Kinderen en jongeren zijn ook vaak bang voor hun ouders en grootouders. En hoewel ze zelf maar heel zelden ernstig ziek worden door een Sars-CoV-2-infectie, vrezen sommigen ook voor hun eigen gezondheid.
Dit alles legt een enorme emotionele last op kinderen en jongeren tijdens de pandemie – en blijft niet zonder gevolgen: de geestelijke gezondheidsproblemen onder hen zijn tijdens de pandemie sterk toegenomen. Volgens een onderzoek onder 77 kinderen en jongeren en hun ouders was ongeveer 1,000% tijdens de eerste en tweede lockdown meer gestrest dan voorheen. Ongeveer een derde van hen reageerde met gedragsproblemen en psychische stoornissen.
Ook de sociale achtergrond bepaalt de psychologische gevolgen
Kinderen die in een stabiel gezin opgroeien en hulp krijgen van hun ouders, hebben de pandemie tot nu toe over het algemeen goed doorstaan.
Jongeren uit sociaal achtergestelde gezinnen hebben het echter vaak minder goed gedaan: ze hebben minder plekken om zich terug te trekken vanwege kleinere huizen. Niet al deze kinderen beschikken over laptops en soortgelijke apparaten die nodig zijn voor digitaal leren.
Maar het zwaarst getroffen zijn de minderjarigen die tijdens de lockdown worden blootgesteld aan liefdeloosheid of misbruik. Ze hebben geen plek meer om zich terug te trekken. Niemand merkt de gevolgen van misbruik door gebrek aan contact.
Symptomen
Hoe manifesteren de psychologische effecten zich?
- Angst: Deskundigen hebben vooral gemerkt dat de angst onder kinderen en jongeren is toegenomen.
- Depressieve stemming: Als de angst langer aanhoudt, kan deze overgaan in een depressieve stemming, met een depressieve stemming, terugtrekking en verlies van interesses en plezier.
- Gedragsstoornissen: Sommige kinderen en adolescenten reageren met gedragsstoornissen zoals hyperactiviteit en agressiviteit.
- Psychosomatische symptomen: Sommige nakomelingen ervaren psychosomatische symptomen zoals buikpijn of hoofdpijn.
- Eetstoornissen: In het coronajaar is het aantal jongeren dat behandeld wordt voor een eetstoornis gestegen.
- Slaapstoornissen: Een ander veel voorkomend gevolg van mentale stress zijn slaapstoornissen. Ouders constateren nu al problemen bij het inslapen en doorslapen van de jongste kinderen.
- Gewichtstoename: Hoewel het geen psychische stoornis is, kan het bestaande psychische problemen verergeren.
Of de coronapandemie langetermijneffecten zal hebben op de algemene ontwikkeling van kinderen en adolescenten valt nog te bezien.
Oorzaken
Maar ook andere redenen voor een verslechtering van de geestelijke toestand van kinderen en jongeren zijn van lichamelijke aard – bijvoorbeeld een slechter voedingspatroon en te weinig lichaamsbeweging. Tot 40 procent van de kinderen en jongeren was tijdens de lockdown niet meer actief vanwege een gebrek aan sportclubs en vrijetijdsactiviteiten.
Tips om ermee om te gaan – wat helpt?
Er zijn een hele reeks factoren die mensen helpen mentaal stabiel te blijven tijdens de pandemie. Ze zijn goed voor zowel kinderen en jongeren als volwassenen.
Structuur: Mensen zijn gewoontedieren. Een leven zonder routine is zowel stressvol als verlammend. Structureer daarom uw dag en die van uw kinderen, vooral in tijden van coronavirus: wanneer studeren ze, wanneer hebben ze vrije tijd? Wanneer eten ze en wanneer is er een kort sportprogramma? En wanneer en hoe lang consumeren ze media? Maak hiervoor samen met uw kinderen een plan.
Lichaamsbeweging: Over sportprogramma's gesproken: lichaamsbeweging is een natuurlijke stressmoordenaar. Door te sporten worden stresshormonen verlaagd. Daarna zal je humeur verschillende punten op de geluksschaal zijn gestegen. Maak bijvoorbeeld een gezinswandeling. Als kinderen zich vervelen, kun je de boel ook opfleuren met spelletjes als ‘Ik zie wat jij niet ziet’.
Gezamenlijke activiteiten: Veel gezinnen hebben tijdens de pandemie gezamenlijke activiteiten herontdekt. Bordspellen, zingen, knutselen en samen koken zijn ook leuk voor de kleintjes. Dat laatste vooral als iedereen mag beslissen wat er op tafel komt.
Rouwboxtijd: Plan ook tijd in voor gesprekken waarin u uw kinderen vraagt hoe het met hen gaat en wat hen op dit moment wellicht bijzonder dwars zit. Bedenk samen wat u eventueel kunt doen om het kind zich weer beter te laten voelen.
Moedig positieve gedachten aan: Er is altijd slecht nieuws tijdens de pandemie. Zelfs de kleintjes zijn zich hiervan bewust – en de ouderen nog meer. In plaats van je te veel te laten afleiden door negatieve gevoelens, kun je je aandacht op positieve dingen richten. Bijvoorbeeld bij een avondritueel: drie dingen die fijn waren die dag. Of praat over ervaringen zoals de laatste keer dat je naar de dierentuin ging, wat zo leuk was.
Leg uit wat er aan de hand is: Kinderen merken het als hun ouders zich zorgen maken – en ze zijn minder angstig als ze begrijpen waarom sommige dingen op dit moment niet mogelijk zijn. Leg uw kind in eenvoudige bewoordingen uit waarom het momenteel niet naar de crèche kan of waarom iedereen met een mondkapje rondloopt.
Wees een rolmodel: neem de tips ter harte. Hoe rustiger en zelfverzekerder u zelf met de situatie omgaat, hoe beter uw kinderen ermee om kunnen gaan. En je zult ook een goed rolmodel zijn.
