Fibula: structuur, functie en ziekten

De fibula is een van de twee botten van de lagere been​ Dit behoort tot de lange botten.

Wat is de fibula?

De fibula is een buisvormig lager been bot. Samen met het scheenbeen (scheenbeen), waaraan het zich aan de buitenkant vasthecht, vormt het het menselijke lager been​ De fibula is dunner in omtrek dan het scheenbeen. De term fibula komt uit het Latijn. Vertaald in het Duits, betekent het zoiets als "beugel" of "nietje". De fibula is stevig vastgemaakt aan het scheenbeen en vormt het gewrichtsoppervlak voor het bovendeel enkel gewricht. Vezels zorgen voor de verbinding tussen de fibula en het scheenbeen. De fibula bevindt zich aan de buitenkant van de onderbeen​ Pijnlijke verwondingen zoals een fibula breuk kan optreden bij de fibula.

Anatomie en structuur

De fibula is samengesteld uit de fibulaire schacht (corpus fibulae), de fibula nek (collum fibulae), de fibular hoofd (caput fibulae) en de laterale malleolus (malleolus lateralis). De schacht van de fibula heeft drie scherpe randen. Deze worden de margo anterior, margo interosseus en margo posterior genoemd. Tussen hen zijn drie oppervlakken genaamd facies posterior, facies lateralis en facies medialis. De meervoudige deling wordt veroorzaakt door het grote aantal spierontwikkelingen. In het tussengebied van de margo interosseus en de gelijknamige rand van het scheenbeen loopt de membrana interossea cruris. De strakke bindweefsel membraan verdeelt de mens onderbeen zowel in een anterieure als een posterieure regio. Op de achterkant van de fibula scheidt de crista medialis het oorspronkelijke oppervlak van de posterieure tibialis-spier en het oppervlak van de flexor hallucis longus-spier. De fibula nek dient als een verbinding tussen de fibulaire schacht en het fibulaire hoofd​ Een ander belangrijk onderdeel van de fibula is de fibula hoofd​ Aan de buitenkant is de fibulaire kop net onder de knie voelbaar. Het speelt echter geen rol bij de vorming van de kniegewricht​ De verbinding met het scheenbeen wordt tot stand gebracht door een kraakbeenachtig gewrichtsoppervlak. Dit wordt de facies articularis capitis fibulae genoemd. Er is een verband tussen het en de facies articularis fibularis ter hoogte van de condylus lateralis van het scheenbeen. In de proximale richting bevindt zich de prominente punt van de fibula, die de apex capitis fibulae wordt genoemd. Aan het onderste uiteinde van de fibula bevindt zich de externe malleolus, die wordt gevormd door een sterke uitzetting. Het grenst nauw aan het scheenbeen en heeft zijn eigen gewrichtsoppervlak. Dit zijn de facies articularis malleolaris lateralis. De laterale malleolus strekt zich verder uit in de distale richting dan het scheenbeen. Samen met de mediale tibiale malleolus vormt het de malleolaire vork (enkel vork). Dit begrijpt de enkel bot (talus) tussen hen.

Functie en taken

De ontwikkeling van de fibula begint al in de 2e embryonale maand. Tijdens dit proces ontwikkelt zich een perichondrale botmanchet in het corpus. Tijdens het 2e levensjaar vindt de vorming van een enchondrale botkern plaats in de enkel, die pas op de leeftijd van vier jaar in de fibula plaatsvindt. Tussen de leeftijd van 16 en 19 jaar begint de distale sluiting van de epifysen. Tussen de 17 en 20 jaar treedt ook sluiting naar het midden van het lichaam op. Terwijl het verloop van de proximale epifysairlijn zich onder de fibulaire kop bevindt, bevindt de distale lijn zich boven de malleolus. Het onderste deel van de fibula is belangrijk voor het bovenste enkelgewricht​ Dus vanaf dit punt worden krachten die op het been werken, overgedragen tussen de botten naar het scheenbeen en het dijbeen via de articulatio tibiofibularis proximalis (tibiofibulair gewricht). De fibula daarentegen oefent geen functionele invloed uit op de knie. Het heeft dus alleen indirecte betrokkenheid via de fibulaire kop.

Ziekten

De fibula bij mensen kan worden aangetast door verschillende verwondingen. De eerste en belangrijkste hiervan is de fibula breuk. Deze breuk treedt meestal op als gevolg van ongevallen waarbij de fibula in aanzienlijke mate is beschadigd. De fractuur is vaak buitengewoon pijnlijk en genezing vereist wat geduld van de patiënt. Het is niet ongebruikelijk dat een fibulafractuur wordt veroorzaakt door directe blootstelling aan kracht, zoals een trap tijdens een voetbalwedstrijd. Bovendien wordt fibulafractuur ook vaak geassocieerd met knieblessures​ Bovendien kunnen botziekten zoals osteoporose (botverlies) of tumoren zijn soms verantwoordelijk voor fractuur van de fibula. Typische symptomen van een fractuur zijn onder meer ernstig pijnblauwe plekken en de vorming van zwelling. Bij de meeste patiënten bestaat de behandeling van een fibulafractuur uit een chirurgische ingreep in de vorm van osteosynthese. Dit omvat het plaatsen van stelschroeven of platen van metaal. Evenzo behoort intramedullair nagelen tot de mogelijkheden. Een variant van de fibulafractuur is de fibulaschachtfractuur. Een fractuur van de fibulaire kop is ook mogelijk. Dit gebeurt meestal als gevolg van een directe impact van het hoofd, wat op zijn beurt meestal optreedt tijdens het voetbal. Bovendien kan dit type breuk de peroneale zenuw (onderbeen zenuw). Een ander letsel dat echter vrij zelden voorkomt, is de syndesmose-ruptuur. Dit houdt een breuk in van de strakke vezelige verbinding die bestaat in het enkelgebied tussen de fibula en het scheenbeen. Na een dergelijk letsel is chirurgische immobilisatie niet zelden vereist voor de patiënt enkelgewricht om zijn stabiliteit te herwinnen. Fibulaplasie is een van de ziekten van de fibula. In deze voorwaarde, vormt de fibula niet goed.

Typische en veel voorkomende botziekten

  • osteoporose
  • Botpijn
  • Bot fractuur
  • de ziekte van Paget