Schedelbasisfractuur: beschrijving
De schedelbasisfractuur (schedelbasisfractuur) behoort tot de schedelfracturen, net als de calvariale fractuur (fractuur van het schedeldak) en de gezichtsschedelfractuur. Het wordt over het algemeen als een gevaarlijk letsel beschouwd, maar meestal niet vanwege de fractuur zelf, maar omdat de hersenen vaak tegelijkertijd gewond raken.
Soorten schedelbasisfractuur
De belangrijkste soorten schedelbasisfracturen zijn:
- Longitudinale fractuur van het rotsbeen (frontobasale fractuur)
- Dwarse fractuur van het rotsbeen (laterobasale fractuur)
Bij een transversale temporale botbreuk begint de fractuurspleet op het achterste oppervlak van de temporale botpiramide, kruist het dak van de interne gehoorgang en strekt zich ook uit naar het aangezichtszenuwkanaal en/of het labyrint (zetel van het binnenoor).
Schedelbasisfractuur: symptomen
De symptomen van een schedelbasisfractuur zijn afhankelijk van het feit of het een longitudinale of transversale fractuur van het slaapbeen betreft. Omdat talloze zenuwen en bloedvaten door de schedelbasis lopen en door de fractuur gewond kunnen raken, kunnen er verschillende soorten symptomen optreden.
Symptomen van een longitudinale fractuur van het rotsbeen
De neusbijholten raken ook gewond bij een temporale botbreuk. Er kunnen zich ook stappen vormen in de uitwendige gehoorgang. Bij sommige patiënten scheurt het trommelvlies en wordt de gehoorbeentjesketen onderbroken, waardoor de geluidsgeleiding wordt belemmerd (geleidingsgehoorverlies).
In 15 tot 25 procent van alle gevallen van een temporale botbreuk is de aangezichtszenuw verlamd (aangezichtszenuwverlamming). Het afscheuren van de reukzenuwen verstoort het reukvermogen. Neusvocht of bloed kan uit de neus, het oor of de mond wegvloeien.
Symptomen van een transversale temporale botbreuk
Basale schedelfractuur: oorzaken en risicofactoren
Een schedelbasisfractuur ontstaat door een sterke impact op de schedel, bijvoorbeeld bij verkeersongevallen of vechtpartijen. Ruim de helft van de getroffenen heeft een verkeersongeval gehad, meestal een frontale botsing.
Bij ongeveer 17 procent van alle patiënten met een schedeldakfractuur strekt de fractuurspleet zich uit tot in de schedelbasis.
Een schedelfractuur komt meestal samen met een traumatisch hersenletsel (TBI) voor. Bij ongeveer vier procent van alle patiënten met ernstig traumatisch hersenletsel wordt een geïsoleerde schedelbasisfractuur aangetroffen. Door de zwelling in het aangezicht en omdat andere gevolgen van het traumatisch hersenletsel meestal op de voorgrond treden, wordt de schedelbasisfractuur vaak niet opgemerkt.
Patiënten met een schedelbasisfractuur hebben vaak meerdere verwondingen (polytrauma) en worden in eerste instantie opgenomen op de intensive care. Om een schedelbasisfractuur te diagnosticeren, zal de arts de patiënt – voor zover zijn toestand dit toelaat – eerst vragen naar de toedracht van het ongeval en zijn medische voorgeschiedenis (anamnese). Sommige vragen van de dokter zouden dat kunnen zijn
- Hoe is het ongeluk gebeurd?
- Heb je pijn?
- Heeft u gemerkt dat er vloeistof uit uw oren, mond of neus lekt?
- Heeft u problemen met spreken, horen of zien?
Lichamelijke onderzoeken
Oren
De arts onderzoekt de uitwendige gehoorgang van de patiënt om te zien of zich een stap of oorafscheiding heeft gevormd. Als het trommelvlies nog intact is, hoopt bloed zich meestal op in het middenoor (hematotympanum). Indien mogelijk wordt vervolgens de gehoorfunctie getest. Met behulp van een stemvork kan een gehoorverlies in het middenoor worden onderscheiden van een gehoorverlies in het binnenoor.
Het evenwicht kan worden beoordeeld met de zogenaamde Frenzel-bril. Als het evenwichtsorgaan in het binnenoor faalt, leidt dit tot oogtrillingen (nystagmus).
Hersenzenuwen en grote bloedvaten
Lekkage van secreties
Als de getroffen persoon hersenvocht of bloed uit de neus, het oor of de mond verliest, kan dit ook een indicatie zijn voor een schedelbasisfractuur. Omdat hersenvocht dat uit de neus lekt sterk lijkt op neusafscheiding, is laboratoriumonderzoek noodzakelijk. Voor het bepalen van de suikerconcentratie (glucoseconcentratie) worden speciale teststrips gebruikt: in het hersenvocht is de suikerconcentratie hoger dan in de neusafscheiding.
Diagnostische apparatuur
Als de getroffen persoon zijn gehoor heeft verloren of gezichtsverlamming heeft, wordt een MRI-scan (Magnetic Resonance Imaging) uitgevoerd. Dit kan worden gebruikt om een hematoom in de hersenen uit te sluiten en gezichtszenuwen zichtbaar te maken.
Basilaire schedelfractuur: behandeling
Patiënten met een schedelbasisfractuur moeten de eerste 24 uur worden gecontroleerd met bedrust en opgeheven hoofd. Bovendien hangt de behandeling af van de omvang van de schedelbasisfractuur.
Schedelbasisfractuur: conservatieve behandeling
De beschadigde gehoorgang wordt gereinigd en afgedekt met een steriel verband. Als de schedelbasisfractuur heeft geleid tot gehoorverlies in het binnenoor, wordt een zogenaamde reologische behandeling gestart, zoals bij plotseling gehoorverlies: Er worden bepaalde werkzame stoffen gebruikt in een poging de bloedcirculatie in het binnenoor te verbeteren . Eventuele duizeligheid kan worden verlicht met speciale medicijnen (antivertiginosa).
Als er als gevolg van de schedelbasisfractuur hersenvocht uit de neus, het oor of de mond lekt, moeten preventief eerst antibiotica worden toegediend om een opstijgende infectie te voorkomen. Als het defect zich in de middelste schedelfossa bevindt en het hersenvocht via het oor wegvloeit, sluit dit gat meestal spontaan en hoeft het zelden operatief te worden behandeld.
Schedelbasisfractuur: operatie
Bij fracturen in het gebied van de voorste schedelfossa (vooral de lamina cribrosa) is altijd een operatie nodig wanneer neurale vloeistof via de neus wegvloeit. Dit komt omdat het gat niet spontaan dichtgaat en er zelfs jaren later een infectie kan ontstaan. Tijdens de operatie worden eerst de hersenvliezen (dura) gesloten, zodat deze ondoordringbaar zijn voor hersenvocht. Vervolgens wordt het bot gereconstrueerd.
Bloedingen veroorzaakt door gescheurde hersenvaten moeten ook operatief worden gestopt. De chirurg verwijdert het hematoom dat zich in de zogenaamde epidurale ruimte bevindt. Hierdoor wordt voorkomen dat de druk in de hersenen stijgt en hersenbeschadiging ontstaat.
Basilaire schedelfractuur: verloop van de ziekte en prognose
Basilaire schedelfractuur: complicaties
Mogelijke complicaties van een schedelbasisfractuur zijn:
- Ontsteking van de hersenen (meningitis)
- Ophoping van pus (empyeem)
- Hersenenabces
- Verwondingen aan de halsslagader (halsslagader)
- Carotis sinus cavernosus fistel (vasculaire kortsluiting waardoor bloed uit de halsslagader naar de veneuze plexus in de schedel stroomt)
- Permanente hersenzenuwlaesies
Dergelijke complicaties kunnen de prognose van een schedelbasisfractuur verslechteren.
