Diagnose
In de regel is de diagnose van psoriasis wordt gemaakt op basis van onderzoek en inspectie door de arts. De typische roodachtige en verdikte huidgebieden op bepaalde delen van het lichaam duiden sterk op de aanwezigheid van psoriasis. De patiënt geeft ook de vervelende jeuk aan, mogelijk ook het familiaire voorkomen en mogelijk andere risicofactoren.
Al deze componenten onderbouwen de diagnose van psoriasis. Krasplekken en bloederig opgedroogde huidschaafwonden duiden ook op het klinische beeld van psoriasis. Naast de keuring verwijdert de arts ook voorzichtig een huidschilfers.
Als het inderdaad psoriasis is, verschijnt er een dun laagje huid onder de losgelaten schaal, wat typerend is voor deze ziekte. Dit wordt ook wel de “laatste huidlaag” genoemd en kan ook door de arts worden verwijderd. Een kleine bloeding die hierdoor wordt veroorzaakt, zou ook kenmerkend zijn voor psoriasis.
De kleine bloeding wordt ook wel "bloederige dauw" of "puntig fenomeen" genoemd. Ook typisch voor psoriasis is het zogenaamde "Koebner-fenomeen": hier leidt experimentele irritatie van de huid tot psoriasis-typische veranderingen. Sellotape-strips kunnen bijvoorbeeld als stimuli worden gebruikt, die op een onaangetaste huid worden geplakt en snel worden verwijderd. Bij het diagnosticeren van psoriasis is het ook belangrijk om andere soortgelijk werkende ziekten uit te sluiten. Om dit met succes te doen, diagnostische procedures zoals huidzwabbers en bloed monsters worden gebruikt.
Symptomen van psoriasis
De symptomen van psoriasis worden meestal veroorzaakt door een zeer snelle en ongecontroleerde groei van de epidermis, wat leidt tot de klassieke keratiniserende structuur van de huid. Bijna 7-8 keer sneller dan bij een persoon met een gezonde huid, beginnen de huidcellen zich naar de oppervlakte te vestigen. Om deze reden wordt psoriasis eerst merkbaar door een witachtige glans huidschubben op bepaalde delen van het lichaam.
De extensorzijden van de onderarmen worden het vaakst aangetast. Ook de benen (hier vooral het scheenbeen), hoofdhuid of rug kunnen vaak last hebben van psoriasis. Ook in het gezicht, op het voorhoofd en wenkbrauwen, in het gebied van de buik rond de navel, bij de haarlijn en op de handen, kan ook de klassieke vorm worden aangetast.
De aangetaste huidgebieden kunnen heel vaak licht tot matig jeuken, de huidschubben kan met de vingernagels iets worden opgetild. De klassieke vorm en verdeling van aangetaste huidgebieden kan op een kaart lijken. Omdat eenvoudige psoriasis alleen de huid aantast, worden andere organen en lichaamsdelen niet aangetast - met uitzondering van de gewrichten.
Deze kunnen ook relatief vaak voorkomen (bij ongeveer 10-20% van de psoriasispatiënten), wat vervolgens leidt tot bewegingsafhankelijke pijn, zwelling en roodheid bij de getroffenen gewrichten. In sommige gevallen, naast de huid, zeker gewrichten worden ook beïnvloed door psoriasis. De ziekte wordt dan psoriatisch genoemd artritis en is opgenomen in de reumatologische vorm.
Bij psoriatica artritis, een uitbundige reactie van de immuunsysteem leidt tot ontstekingsveranderingen in bepaalde gewrichten en tot veranderingen in de huid die kenmerkend zijn voor psoriasis. Soms kan het ook gebeuren dat de gewrichten worden aangetast door psoriatica artritis, maar niet de huid. Het is ook mogelijk dat gewrichtspijn en huidveranderingen komen niet tegelijkertijd voor, maar alleen op een ander tijdstip.
De gewrichten zien er soms rood en gezwollen uit bij artritis psoriatica. Druk pijn wordt ook gerapporteerd door patiënten. Bovendien kunnen gewone bewegingen in de aangetaste gewrichten vaak niet zonder pijn.
In sommige gevallen wordt alleen de hoofdhuid aangetast door psoriasis. Meestal wordt de hoofdhuid echter ook aangetast door psoriasis in combinatie met andere huidgebieden. Een plaag van psoriasis op de hoofdhuid wordt duidelijk aangegeven door roodachtig en jeukende kleine huidveranderingen tussen de haar wortels.
De huid is erg schilferig en roos is ook zichtbaar in de haar Oppervlakte. Er kunnen individuele episodes van psoriasis op de hoofdhuid zijn, waarbij de inflammatoire huidveranderingen prominenter worden. Vaak is echter een latente roodheid en schilfering van de huid permanent aanwezig.
Een spontane genezing vindt praktisch niet plaats. Bij psoriasis is het belangrijk om de hoofdhuid zo min mogelijk te irriteren. Daarom mogen krassen en loskomen van de schilferige huiddelen niet voorkomen.
Bovendien moeten zachte shampoos en waslotions voor de huid worden gebruikt. Bovendien mogen er geen permanenten in de haar en er mag geen warm föhnen worden gebruikt. Dit zou de haaraanhechtingspunten meer belasten en dus leiden tot een verminderde genezing van de inflammatoire huidgebieden.
Psoriasis wordt behandeld door speciale lotions op de hoofdhuid aan te brengen. Psoriasis van de nagels komt relatief vaak voor. Het komt bij veel patiënten voor parallel aan de typische huidveranderingen op het lichaam.
Vaak is het teennagels worden aangetast, die vervolgens in uiterlijk en vorm worden veranderd. Vooral de combinatie van artritis psoriatica en psoriasis van de nagels komt veel voor. Bijna 2/3 van alle patiënten met artritis psoriatica lijdt ook aan een nagelbesmetting van de handen of voeten.
Bij psoriasispatiënten, waarbij alleen de huid is aangetast, lijdt slechts ongeveer 5% aan een nagelbesmetting. De nagel die is aangetast door psoriasis is meestal veranderd en vertoont enkele kleine inkepingen op het nageloppervlak. Daarom wordt deze veranderde nagel ook wel spotnagel genoemd. Soms leidt een psoriasisplaag van de nagels ook tot een ontsteking van het nagelbed, waardoor delen van de nagel op sommige delen gelig kunnen worden.
Dit soort veranderingen wordt ook wel met olie bevlekte nagels genoemd. Bij de zogenaamde kruimelnagels is het oppervlak van de nagel zo beschadigd dat het nageloppervlak niet meer glad maar ruw en kruimelig is. Ook zijn er spijkers onder wiens oppervlak een schilfering verschijnt.
Dit leidt ertoe dat de nagel dan vroeg of laat loskomt en optilt. In veel gevallen valt het er dan ook af. Vaak worden niet alleen enkele maar meerdere nagels van de hand of voeten aangetast.
De diagnose wordt meestal door de arts gesteld als een blinde diagnose. Psoriasis kan ook op het gezicht aanwezig zijn. Het uiterlijk is vergelijkbaar met psoriasis op andere delen van het lichaam.
Omdat het gezicht echter niet wordt bedekt door kleding, wordt het ook meer blootgesteld aan wind, water en andere externe invloeden. Door de constante irritatie kunnen de huidveranderingen ook meer uitgesproken zijn. Bovendien werken behandelingsmaatregelen mogelijk niet zo snel als in beschermde huidgebieden.
Als het gezicht wordt aangetast door psoriasis, zijn het meestal de gebieden rond de wenkbrauwen of rond de mond en rond de neusplooi die zijn aangetast. Omdat de huid op het gezicht veel dunner is dan op andere delen van het lichaam, worden medicijnen in de vorm van lotions of gels sneller opgenomen en hebben ze een intensievere werking. Ook de huid in of rond het oor kan worden aangetast.
Ook hier vertonen de aangetaste huidgebieden roodachtige en ontstekingsveranderingen en vertonen ze een duidelijke schilfering. Het oor kan gevoelig jeuken of zelfs pijn doen. De behandeling van psoriasis van het oor komt overeen met die van de andere huid van het lichaam. De huidirritatie kan echter ernstiger zijn op het oor dan op andere delen van het lichaam, aangezien het oor meestal zonder bescherming wordt blootgesteld aan wind en zon en andere invloeden.
Alle artikelen in deze serie:
