Hoe tilidine werkt
Opioïden zoals tilidine bereiken hun pijnstillende (pijnstillende) werking door opioïdereceptoren in het menselijk lichaam te activeren. De lichaamseigen endorfines (endogene pijnstillers), die niet structureel verwant zijn, binden zich ook aan dezelfde receptoren. Door de opioïdereceptoren te activeren, remt tilidine indirect de pijnbemiddelende neuronale systemen in het lichaam.
De tijd tot het intreden van de werking is afhankelijk van de gebruikte doseringsvorm (druppels of tabletten). In het lichaam wordt tilidine in de lever omgezet in de eigenlijke werkzame stof nortilidine. De gemiddelde werkingsduur bedraagt ongeveer drie tot vijf uur.
Wanneer wordt tilidine gebruikt?
Het actieve ingrediënt tilidine wordt gebruikt om matige tot ernstige pijn te verlichten. Artsen schrijven het medicijn voornamelijk voor als niet-opioïde analgetica (bijv. ibuprofen, diclofenac, paracetamol, metamizol) niet voldoende effectief zijn.
Het actieve ingrediënt is verkrijgbaar in druppel- of tabletvorm. Om misbruik te voorkomen wordt tilidine in Duitsland gecombineerd met naloxon. Bij zeer hoge doses of wanneer het medicijn wordt geïnjecteerd, remt naloxon de werking van tilidine. Opiaat- of opioïdeverslaafden ontwikkelen ontwenningsverschijnselen.
Hoe tilidine wordt gebruikt
In de meeste gevallen worden tilidinedruppels en tabletten met verlengde afgifte gebruikt. Tabletten met verlengde afgifte geven het actieve ingrediënt slechts langzaam af, waardoor de werkingsduur wordt verlengd. Dit heeft als voordeel dat de patiënt de medicatie minder vaak hoeft te gebruiken. Tilidine-tabletten met verlengde afgifte worden slechts één of twee keer per dag ingenomen, afhankelijk van de dosering, terwijl tilidinedruppels tot zes keer per dag worden ingenomen.
Omdat het opioïd tot gewenning kan leiden en ontwenningsverschijnselen kunnen optreden als tilidine abrupt wordt stopgezet, moet de pijnstiller geleidelijk worden stopgezet in plaats van plotseling als de behandeling moet worden beëindigd. Artsen noemen dit het ‘afbouwen’ van de therapie.
De dosering wordt individueel bepaald door de behandelend arts en moet strikt worden nageleefd.
Welke bijwerkingen heeft tilidine?
Het gebruik van de pijnstiller kan leiden tot bijwerkingen die onder meer het zenuwstelsel aantasten. Duizeligheid, bloeddrukdaling, slaperigheid, vermoeidheid, hoofdpijn, nervositeit en soms hallucinaties en een euforische stemming komen vaak voor. De laatste twee bijwerkingen spelen een grote rol bij het misbruik van tilidine.
Het lichaam raakt na langdurig gebruik aan tilidine gewend. Chronisch gebruik kan verslavend zijn. Abrupt staken zal zeer waarschijnlijk ontwenningsverschijnselen veroorzaken.
Waar moet rekening mee worden gehouden bij het gebruik van tilidine?
Het effect van tilidine op het zenuwstelsel kan onder andere duizeligheid en slaperigheid veroorzaken, waardoor het onmogelijk kan worden machines en voertuigen veilig te bedienen. Patiënten moeten zich hiervan bewust zijn.
Tilidine is niet geschikt voor mensen die al afhankelijk zijn (of waren) van opiaten/opioïden. Ook de zeldzame stofwisselingsziekte porfyrie is een contra-indicatie. Bovendien mogen kinderen jonger dan twee jaar geen tilidine gebruiken.
De effecten en bijwerkingen kunnen worden versterkt door leverfunctiestoornissen en het gelijktijdige gebruik van sedativa of slaappillen. Tilidine kan daarom niet worden gebruikt bij gevallen van ernstige leverziekte.
Bijwerkingen kunnen ook aanzienlijk worden verergerd door gelijktijdig gebruik van tilidine en alcohol. Om deze reden moet alcohol worden vermeden tijdens de behandeling met tilidine.
Zwangerschap en borstvoeding
Vanwege de beperkte ervaring mag tilidine tijdens de zwangerschap en het geven van borstvoeding alleen worden gebruikt als dit absoluut noodzakelijk is. Vooral voor zwangere vrouwen zijn er beter bewezen alternatieven zoals paracetamol of tramadol beschikbaar.
Hoe u medicijnen kunt verkrijgen met tilidine
Tilidine is een receptplichtig medicijn in Duitsland en Zwitserland. Het actieve ingrediënt is niet verkrijgbaar in Oostenrijk.
In niet-vertraagde doseringsvormen wordt tilidine beschouwd als een verdovend middel (BTM) en vereist als zodanig een speciaal recept (BTM-recept). De reden voor de BTM-voorschriftvereiste is dat tilidine een groot potentieel voor misbruik heeft en tot verslaving kan leiden als het onnodig vaak wordt gebruikt. Tabletten met verlengde afgifte vallen niet onder de Narcoticawet.
Hoe lang is tilidine bekend?
Tilidine werd begin jaren zeventig ontwikkeld als synthetisch actief ingrediënt. Aanvankelijk werden druppels op de markt gebracht omdat de dosering van tilidine met druppels gemakkelijker te hanteren is.
Andere interessante feiten over tilidine
Tilidine is een zwak opioïde. De potentie ervan bedraagt ongeveer een vijfde van die van morfine. Om deze reden werd tilidine lange tijd beschouwd als een pijnstiller die niet onder BTM viel. Door het toenemende misbruik en de daaruit voortvloeiende ontwenningsverschijnselen werd de wens voor een strengere aanpak geuit en uiteindelijk in 2013 geïmplementeerd – in ieder geval voor niet-achterlijk tilidine/naloxon.
