infectie).
De incubatietijd (tijd van infectie tot aanvang van de ziekte) voor primaire infectie met HSV-1 is gewoonlijk tussen de 2 en 12 dagen.
Piekincidentie: primaire infectie treedt meestal op bij kinderen tussen 10 maanden en 3 jaar, en in zeldzame gevallen tijdens de vroege volwassenheid.
Verloop en prognose: Primaire infectie met HSV-1 (herpes simplex virus type 1) is in de meeste gevallen klinisch onduidelijk, dwz de ziekte manifesteert zich niet. In ongeveer 1% van de eerste manifestatie verschijnt het als gingivostomatitis herpetica (spruw). - 1 (herpes simplex-virus type 1) wordt voor het eerst actief, het verschijnt als gingivostomatitis herpetica (spruw) (= primaire infectie). Het klinische beeld gaat vergezeld van koorts en zwelling van de weefselvocht knooppunten. De blaasjes zijn meestal erg pijnlijk voor de aangedane persoon en kunnen dat ook leiden tot aanzienlijke beperkingen bij het spreken of bij de opname van voedsel en vloeistoffen. Vooral bij kinderen moet erop worden gelet dat ze voldoende drinken. Na ongeveer 1 week geneest de ziekte spontaan (vanzelf) zonder littekens. Alleen dan is de ziekte niet meer besmettelijk. Een deel van het virus blijft in de ganglia (zenuwknobbeltjes) van het lichaam en kan als blaren op de lippen verschijnen (koortslippen) of in de slijmvliezen van de mond en neus- indien de immuunsysteem is verzwakt.
Vaccinatie: een vaccin tegen gingivostomatitis herpetica of herpes simplex virussen is nog niet beschikbaar, maar is in ontwikkeling.
