Graden van actinische keratose
Actinische keratose kan worden onderverdeeld in verschillende graden en typen. De Olsen-classificatie classificeert actinische keratose volgens zijn klinische verschijning. Dit betekent dat zowel het uiterlijk als de aard van de huidveranderingen worden gebruikt als classificatiecriteria.
Volgens Olsen zijn er drie graden die in aparte secties in detail worden uitgelegd (zie hieronder). Een andere classificatie is de differentiatie van histologische subtypen. Deze classificatie onderscheidt actinische keratosen met betrekking tot hun fijne weefseleigenschappen.
Voor deze classificatie moet een huidmonster onder de microscoop worden onderzocht. Er zijn 6 histologische subtypen. Actinische keratosen worden volgens Olsen geclassificeerd als graad 1 in het stadium waarin ze het vroegst zichtbaar worden.
Dit zijn milde actinische keratosen. Hun uiterlijk is enigszins roodachtig en vlekkerig. In de meeste gevallen zijn ze beter voelbaar dan nodulaire structuren.
Men kan enkele of enkele onsamenhangende huidlaesies zien, die wazig zijn. Met een afmeting van slechts enkele millimeters worden ze vaak over het hoofd gezien. In het geval van een matig ernstige actinische keratose men spreekt van een graad 2 volgens Olsen.
Het uiterlijk van deze fase is duidelijker en gemakkelijker te herkennen dan bij een graad 1 volgens Olsen. Er is een witachtige of roodachtige verkleuring van de huid zichtbaar, wat kan leiden tot schilfering. Dit wordt veroorzaakt door overmatige keratinisatie (hyperkeratose).
De huid voelt ruw aan en knoestige verhardingen zijn mogelijk voelbaar. Bruinachtige verkleuring van de huidgebieden is ook mogelijk. Meestal worden meerdere delen van het zogenaamde "zonneterras" aangetast.
Deze omvatten het voorhoofd, de brug van de neus-, de hoofdhuid en het decolleté. Een graad 3 volgens Olsen wordt gevonden bij ernstige actinische keratose. Deze zijn geavanceerd huidveranderingen die actie vereisen.
Dik, wratachtig huidveranderingen zijn zichtbaar en voelbaar. Een bruine en witte verkleuring is ook typerend. De huidlaesies zitten stevig vast aan het oppervlak en kunnen niet worden geschraapt of afgeschraapt. De overgang naar een blanke huid kanker is vloeibaar in dit stadium. Bloeden van de huidlaesies is mogelijk bij contact.
Vroeg stadium / ontluikend stadium van actinische keratose
De ontwikkeling van actinische keratose is een geleidelijk proces en wordt in principe niet opgemerkt door de getroffenen. Een terugkerende blootstelling aan UV straling, of het nu gaat om uitgebreid zonnebaden of bezoeken aan het solarium, buiten werken of regelmatig verbranden jeugd, leidt tot permanente schade in de huidcellen en uiteindelijk tot precancereuze laesies of vroege vormen van kanker. Dit proces vindt plaats over meerdere jaren, zodat zichtbare veranderingen meestal pas op hoge leeftijd aanwezig zijn.
In die zin zijn zeer vroege vormen helemaal niet te zien - de celveranderingen vinden vrijwel in het niet-zichtbare gebied plaats. De eerste zichtbare veranderingen, die kunnen worden beschreven als vroege of eerste stadia, zijn meestal symptomen van rode, vlekkerige huid. Deze kunnen erg onopvallend zijn en in eerste instantie over het hoofd worden gezien, vooral bij wat donkere huidtypes.
In de meeste gevallen worden de veranderingen in de vroege stadia van actinische keratose beter gevoeld dan gezien als een soort kleine knobbeltjes. Getroffen personen merken dit echter vaak niet zo erg. Vooral veranderingen op de hoofdhuid, een frequente lokalisatie van actinische keratose, worden dus verwaarloosd.
Alle artikelen in deze serie:
