Tanden hebben een belangrijke taak. Ze moeten het voedsel dat we elke dag eten, malen en kauwen. Om deze taak uit te voeren, moeten ze stabiel in de kaak zijn verankerd.
Wat is het parodontium?
De term parodontium, ook wel bekend als het tandbed of parodontium, is de algemeen term voor verschillende ondersteunende weefsels die de tand omringen en zorgen voor verankering in de kaak. Het bestaat uit vier verschillende structuren:
- Tandcompartimenten (longblaasjes, die het benige compartiment in de kaak vormen waarin de tand stevig is verankerd.
- Gom (gingiva), die het onderste deel van de tand omgeeft tand kroon.
- Wortelhuid (desmodont), die de tand vastzet in het alveolaire bot en zorgt voor meer elastische demping tijdens kauwbewegingen
- Tandcement dat de wortel tot de kruin van de tand omgeeft.
Deze verschillende structuren in het parodontium zorgen ervoor dat de tanden stevig in het bot verankerd zijn en bestand zijn tegen regelmatige kauwdruk. Bovendien beschermt het vasthoudapparaat de mondholte omgeving van de wortels van de tanden.
Anatomie en structuur
Elke tand is bij de wortel in de kaak omgeven door tandcement en een parodontaal membraan dat is verbonden met de tandcompartimenten (longblaasjes). Het wortelmembraan is samengesteld uit collageen vezels, genaamd Sharpey-vezels, die enigszins meegeven om elastische ondersteuning te bieden voor kauwdruk, bindweefsel, bloed schepen en zenuwen. De bloed schepen voorzie het wortelmembraan van voedingsstoffen en de zenuwen regel de kauwdruk. Aan de buitenkant van de tandwortelis de tand omgeven door tandcement, dat aan de binnenkant met het wortelmembraan en aan de buitenkant met de longblaasjes in de kaak is verbonden. Het tandcementum strekt zich uit tot de nek van de tand, waar de glazuur begint. Het wortelmembraan en de gevoelige tandhalzen zijn bedekt met het tandvlees, het enige zichtbare deel van het tandondersteuningsapparaat. Het omhult de tanden als een vacht, maar het is gevoelig, kan ontstoken tandvlees en parodontitis worden.
Functie en taken
Alle tanden zijn normaal gesproken sterk genoeg om een regelmatige kauwdruk te weerstaan. Hun zwakke punt wordt gevormd door zuuraanvallen van bacteriën, die de tanden kunnen beschadigen en tandvlees, en dus het parodontium. Elke individuele tand helpt om te blijven kauwen evenwicht Wanneer tanden ontbreken, bewegen aangrenzende tanden zich in de openingen, wat een kettingreactie veroorzaakt, en de fysiologie van het bijten wordt veranderd zodat tanden niet langer goed op elkaar kunnen bijten. Dit kan het parodontium beschadigen en het temporomandibulair overbelasten gewrichten en kauwspieren. Door zijn fijn afgestemde structuur zorgt het parodontium ervoor dat de tanden stabiel maar gemakkelijk beweegbaar in de kaak verankerd zijn en tegelijkertijd enigszins flexibel kunnen reageren op kauwbewegingen. In orthodontie, deze voorwaarden worden gebruikt voor therapie en tanden worden opzettelijk verplaatst door middel van bretels. Met implantaten, deze lichte mobiliteit wordt niet langer gegeven; ze zijn stevig verankerd. Het tandvlees sluit het gevoelige wortelgebied af van de mondholte en beschermt het dus tegen besmetting. Normaal gesproken ligt het heel dicht bij de tand. Als het parodontium, het tandbed, niet meer functioneert, trekt het terug met fatale gevolgen voor het gebit. Daarom hechten tandartsen veel belang aan het tijdig opsporen en behandelen van parodontitis door middel van reguliere preventieve zorg.
Ziekten
Bacterie in de mondholte kan parodontitis veroorzaken als de tandvlees zijn niet intact, bijvoorbeeld omdat ze geblesseerd raken bij het tandenpoetsen of omdat bacteriën zich nestelen, waardoor tandvleeszakjes ontstaan. Zachte afzettingen (gedenkplaat) zich ophopen op de tanden als gevolg van eten en drinken, en bacteriën vestigen op hen. Als ze tijdens tandheelkundige zorg niet voldoende worden verwijderd, worden deze plaques harder en schaal ontwikkelt zich aan de tandvleesrand en irriteert de tandvlees Bacteriën kunnen gemakkelijk via het tandvlees binnendringen gedenkplaat en vormen ontstekingen die leiden naar tandvleeszak vorming. Als gevolg hiervan is het gevoelige wortelgebied niet langer voldoende beschermd, en de kiemen kan het parodontium binnendringen en het ernstig beschadigen, waardoor er zelfs tanden uit kunnen vallen. Aanvankelijk veroorzaken de bacteriën een chronische ontsteking van het tandvlees (gingivitis), te herkennen aan roodheid en lichte zwelling van het tandvlees. het tandvlees kan bloeden en onaangenaam zijn slechte adem kan gebeuren. Omdat het ontstoken tandvlees niet meer zo dicht bij de tand zit, worden de pockets groter, de ontsteking vordert en wordt parodontitis. Wanneer de ontsteking bereikt de kaakbeentreedt botverlies op in het kaakbot en verliest de tand zijn steun. Door het botverlies verandert de tand van positie en verliest hij zijn stabiliteit tijdens het kauwen. Het botverlies veroorzaakt tandvlees recessie, waardoor de tanden aanvankelijk langer lijken. Hoe ernstig de ontsteking is en hoe snel het bot wordt afgebroken, hangt grotendeels af van het type bacterie en de immuunsysteem In het ergste geval kan de ontsteking zich via parodontitis door het lichaam verspreiden en de hart- Het is daarom belangrijk om parodontitis zo vroeg mogelijk op te sporen en het loskomen van de tanden tijdig te voorkomen. Wanneer het parodontium in vergevorderde mate is beschadigd door parodontitis en kaakbeen verdwijnt, is de ziekte onomkeerbaar en kan het tandverlies niet worden gestopt.
