Opwindingsniveau komt overeen met het activeringsniveau van de centrale zenuwstelsel (CNS) en wordt geassocieerd met aandacht, alertheid en reactievermogen. Een gemiddeld niveau van opwinding wordt beschouwd als de basis van de hoogste prestaties. Wanneer negatieve opwinding aanhoudt, kan angst en soms verschijnselen zoals Burnout syndroom ontwikkelen.
Wat is het opwindingsniveau?
Opwindingsniveau komt overeen met het activeringsniveau van de centrale zenuwstelsel (CNS) en wordt geassocieerd met aandacht, alertheid en reactievermogen. Volgens de perceptuele keten resulteert de perceptie van externe stimuli in een reactie op wat wordt waargenomen in de laatste stap. Het reactievermogen op de externe omgeving hangt dus in belangrijke mate af van het waarnemingsvermogen van een persoon. Met functionerende sensorische systemen wordt de basis voor dit reactievermogen gelegd. Mensen reageren echter min of meer goed op prikkels uit hun omgeving. Hoe goed een persoon kan reageren op stimuli en deze kan verwerken, wordt bepaald door zijn of haar huidige niveau van opwinding. Dit 'niveau van opwinding' is het niveau van iemands fysiologische opwinding of activering. Activering is op zijn beurt de zichtbare bereidheid om een bepaalde actie uit te voeren. Opwinding is altijd gerelateerd aan deze bereidheid. Het niveau van activering kan variëren van spanning en verhoogde aandacht tot voelbare opwinding en het hoogst mogelijke niveau van opwinding. De extreme toestanden van het niveau van opwinding zijn rigor mortis en diepe slaap of bewusteloosheid tot coma Naast externe prikkels en sensorische indrukken, interne prikkels, zoals pijn, worden ook beschouwd als triggers van activering. In elke externe prikkelsituatie verandert er iets in het niveau van opwinding. Naast psychologische processen spelen ook neuronale processen een rol bij het niveau van opwinding en het niveau daarvan.
Functie en taak
De zogenaamde opwinding staat bekend als een term van psychologie en neurologie en beschrijft het niveau van CZS-activering. Aandacht en alertheid kenmerken opwinding, evenals de resulterende reactievermogen. Het laagste niveau van opwinding bestaat tijdens de slaap. In tegenstelling, wanneer sensorische cellen zenden pijn of verwante opwindingstoestanden aan de centrale zenuwstelsel, bestaat soms het hoogste niveau. Emoties zoals woede, angst en soms seksueel verlangen verhogen ook het niveau van opwinding in het centrale zenuwstelsel. Opwinding zelf heeft geen emotiecomponent, maar een biofysiologisch meetbare grootheid in het EEG, die zich manifesteert in verschillende frequenties met min of meer kleine pieken. De spanning die in het EEG kan worden gedetecteerd en de frequentie ervan bepalen het niveau van opwinding. Om opwinding teweeg te brengen, zijn sensorische impulsen altijd nodig, die inwerken op bepaalde delen van de hersenstam, het triggeren van stimulatie van de hersenschors en het stimuleren van de afgifte van de spanning hormoon adrenaline Vanaf de formatio reticularis beïnvloedt het niveau van opwinding het hele organisme, het autonome zenuwstelsel en dus ook het metabolisme. Een sterke opwinding veroorzaakt algemene alertheid en bereidheid om te reageren. Een persoon met een hoge mate van opwinding is bijzonder vatbaar voor externe prikkels van gevaar. De bereidheid om te reageren wordt vergroot door de spanning hormoon adrenaline, die uitschakelt pijn en sluit alle denkprocessen af. Hierdoor kan de persoon snel vluchten en vijanden bestrijden met een even hoge mate van reactiviteit. De relatie tussen opwindingsniveaus en prestaties wordt beter begrepen door de Yerkes-Dodson-wet van 1908. Een persoon kan moeilijke taken goed uitvoeren tot een bepaald niveau van opwinding. Wanneer de opwinding echter boven dit niveau stijgt, neemt de algehele prestatie af. Als het blijft stijgen, worden gemakkelijke taken onoplosbaar en kan de persoon weinig meer. Een bepaald niveau van opwinding is daarentegen nodig om überhaupt te kunnen presteren. Mensen bereiken de hoogste prestatie op een gemiddeld opwindingsniveau, op het zogenaamde eustress. Boven dit niveau, 피로kan uitputting of een storing optreden.
Ziekten en kwalen
Stressoren zorgen ervoor dat de opwindingsniveaus stijgen. Hoewel sommige stressfactoren als positief worden beoordeeld, worden andere stressfactoren uitsluitend in verband gebracht met negatieve beoordelingen. Aanhoudende opwinding als gevolg van negatieve stressoren wordt in de medische praktijk leed genoemd en kan verschillende medische aandoeningen bevorderen. Negatief zijn alle stimuli die een persoon als onaangenaam, bedreigend of als overbelasting beschouwt. Een negatieve evaluatie van spanning treedt alleen op na veelvuldig voorkomen en het opgeven van een fysieke compensatie. Negatieve effecten worden ook veroorzaakt door stressoren waarvan de stress niet in de situatie kan worden opgevangen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij stressfactoren zoals een scheiding, een ziekte of zelfs het overlijden van familieleden en eigen ziekten. Als de situatie van negatieve opwinding niet kan worden opgelost, moet een strategie voor coping aan de patiënten worden overgebracht. Omdat een opwinding van ongemak resulteert in een negatieve spanning van het hele lichaam en neurotransmitters of vrijgeeft hormonen zoals stresshormonen adrenaline en noradrenaline, aanhoudende nood verandert vaak permanent iets in het organisme. De aandacht van de getroffen persoon neemt af. Hetzelfde geldt voor hun prestaties, die automatisch afnemen wanneer de opwinding het niveau van eustress overschrijdt. Een langdurig effect van nood zonder geschikte coping-strategieën kan klinische beelden bevorderen, zoals de Burnout syndroom. De Burnout syndroom komt overeen met een toestand van emotionele uitputting die gepaard gaat met permanent verminderde prestaties en dus tot steeds grotere uitputting leidt. Een fase van idealistisch enthousiasme wordt vaak gevolgd door frustrerende gebeurtenissen die uiteindelijk leiden tot ontgoocheling of zelfs apathie. In aanvulling op burn-out, een type van Depressiekan het beschreven type opwinding psychosomatische ziekten veroorzaken, zoals verslaving of agressie.
