Korte beschrijving
- Beschrijving: gedragsverslaving, buitensporige, dwangmatige seksuele activiteit ondanks negatieve gevolgen.
- Symptomen: constante seksuele fantasieën, overmatig gebruik van pornofilms, frequente masturbatie, voortdurend wisselen van seksuele partners, gebrek aan tevredenheid, zoeken naar de “kick”
- Oorzaken: Conditionering van het beloningscentrum van de hersenen, verminderde impulscontrole, risicofactoren zijn onder meer eenzaamheid, een laag zelfbeeld, familieconflicten
- Diagnose: criteria zijn onder meer oncontroleerbaar seksueel verlangen, psychologische ontwenningsverschijnselen, ontwikkeling van tolerantie, verlies van interesses, gevaar voor relaties, baan, opleiding
- Behandeling: poliklinische gedragstherapie, gedragstherapie individuele sessies, soms ook groepssessies
- Prognose: met therapeutische hulp kan de controle over het seksuele leven worden herwonnen.
Seksverslaving: beschrijving
De term seksverslaving duikt keer op keer op in de roddelpers in verband met zogenaamd seksverslaafde beroemdheden. Maar of iemand gewoon heel seksueel actief is of daadwerkelijk een seksverslaafde is, is vaak niet eenvoudig te bepalen. Hoe vaak per dag of week iemand seks heeft, speelt een ondergeschikte rol.
Verlies van controle
Kruipend begin
Seksverslaving begint sluipend – net als elke andere verslaving. Naarmate de verslaving groeit, beperkt dit de persoonlijke vrijheid. Als het gedurende een langere periode onbehandeld blijft, kan het zelfs de persoonlijkheid veranderen en zelfs de gezondheid lijdt op de lange termijn onder seksverslaving.
Net als bij een alcohol- of drugsverslaafde compenseert de kortetermijnhigh tijdens seks innerlijke leegte, verveling, angsten of twijfel aan zichzelf – maar slechts voor een korte tijd. Vaak neemt het intense gevoel van genot na verloop van tijd af. De getroffenen voelen zich nooit echt tevreden. Als gevolg hiervan verhogen ze hun seksuele activiteit en hebben ze steeds vaker en meestal steeds intenser seks nodig.
Nymfomanie en satyriasis
Seksverslaving bij vrouwen wordt ook wel nymfomanie genoemd. De overeenkomstige term voor seksverslaving bij mannen is satyriasis. Omdat de termen echter informeel en vaag worden gebruikt en ook worden geassocieerd met negatieve ideeën en vooroordelen, worden ze niet langer gebruikt in een professionele context.
Verlangen naar normaliteit
Seksverslaving: symptomen
Zelfs een hoge frequentie van seksuele activiteit is geen bewijs van seksverslaving. De beslissende factor is dat seks ondanks de negatieve gevolgen dwangmatig en in problematische mate wordt beoefend.
Gedachten draaien voortdurend rond het onderwerp seks. De getroffenen hebben geen controle meer over hun seksuele gedrag en verwaarlozen hun taken en andere belangen. Werk en privéleven en vooral het partnerschap lijden onder de dwangmatig gepraktiseerde seks.
Symptomen die typisch voorkomen bij hyperseksualiteit zijn bijvoorbeeld:
- losbandige seksuele fantasieën, die zich deels onttrekken aan werk en dagelijkse verplichtingen
- vaak meerdere uren per dag pornofilms kijken
- frequente masturbatie
- voortdurend wisselende seksuele partners
- gebrek aan voldoening, zoek naar de “kick
- verstoord sociaal gedrag en verlies van realiteit (bijvoorbeeld agressief gedrag jegens mensen die niet overeenkomen met hun esthetische gevoeligheden)
Psychologische ontwenningsverschijnselen
In tegenstelling tot middelengerelateerde verslavingen zoals alcoholisme, hebben hyperseksuelen geen last van fysieke ontwenningsverschijnselen. Psychische ontwenningsverschijnselen zoals rusteloosheid, nervositeit en prikkelbaarheid komen echter wel voor en zijn ernstig genoeg om herhaaldelijk de beslissing om te veranderen te ondermijnen.
Seksverslaving: therapie
Het doel van hyperseksualiteitstherapie is om de controle over seksueel gedrag terug te krijgen en zo de destructieve effecten van seksverslaving te beteugelen.
Gedragstherapie voor seksverslaving
Met ondersteuning door gedragstherapie leren patiënten hun seksuele impulsen te beheersen. Therapie bestaat uit één-op-één therapeutische sessies en groepstherapiesessies. Ook zelfhulpgroepen op het gebied van seksverslaving kunnen helpen een dergelijke verslaving te overwinnen, maar zijn als maatregel op zichzelf meestal niet voldoende.
In de therapie ontdekken de getroffenen welke rol seks voor hen speelt als middel tot verslaving – bijvoorbeeld het vergroten van het gevoel van eigenwaarde, het verhullen van innerlijke leegte, het omgaan met angsten – en hoe ze dit op andere manieren kunnen bereiken. De getroffenen leren gevoelens te accepteren en te verdragen, zichzelf positiever te zien en hun zelfvertrouwen te vergroten.
Seksuele onthouding is niet het doel
Seksverslaving: diagnose
De grens tussen een normale, sterk ontwikkelde zin in seks en dwangmatig seksueel gedrag is lastig. Cruciaal voor de diagnose van hyperseksualiteit is:
- Verlies van controle over seksuele handelingen en fantasieën
- onvermogen om gedrag te veranderen ondanks negatieve gevolgen voor zichzelf en anderen, bijvoorbeeld in een partnerschap, sociale of professionele omgeving
- hoge tijdsbesteding aan seksuele handelingen en fantasieën
- psychologische ontwenningsverschijnselen tijdens seksuele onthouding, zoals rusteloosheid en prikkelbaarheid
- onder druk staan als gevolg van seksualiteit die moeilijk te controleren is
Voor een diagnose van hyperseksualiteit moeten de problemen minimaal zes maanden bestaan.
Test op seksverslaving
Op internet worden verschillende tests aangeboden die een indicatie kunnen geven van een mogelijk probleem. Ze kunnen een professionele diagnose echter niet vervangen.
De seksverslavingstesten bevatten vragen zoals.
- over de ruimte die seksualiteit in je leven inneemt
- de risico's die u neemt om seks te hebben
- problemen die uw actieve seksleven u al heeft veroorzaakt
- het aantal seksuele partners
- het gebruik van pornografie
- je masturbatiegedrag
Seksverslaving: oorzaken
Seks als medicijn: Goede seks activeert het beloningscentrum in de hersenen, vergelijkbaar met wat drugs als alcohol of cocaïne kunnen doen. Vooral wanneer seks wordt gebruikt om te ontsnappen aan negatieve gevoelens zoals twijfel aan zichzelf, innerlijke leegte of zorgen, is de kans groter dat mensen in een seksverslaving terechtkomen.
Seksueel misbruik: mensen die seksueel misbruikt zijn, hebben vaak een verstoorde relatie met seksualiteit. Sommigen ontwikkelen in deze context hyperseksualiteit.
Verminderde impulscontrole: Een verminderde impulscontrole zorgt ervoor dat iemand moeite heeft de bevrediging van onmiddellijke behoeften opzij te zetten. Dit kan de zin in seks omvatten.
Beschikbaarheid van seks op internet: Porno en potentiële seksuele partners zijn ongecompliceerd, anoniem en altijd beschikbaar op internet. Ook de drempels voor remming en schaamte lijken op het net lager te liggen – de drang kan direct worden bevredigd, zonder verdere verplichtingen en zonder grote schuldgevoelens.
Psychische aandoening: Hyperseksueel gedrag kan zich ontwikkelen in de context van een obsessief-compulsieve stoornis of manie.
Lichamelijke ziekte: Sommige lichamelijke ziekten kunnen hyperseksualiteit veroorzaken, zoals een tumor in de bijnierschors.
Genetische aanleg: Net als bij middelengerelateerde verslavingen zoals alcoholisme, zijn gedragsverslavingen ook gedeeltelijk genetisch gebaseerd op bits.
Drugsgebruik: drugsgebruik, vooral cocaïne, kan seksverslaving veroorzaken.
Prognose
De behandeling van seksverslaving is een lang proces. Degenen die erbij betrokken raken, hebben echter een goede kans om de controle over hun liefdesleven terug te krijgen. Het is moeilijk om van een seksverslaving af te komen zonder professionele ondersteuning.
Negatieve gevolgen van seksverslaving
Seksverslaving kan een aantal negatieve gevolgen hebben.
Moeilijkheden in het partnerschap: het voortdurend onder druk zetten van de partner om coïtus te hebben, het opleggen van seksuele praktijken of vooral zijsprongen zetten een aanzienlijke druk op een partnerschap.
Professionele problemen: Wanneer alles om seks draait, verwaarlozen de getroffenen hun plichten. Het kan ook snel problematisch worden als de seksverslaving zich uit op de werkplek, seksuele intimidatie van collega’s, pornoconsumptie tijdens werktijd, etc.
Strafbare feiten: Seksverslaving kan ook leiden tot crimineel gedrag, bijvoorbeeld in de vorm van voyeurisme of aanranding.
Zelfafwijzing: degenen die er niet in slagen hun seksverslaving onder controle te krijgen, lijden vaak aan gevoelens van mislukking, zelfverwijt en zelfs zelfhaat.
Geldproblemen: Sommigen verliezen hun baan vanwege ongepast seksueel gedrag. Anderen geven veel geld uit aan prostituees.
