Een micronutriënt is een voedingsstof die slechts in zeer kleine hoeveelheden nodig is. In tegenstelling tot micronutriënten zijn macronutriënten, die in grotere hoeveelheden nodig zijn.
Wat is een micronutriënt?
Menselijke voeding kan grofweg worden onderverdeeld in micro- en macronutriënten. Er zijn in totaal slechts drie macronutriënten: proteïne, koolhydraten en dik. Ze zijn in die volgorde in hoeveelheid nodig. De wereld van micronutriënten omvat veel meer stoffen. Ze kunnen worden onderverdeeld in vitaminen en mineralen en worden ook vaak aangeduid als sporenelementen, omdat ze alleen in sporenhoeveelheden in voedsel nodig zijn. In de meeste gevallen ligt de vereiste dagelijkse hoeveelheid in het grambereik, of liever in het microgrambereik. Micronutriënten zijn nodig voor het in stand houden van veel vitale lichaamsfuncties. Ze helpen bijvoorbeeld bij het opbouwen van immuuncellen, ondersteunen de aanmaak van nieuw rood bloed cellen, versterken botten en beschermen interne organen tegen ziekten en tekenen van slijtage, maar ook hun functie verzekeren. Als micronutriënten ontbreken in de dieet, dit kan leiden tot ernstige deficiëntiesymptomen. Evenzo kan bijna elke micronutriënt ook een overdosis krijgen, waardoor ziekte ontstaat.
Functie, effect en taken
Elke micronutriënt heeft een andere functie in het lichaam. Dat is de reden waarom de behoefte aan elke micronutriënt gedurende het hele leven verandert. Bijvoorbeeld een foetus in de eerste 12 weken van het leven heeft veel nodig foliumzuur voor de gezonde ontwikkeling van zijn zenuwstelsel - in hoeveelheden die de volwassene later misschien nodig heeft, maar niet nodig heeft om te overleven. De micronutriënten in voedsel worden voornamelijk gebruikt om de regeneratie van specifieke cellen mogelijk te maken. Ze worden in deze cellen opgenomen omdat, hoewel het lichaam deze stoffen niet zelf kan produceren, het het specifieke celtype op geen enkele andere manier kan opbouwen. Strijkijzeris bijvoorbeeld de stof in het rood bloed cellen die het mogelijk maken om te transporteren zuurstof in de eerste plaats. Als het lichaam de micronutriënt mist ijzer zuurstof levering aan alle meegeleverde organen en lichaamsdelen bloed onvoldoende is, en dit kan ernstige symptomen veroorzaken. Niet alleen celregeneratie wordt echter mogelijk gemaakt door de opname van micronutriënten, maar ook door het in stand houden van gezonde organen en de productie van verschillende secreties, enzymen en chemische boodschappers in het lichaam zijn afhankelijk van micronutriënten.
Vorming, voorkomen, eigenschappen en optimale waarden
Net als macronutriënten kan ons lichaam zelf geen micronutriënten produceren. In plaats daarvan moet het ze uit voedsel halen. In de geïndustrialiseerde wereld komen tekorten aan micronutriënten tegenwoordig nauwelijks meer voor, wat in vroegere eeuwen heel anders was. Dit geldt tenminste voor sommige micronutriënten, terwijl andere bekend staan om hun tekorten bij bepaalde bevolkingsgroepen. Het is bijvoorbeeld niet ongebruikelijk dat mensen die ver van de zee wonen een tekort hebben jodium Dezelfde micronutriënten worden niet in elk soort voedsel aangetroffen, en sommige zijn moeilijker te verkrijgen dan andere. Citrusvruchten staan bijvoorbeeld bekend om hun hoge gehalte aan vitamine C, Veel van jodium komt voor in zeevis, en rood vlees levert bijzonder hoge niveaus van ijzer Opgemerkt moet worden dat de inhoud van een micronutriënt in een levensmiddel sterk kan veranderen door de manier waarop het wordt bereid. Fast foodHet kan bijvoorbeeld net zoveel groenten bevatten als het bevat - het bevat nauwelijks de micronutriënt die het oorspronkelijk bevatte. Voor elke micronutriënt is er een waarde die wordt aanbevolen door de WHO die een persoon dagelijks moet innemen, afhankelijk van hun levensfase en staat van volksgezondheid De waarden gelden voor baby's en peuters, kinderen en volwassenen. Andere aanbevolen dagelijkse porties van een micronutriënt kunnen van toepassing zijn op zwangere vrouwen en mensen met ziekten.
Ziekten en aandoeningen
Een van de meest voorkomende ziekten die verband houden met micronutriënten is een tekort aan een of meer stoffen. Afhankelijk van welke micronutriënt een tekort heeft, variëren de symptomen - en worden ze soms nauwelijks opgemerkt, terwijl ze op andere momenten heel duidelijk worden. Het is niet ongebruikelijk om niet-specifieke symptomen te ervaren, die de getroffen persoon aanvankelijk bagatelliseert totdat ze merkbaar erger worden. In de Middeleeuwen waren deficiëntieverschijnselen nog gemeengoed in de westerse wereld; tegenwoordig zijn ze zeldzaam - althans voor de meeste micronutriënten dieet is consistent, maar er is nog steeds een tekort aan micronutriënten, dit kan een symptoom zijn van gastro-intestinale aandoeningen. In deze gevallen wordt slechts een deel van het voedsel door het lichaam van de patiënt opgenomen, dat wil zeggen opgenomen in de bloedbaan. Dit verminderde deel is echter niet voldoende om aan zijn of haar behoeften te voldoen, en hij of zij ontwikkelt na verloop van tijd deficiëntieverschijnselen. Dit kan het geval zijn bij chronische inflammatoire darmaandoeningen en is in zeldzame gevallen een gevolg van kanker in de darm. Even gevaarlijk kan een overdosis micronutriënten zijn. Orthomoleculaire geneeskunde is een tak van alternatieve geneeskunde die de hoge dosering van micronutriënten voorstelt als preventieve maatregel tegen allerlei ziekten. Vooral metallische micronutriënten, zoals ijzer, kunnen echter zeker een overdosis krijgen, wat kan leiden tot symptomen of ernstige complicaties. Hoewel lang is aangenomen dat vitaminen kan niet worden overdosis, recente studies hebben verbanden gevonden tussen ernstige overdosering van sommige vitamines en verhoogde mortaliteit. Daarom moet bij het innemen van micronutriënten, vooral door suppletie, altijd van tevoren worden gecontroleerd of het echt nodig is.
