Introductie
Borderline-syndroom is een persoonlijkheidsstoornis en als zodanig wordt pas als zodanig gediagnosticeerd volgens de gebruikelijke diagnostische criteria tot het begin van de volwassenheid. Er zijn echter kinderen die vergelijkbare symptomen vertonen en bij wie een borderline wordt vastgesteld persoonlijkheidsstoornis, ook al wordt dit slechts gedeeltelijk weerspiegeld in de officiële criteria voor diagnose. Deze kinderen die last hebben van borderline persoonlijkheidsstoornis hebben vaak ernstige stress ervaren in interpersoonlijke en familiale relaties of traumatische gebeurtenissen.
De kinderen hebben een onstabiele, vertraagde of verstoorde ontwikkeling, een stoornis van het gevoel van eigenwaarde, agressiviteit en impulsiviteit. Ze worden gekenmerkt door beangstigende en aanhankelijke relaties met zorgverleners en contactproblemen met leeftijdsgenoten. De borderline-syndroom bij kinderen wordt, net als bij volwassenen, gekenmerkt door onstabiele menselijke relaties, die afwisselend hand in hand gaan met de idealisering van de partner of de devaluatie van de eigen persoon.
Dit omvat zowel een verstoord gevoel van eigenwaarde als aanhoudende staten van leegte en verveling en het onvermogen om alleen te zijn. Zelfbeschadigend gedrag tot aan een poging tot zelfmoord is ook een van de significante symptomen. Impulsief en soms agressief gedrag en ernstig stemmingswisselingen kan ook voorkomen in de borderline-syndroom.
Naast de opgesomde criteria van de borderline persoonlijkheidsstoornis, moet ervoor worden gezorgd dat deze aandoening persistent en alomtegenwoordig is en het wordt onwaarschijnlijk geacht dat deze beperkt is tot slechts één ontwikkelingsstadium. Stemmingswisselingenkunnen bijvoorbeeld vaker voorkomen tijdens de puberteit, maar in deze context zijn ze een natuurlijk en levensnoodzakelijk fenomeen. Ze moeten duidelijk worden onderscheiden van pathologisch stemmingswisselingen om een correcte therapie mogelijk te maken.
Dit wordt bemoeilijkt door het feit dat de overgang tussen normaal en pathologisch gedrag vaak vloeiend is. Daarom moet in het geval van een borderline persoonlijkheidsstoornis zorgvuldig worden gelet op hoe ernstig en hoe vaak de hierboven beschreven symptomen voorkomen. Zoals bij veel psychiatrische ziekten, combineert borderline persoonlijkheidsstoornis een breed scala aan symptomen van verschillende gradaties van ernst.
Ook is een verschil tussen de seksen aangetoond. Meisjes zijn gevoeliger voor zelfbeschadigend gedrag, emotionele instabiliteit en langdurige gevoelens van eenzaamheid en leegte. Jongens hebben daarentegen vaak last van een zwakke impulscontrole.
Agressie en driftbuien behoren tot de typische symptomen van een borderline-stoornis. Dit komt echter ook regelmatig voor bij gezonde kinderen, vooral als ze moe zijn of iets ontzegd worden. Agressie vanwege het egoïsme van het kind is daarom normaal.
Vooral frequente niet-uitgelokte agressies of niet-uitgelokte driftbuien zonder trigger duiden echter op een innerlijk conflict van het kind en worden vaker aangetroffen bij borderline-patiënten. Zelfbeschadigend gedrag komt zeer vaak voor bij borderline-aandoeningen, vooral bij adolescente patiënten. Dergelijk gedrag, zoals krabben (zelfbeschadiging met een mes of iets dergelijks, meestal op de armen of benen) is vrij zeldzaam bij kinderen. Maar tegen zichzelf schoppen of de eentje slaan hoofd tegen een muur worden ook als zelfverwonding beschouwd en kunnen worden waargenomen in jeugd. Deze symptomen duiden op een ernstige aandoening en onderscheiden het borderline-syndroom duidelijk van natuurlijke stemmingswisselingen en dergelijke op deze leeftijd.
