Hyperdontie (of hyperodontie) verwijst naar een overmatig aantal tanden, waarbij er dan meer dan 32 tanden in de permanente tandstelsel en meer dan 20 tanden in het primaire gebit.
Wat is hyperdontie?
Hyperdontie is een teveel aan tanden dat kan voorkomen als meervoudige of dubbele structuren, als tweelingtanden, als fusies of als verklevingen. Fusies of verklevingen kunnen er dan uitzien als één grote tand. Dubbele formaties worden veroorzaakt door versmelting van aangrenzende tanden in het cementum of dentine, respectievelijk. Als een tand samensmelt met een overtallige tand, wordt dit verdubbeling genoemd. Meestal komen deze formaties voor in het voorste gebied, wat ook tot esthetische problemen leidt. Een ophoping van hyperdontie kan vooral worden gevonden in een gespleten gehemelte, gespleten kaak of gespleten lip In de bladverliezende tandstelselhyperdontie komt vrij zelden voor en is dan voornamelijk gelokaliseerd in de bovenkaak In de meeste gevallen gaat het om extra snijtanden. Hyperdontie komt vaker voor bij permanent gebruik tandstelsel, waar het vaker voorkomt bij het mannelijk geslacht. Bovennatuurlijke tanden kunnen een natuurlijke tandvorm hebben. In dit geval worden ze eumorf genoemd. Aan de andere kant, als hun vorm atypisch is, worden ze dysmorf genoemd. Deze omvatten respectievelijk paramolaren, distomolaren en mesiodentes. Mesiodentes hebben vaak de vorm van een kegel en worden gevonden tussen de wortels van de bovenste centrale snijtanden. Dit kan de natuurlijke uitbarsting van de tanden verstoren. Paramolaren en distomolaren zijn kiezen die respectievelijk achter de verstandskiezen en tussen de kiezen kunnen voorkomen.
Oorzaken
De oorzaak van hyperdontie is niet goed begrepen, maar kiessplitsing, overproductie van de tandboog, atavisme of lokale ontwikkelingsstoornissen kunnen verantwoordelijk zijn. Soms komt hyperdontie ook voor in families of samen met andere ziekten zoals het Klippel-Feil-syndroom en dysostose (stoornis van botvorming). Bij hyperdontie kunnen de volgende vormen worden onderscheiden:
- Mesiodentes: de meest voorkomende vorm van tandhyperdentie, die vaak ook in gezinnen voorkomt. Mesiodentes zijn meestal tanden met een atypische vorm en komen meestal voor als gevolg van overproductie van de tandboog. Het zijn pintanden met een pin-achtige of kegelachtige of gladde kroon. De wortel is normaal gesproken volledig gevormd en niet gespleten. Ontstekingsprocessen of pijn komen zelden voor. Mesiodentes breken slechts in een kwart van de gevallen door.
- Paramolaren: extra, enkelwortelige tanden die voornamelijk worden aangetroffen in de bovenkaak Paramolaren zijn heel vaak gefuseerd met de kies, en een palatinale knobbel wordt ook gevormd. Paramolaren en distomolaren zijn vaak penvormige tanden, die kunnen versmelten met de kiezen in het wortelgebied. Vroegtijdige extractie is vereist om orthodontische redenen en vanwege het verhoogde risico op cariës.
- Distomolaire tanden: extra tanden die groeien achter de verstandskiezen. Distomolars zijn overtallige tanden die meestal worden aangetroffen in de bovenkaak Deze duwen in het mondholte zoals de verstandskiezen, maar bevinden zich meestal in de kaakbeen, het voorkomen van uitbarsting van tanden.
- Kleidocraniale dysplasie: hier komen meerdere overtallige tandsystemen voor. Typisch hier is ook een defect aan de sleutelbeenderen, dat kan leiden de schouders heel ver naar voren.
- Niet-authentieke hyperdontie: een blijvende tand breekt door zonder de melktand te verliezen.
Symptomen, klachten en tekenen
In de context van hyperdontie kunnen cysten optreden, ook niet zelden is er het oplossen of achteruitgaan van de wortel van aangrenzende tanden. Verschillende verhoudingen van de onderkaak of de grootte van de bovenkaak en een uitbarstingsobstructie kunnen ook symptomen zijn. Soms kan er ook sprake zijn van plaatselijke verdringing van de tanden of de vorming van een ongewoon vergroot kaaksegment. Door de hyperdontie is normaal bijten of kauwen niet mogelijk. Bovendien kunnen asymmetrieën - zoals een kruisbeet - optreden en kunnen gemakkelijk ontstekingsvuilnissen ontstaan. Hyperdontie is niet altijd direct herkenbaar; het wordt meestal aangegeven door eruptiestoornissen van blijvende tanden. Echter, een radiologisch onderzoek of pijn kan ook leiden tot de ontdekking van een te groot aantal tanden. Ter verduidelijking wordt voornamelijk een radiologische afbeelding van de bovenkaak gebruikt; in gecompliceerde gevallen kan ook een teleradiografische laterale opname worden gebruikt voor de diagnose.
Behandeling en therapie
Als onderdeel van therapieworden de overtallige tanden in de bovenkaak meestal verwijderd als er sprake is van hypertonie, omdat anders een verschuiving in de middellijn kan optreden. Een boventallige snijtand die normaal wordt gevormd, valt echter meestal niet op en kan daarom op zijn plaats worden gelaten als de overtallige tand geen verdringing van de tanden veroorzaakt. Een mesiodens wordt normaal gesproken ook verwijderd, omdat er anders een opening kan ontstaan tussen de bovenste centrale snijtanden. De tanden moeten zo vroeg mogelijk worden uitgetrokken, zodat een opening kan worden gedicht. Als er al beschadigde tanden in de buurt van de overtallige tand zijn, wordt verwijdering ook aanbevolen. Na een deel van de actieve behandelperiode volgt meestal een vasthoudfase zodat een spleetvrije rij tanden en een stabiele beet kan worden gehandhaafd. Hiervoor zijn kunststof spalken, verwijderbare hulpmiddelen of zogenaamde linguale houders geschikt, die minimaal een jaar gedragen dienen te worden. Extractie therapie begint meestal rond de leeftijd van tien. Opgemerkt moet worden dat extractie ook de esthetiek of het profiel van de weke delen beïnvloedt. Therapie is veel complexer als de tandafwijking het gevolg is van een genetische ziekte.
het voorkomen
Omdat de exacte oorzaken van hyperdontie onbekend zijn, is er geen manier om tandhyperdontie te voorkomen.
Nazorg
In de meeste gevallen van hyperdontie is er geen of zeer weinig nazorg maatregelen beschikbaar voor de getroffen persoon. De ziekte is slechts in zeer beperkte mate te behandelen, dus de focus ligt hier op vroege opsporing met daaropvolgende behandeling. Hoe eerder de hyperdontie wordt ontdekt, hoe beter het verloop van deze ziekte gewoonlijk is. Hyperdontie heeft in de regel geen negatief effect op de levensverwachting van de getroffen persoon. In de meeste gevallen wordt deze ziekte behandeld door chirurgische ingrepen in de mondholte Dit moet op jonge leeftijd gebeuren, zodat ouders bij de eerste tekenen en symptomen een arts moeten raadplegen met hun kinderen. De getroffenen moeten na een dergelijke operatie rusten en voor hun lichaam zorgen. Inspanningen of stressvolle activiteiten moeten worden vermeden om het genezingsproces te versnellen. Evenzo kan de getroffen persoon in het begin alleen erg zacht voedsel eten na de procedure. Pas na de wonden genezen zijn, kan het gebruikelijke voedsel worden hervat. Meestal kan hyperdontie volledig worden genezen als het vroeg wordt ontdekt.
