Witte huidkanker: de meest voorkomende vorm van huidkanker
Zwarte huidkanker (kwaadaardig melanoom) is de gevaarlijkste vorm van kwaadaardige huidtumor. ‘witte huidkanker’ komt echter veel vaker voor: basaalcelkanker en stekelige celkanker. In 2016 kregen ongeveer 230,000 mensen in Duitsland voor het eerst de diagnose witte huidkanker. Voor 2020 voorspellen experts van het Robert Koch Instituut (RKI) 265,000 nieuwe gevallen (120,000 bij vrouwen en 145,000 bij mannen).
Basaalcelkanker is verantwoordelijk voor ongeveer driekwart van alle gevallen van witte huidkanker. Dit maakt het veruit de meest voorkomende vorm van huidkanker.
De incidentie van zowel zwarte als witte huidkanker is de afgelopen jaren sterk gestegen.
Witte huidkanker: basaalcelcarcinoom
Basaalcelcarcinoom (basaalcelkanker, oude naam: basaalcelcarcinoom) ontstaat uit cellen in de zogenaamde basale cellaag van de huid en de wortelscheden van de haarzakjes. Het kan zich overal op het lichaam ontwikkelen. 70 tot 80 procent van alle basaalcelcarcinomen komt echter voor in het hoofd-halsgebied. Vooral de “zonneterrassen” zoals de neus, lippen of voorhoofd worden vaak aangetast. Basaalcelcarcinomen vormen zich ook vaak op de nek en handen, minder vaak op de benen.
Basale celkanker: symptomen
Basaalcelkanker kent vele vormen. Het ontwikkelt zich meestal in de vorm van aanvankelijk wasachtige, huidkleurige tot roodachtige nodulaire tumoren. Deze vormen vaak een koordachtige rand en kunnen van tijd tot tijd bloeden. Deze wijdverspreide vorm van witte huidkanker wordt nodulaire basaalcelkanker genoemd. Er zijn echter ook andere vormen. Sommige lijken meer op littekenweefsel of zijn rood of donker gepigmenteerd.
Het is belangrijk om te weten dat er geen voorstadium van basaalcelcarcinoom bestaat. Zelfs de eerste tekenen duiden op een kankergezwel dat moet worden verwijderd.
Bij de meeste patiënten (80 procent) worden basaalcelcarcinomen aangetroffen op de zogenaamde zonneterrassen – op het gezicht tussen de haarlijn en de bovenlip. Andere delen van het lichaam kunnen echter ook worden aangetast, bijvoorbeeld het buitenoor, de onderlip, de harige hoofdhuid of – zeldzamer – de romp en ledematen.
Meer over het ontstaan en de locatie van basaalcelcarcinomen leest u onder Huidkanker: symptomen.
Basaalcelcarcinoom: behandeling
Basaalcelcarcinoom wordt meestal geopereerd. De chirurg probeert de tumor volledig te verwijderen, samen met een marge van gezond weefsel.
Artsen kiezen er soms voor om grote, oppervlakkige basaalcelkanker te behandelen met de werkzame stof imiquimod – vooral als een operatie niet mogelijk is. Imiquimod is een zogenaamde immunomodulator die de reactie van het immuunsysteem op de tumorcellen stimuleert. Het wordt gedurende zes weken meerdere keren per week als crème aangebracht.
Een andere optie voor dit type witte huidkanker is een speciale lichtbehandeling: fotodynamische therapie: de kankergezwel wordt eerst met een speciale zalf gevoeliger gemaakt voor licht en vervolgens bestraald met intens licht.
Meer over deze en andere therapieën bij basaalcelcarcinoom leest u onder Huidkanker: Behandeling.
Basaalcelcarcinoom: kansen op herstel
Basaalcelcarcinoom vormt zeer zelden metastasen. Artsen noemen dit type witte huidkanker daarom ook wel ‘semi-kwaadaardig’. Als de diagnose tijdig wordt gesteld, is basalecelkanker in de overgrote meerderheid van de gevallen (tot 95 procent) te genezen. Chirurgie is de meest veelbelovende vorm van behandeling. Sterfgevallen bij basalecelkanker zijn zeer zeldzaam (ongeveer één op de 1,000 patiënten).
Basaalcelcarcinoom: preventie
Als je deze vorm van witte huidkanker wilt voorkomen, moet je eerst en vooral je huid beschermen tegen te veel UV-licht. Basaalcelcarcinoom wordt – net als spinalioom – vooral veroorzaakt door overmatige UV-straling van de huid (zon, zonnebank). Beide typen witte huidkanker kunnen daarom voornamelijk worden voorkomen door consistente UV-bescherming: Vermijd direct zonlicht (vooral 's middags). Bescherm uw huid ook met geschikte zonnebrandcrèmes en textiel. Vooral mensen met een licht huidtype moeten zich hieraan houden, omdat zij een groter risico lopen op huidkanker.
Naast UV-licht kunnen ook genetische aanleg en sommige erfelijke ziekten de ontwikkeling van basaalcelkanker bevorderen. Preventie is hier niet mogelijk. Een andere risicofactor zijn verschillende stoffen en chemicaliën, zoals arseen. Indien mogelijk moeten deze worden vermeden om basaalcelcarcinoom te voorkomen.
Witte huidkanker: spinalioom
Spinalioom (stekelcelcarcinoom, plaveiselcelcarcinoom) is de tweede meest voorkomende vorm van huidkanker met ongeveer 98,000 nieuwe gevallen per jaar. Mannen worden iets vaker getroffen dan vrouwen. Gemiddeld zijn patiënten rond de 70 jaar oud.
Witte huidkanker van het spinalioma-type groeit behoorlijk agressief. Als het onbehandeld blijft, vernietigt het geleidelijk het omliggende weefsel. In een vergevorderd stadium kan het spinalioom uitzaaiingen vormen naar andere delen van het lichaam. Vroegtijdige behandeling is hier dus nog belangrijker dan bij basaalcelcarcinoom.
Meer over deze vorm van huidkanker leest u in het artikel Plaveiselcelcarcinoom.
