In het begin is het gewoon een gevoel dat diep tussen je keel en oren lijkt te zitten. Dan de mond gaat een beetje open en de longen zuigen lucht aan. In toenemende mate worden de mond wordt in de lengte breder, de ogen sluiten, en soms schieten tranen naar binnen als de gezichtsspieren druk op de traanklieren.
Geeuwen om te ontspannen in het dagelijks leven
Geeuwen is eigenlijk een vrij onspectaculair alledaags iets. Vooral als het moe of verveeld is, komt het onvrijwillig. Dit is gezond: door te gapen strekken en ontspannen de kaakspieren zich weer, de hartslag versnelt, onze hersenen is beter voorzien van bloed.
Sociale functie in het dierenrijk
Gapen heeft in het dierenrijk een sociale functie: het heeft een signalerende werking op anderen en controleert het gedrag van een groep. Als één persoon gaapt, betekent dit dat iedereen gaat slapen. Onderzoekers vermoeden dat gapen om deze reden soms besmettelijk is.
Geeuwen als reflex
Geeuwen is een reflex, dat wil zeggen een terugkerende zelfde reactie op een bepaalde stimulus. Wat de stimulans is en waarom mensen gapen, zijn wetenschappers nog steeds een raadsel.
Geeuwen werd lange tijd onbetwist beschouwd als een reflex op een gebrek daaraan zuurstof in de bloedbijvoorbeeld als u moe bent. Diep ademhaling verbetert inderdaad bloed stroom naar de hersenen, maar Amerikaanse onderzoekers ontdekten onlangs dat geeuwen zelfs optreedt als het bloed zeer goed verzadigd is zuurstof.
Mensen die een luchtmengsel inademden, namen toe carbon dioxide concentratie verhoogde hun ademhaling tarief, maar ze geeuwden niet vaker. Mensen die puur ademden zuurstof geeuwde ook zoveel als gewoonlijk.
Besmettelijk geeuwen
Bovendien is gapen besmettelijk als we er alleen maar over lezen, erover horen of erover nadenken. Studies hebben aangetoond dat een op de twee mensen besmet raakt. Sommigen reageren in de eerste paar seconden, anderen pas na vijf minuten. Dit leidt ertoe dat wetenschappers vermoeden dat gapen een interpersoonlijke functie heeft.
Volgens onderzoekers worden alleen begripvolle en medelevende mensen aangemoedigd om mee te gapen door mede-geeuwers. Steven Platek van de Drexel University in Philadelphia kon in een onderzoek met video-opnames van geeuwende mensen het verband aantonen tussen de persoonlijkheidsstructuur van een persoon en zijn gevoeligheid om door geeuwen besmet te raken.
Het is mogelijk dat het gewone geeuwen onbewust een mogelijkheid creëert om zich met de ander te identificeren en ook om een alliantie te vormen, vermoeden de onderzoekers. Geesteszieke mensen die zichzelf niet in de plaats van anderen kunnen plaatsen, bijvoorbeeld schizofrenen, worden niet geraakt door de gevoelens van anderen; zelfs geeuwen verlaat hen koud.
Niet alleen mensen, maar ook chimpansees kunnen besmet raken door de geeuw van een soortgenoot. Dit ontdekte een Brits-Japans team van onderzoekers bij het onderzoeken van een groep van zes vrouwelijke chimpansees. Tot nu toe werd besmettelijk gapen als een puur menselijk fenomeen beschouwd.
