Classificatie
De endotheel kan worden onderverdeeld in verschillende basistypen. De verschillende typen zijn afhankelijk van de functie van het orgel. De structuur heeft een sterke invloed op de doorlaatbaarheid van de endotheel (endotheliale permeabiliteit) voor de stoffen in bloed en weefsel.
Het gesloten endotheel komt het meest voor. Onder andere vooral in haarvaten en andere segmenten van het vaatstelsel, evenals in spier-, bind- en zenuwweefsel en in de long en huid. Kenmerkend voor dit type endotheel zijn invaginaties (caveolae) gericht naar het lumen.
Ze worden gebruikt om stoffen door de cel te transporteren (transcellulair) doordat ze zich tijdens het proces van transcytose gedurende korte tijd tot een kanaal kunnen ontwikkelen. Bovendien dienen de invaginaties om het oppervlak te vergroten. Aan het membraan van het endotheel is dan voldoende ruimte voor tal van kanalen, pompen, transporters en receptoren, die enorm belangrijk zijn voor het proces in de cel.
Een speciale vorm van het continue endotheel is het endotheel van het hersenen haarvaten. Ze zijn 100 keer minder doorlatend dan de overige cellen. Dichte celcontacten houden het paracellulaire pad goed gesloten.
Deze eigenschap is van bijzonder belang voor de bloed-hersenen barrière. Dit betekent dat alleen geselecteerde stoffen het membraan kunnen passeren. Fenestrated endotheel wordt vooral aangetroffen in endocriene klieren, darm slijmvlies, in haarvaten van de nier en in bepaalde regio's van het centrum zenuwstelsel.
In principe lijkt het qua structuur op het gefenestreerde endotheel; het gefenestreerde endotheel heeft daarentegen, zoals de naam suggereert, vensters in het membraan. Dit zijn zeefplaatachtige ophopingen, en afhankelijk van het orgel, een diafragma bevindt zich onder deze ramen. Er zijn ook suikerresten met een negatieve lading.
Vanwege de negatieve lading, eiwitten met dezelfde lading kan niet door de ramen gaan. Water en in water oplosbare moleculen kunnen er daarentegen snel doorheen diffunderen. Dit type endotheel wordt slechts in enkele organen aangetroffen, bijvoorbeeld in de lever or beenmerg.
In het leverhebben de endotheelcellen grote poriën zonder a diafragma die door de cellen gaan. Ze laten het meeste plasma door eiwitten. Het is echter nog onduidelijk of deze poriën permanent in het membraan zijn verankerd of slechts tijdelijk. Een speciale vorm van het discontinue endotheel wordt gevonden in de milt cellen. Er zijn echte hiaten tussen cellen, waardoor de bloed cellen kunnen dan recirculeren in het vasculaire systeem.
