Wat is coronaire hartziekte (CHD)?

Coronaire hartziekte (CHD): beschrijving.

Coronaire hartziekte (CAD) is een ernstige hartziekte die problemen met de bloedsomloop in de hartspier veroorzaakt. De reden hiervoor zijn vernauwde kransslagaders. Deze slagaders worden ook wel “kransslagaders” of “coronaires” genoemd. Ze omringen de hartspier in de vorm van een ring en voorzien deze van zuurstof en voedingsstoffen.

Coronaire hartziekte: definitie

Coronaire hartziekte (CAD) wordt gedefinieerd als een aandoening waarbij arteriosclerose (“verharding van de bloedvaten”) een tekort aan de bloedstroom veroorzaakt, wat resulteert in een mismatch tussen zuurstoftoevoer en zuurstofverbruik (coronaire insufficiëntie) in delen van de hartspier. .

Coronaire hartziekte: classificatie:

Afhankelijk van de omvang van de atherosclerotische veranderingen kan coronaire hartziekte worden ingedeeld in de volgende graden van ernst:

Coronaire hartziekte – ziekte van vertakte vaten: Twee van de drie hoofdtakken van de kransslagaders worden aangetast door een of meer vernauwingspunten (stenosen).
Coronaire hartziekte – drievatsziekte: alle drie de hoofdtakken van de kransslagaders worden getroffen door een of meer vernauwingen (stenosen).

Tot de hoofdtakken behoren ook de uitgaande takken, dat wil zeggen het gehele stroomgebied waar zij de hartspier voeden.

Coronaire hartziekte: symptomen

Pijn op de borst

Hartritmestoornissen

Coronaire hartziekten veroorzaken niet zelden ook hartritmestoornissen. Het gebrek aan zuurstof in de hartspier belemmert ook de elektrische impulsen (geleiding van excitatie) in het hart. Hartritmestoornissen veroorzaakt door coronaire hartziekte kunnen worden bevestigd door een ECG (elektrocardiogram) en worden beoordeeld op hun potentiële gevaar. Dit komt omdat veel mensen onschadelijke hartritmestoornissen hebben en geen CHD hebben.

Coronaire hartziekten: oorzaken en risicofactoren

Coronaire hartziekten (CHZ) ontwikkelen zich in de loop der jaren als gevolg van de interactie van verschillende oorzaken en risicofactoren. Talrijke wetenschappelijke onderzoeken bewijzen dat coronaire hartziekten verband houden met de hier genoemde risicofactoren. Veel van deze problemen kunnen worden vermeden door een passende levensstijl aan te nemen. Dit kan het risico op het ontwikkelen van CHZ drastisch verminderen.

Beïnvloedbare risicofactoren voor coronaire hartziekte:

Risico factor	Uitleg
Ongezonde voeding en obesitas
Gebrek aan lichaamsbeweging	Voldoende beweging verlaagt de bloeddruk, verbetert het cholesterolgehalte en verhoogt de insulinegevoeligheid in spiercellen. Bij gebrek aan lichaamsbeweging ontbreken deze beschermende effecten en kunnen coronaire hartziekten jaren later het gevolg zijn.
Roken
Verhoogde bloeddruk	Hoge bloeddruk (hypertensie) beschadigt rechtstreeks de wanden van bloedvaten.
Verhoogde cholesterolwaarden	Hoge LDL-cholesterolwaarden en lage HDL-cholesterolwaarden bevorderen de vorming van tandplak.
Diabetes mellitus	Slecht gecontroleerde diabetes (diabetes) leidt tot permanent verhoogde bloedsuikerspiegels, die op hun beurt de bloedvaten beschadigen en coronaire hartziekten bevorderen.

Risicofactoren voor coronaire hartziekten die niet kunnen worden beïnvloed:

Risico factor	Uitleg
Mannelijk geslacht
Genetische aanleg	Sommige families hebben een hoge incidentie van hart- en vaatziekten, dus genen spelen waarschijnlijk een rol bij coronaire hartziekten.
Leeftijd	De incidentie van ziekten bij mannen neemt toe vanaf de leeftijd van 45 jaar, en bij vrouwen vanaf de leeftijd van 50 jaar. Hoe ouder iemand is, hoe waarschijnlijker het is dat er sprake is van coronaire hartziekte.

Coronaire hartziekten: onderzoeken en diagnose

Medische geschiedenis (anamnese):

Voorafgaand aan het eigenlijke onderzoek stelt de arts enkele vragen om meer te weten te komen over de aard en de duur van de huidige klachten. Eventuele eerdere ziekten of begeleidende symptomen zijn ook relevant voor de arts. Beschrijf de aard, duur en ernst van het ongemak en, belangrijker nog, in welke situaties het zich voordoet. De arts zal verschillende vragen stellen, bijvoorbeeld:

Wat zijn je symptomen?
Wanneer (in welke situatie) doen de klachten zich voor?
Welke medicijnen gebruikt u?
Zijn er soortgelijke symptomen of bekende coronaire hartziekten in uw familie, bijvoorbeeld bij ouders of broers en zussen?
Zijn er in het verleden afwijkingen aan uw hart geweest?
Rook je? Zo ja, hoeveel en voor hoe lang?
Bent u actief in de sport?
Hoe ziet jouw dieet eruit? Heeft u een voorgeschiedenis van verhoogde cholesterol of bloedlipiden?

Fysiek onderzoek

Verdere onderzoeken:

Of er sprake is van coronaire hartziekte kan in de eerste plaats duidelijk worden beantwoord door specifieke metingen en beeldvorming van het hart en zijn bloedvaten. Verdere onderzoeken zijn onder meer:

Bloeddrukmeting

Vaak voeren artsen ook langdurig een bloeddrukmeting uit. Patiënten worden door het praktijkteam voorzien van een bloeddrukmeter en gaan hiermee naar huis. Daar meet het apparaat met regelmatige tussenpozen de bloeddruk. Er is sprake van hypertensie als de gemiddelde waarde van alle metingen hoger is dan 130 mmHg systolisch en 80 mmHg diastolisch.

Bloed Test:

Rust-elektrocardiogram (rust-ECG)

Een basisonderzoek is het rust-ECG. Hierbij worden de elektrische excitaties van het hart afgeleid via elektroden op de huid. Coronaire hartziekte (CAD) kan soms typische veranderingen in het ECG vertonen.

Het ECG kan echter ook normaal zijn, ook al is er sprake van coronaire hartziekte!

Inspanningselektrocardiogram (stress-ECG)

Hart echografie (echocardiografie)

Myocardiale scintigrafie

Hartkatheterisatie (coronaire angiografie)

Verdere beeldvormingsprocedures

In sommige gevallen zijn speciale beeldvormingsprocedures nodig om de omvang van coronaire hartziekte (CAD) te bepalen. Deze omvatten:

Positronemissietomografie (myocardiale perfusie PET)
Cardiale multislice computertomografie (cardiale CT)
Cardiale magnetische resonantiebeeldvorming (cardio-MRI)

Diagnostiek voor een vermoedelijk myocardinfarct

Coronaire hartziekte: behandeling

Coronaire hartziekten kunnen ook psychische aandoeningen zoals depressie veroorzaken. Psychologische stress heeft op zijn beurt een negatief effect op coronaire hartziekten. Bij coronaire hartziekten wordt daarom tijdens de behandeling ook rekening gehouden met eventuele psychische problemen. Naast de gerichte eliminatie van risicofactoren omvat de behandeling van coronaire hartziekten vooral medicatie en vaak een operatie.

Geneesmiddel

Coronaire hartziekte kan worden behandeld met een aantal medicijnen die niet alleen de symptomen verlichten (bijvoorbeeld angina pectoris), maar ook complicaties voorkomen en de levensverwachting verlengen.

Geneesmiddelen waarmee de prognose van coronaire hartziekten moet worden verbeterd en hartaanvallen kunnen worden vermeden:

Bètareceptorblokkers (“bètablokkers”): ze verlagen de bloeddruk, vertragen de hartslag, waardoor de zuurstofbehoefte van het hart wordt verminderd en het hart wordt ontlast. Na een hartaanval of in het geval van CHD met hartfalen wordt het risico op overlijden verminderd. Bij patiënten met coronaire hartziekte en hypertensie zijn bètablokkers het voorkeursgeneesmiddel.

Medicijnen die de symptomen van coronaire hartziekte verlichten:

Nitraten: ze verwijden de bloedvaten van het hart, waardoor het een betere zuurstoftoevoer krijgt. Ze verwijden ook de bloedvaten door het hele lichaam, waardoor het bloed langzamer terugstroomt naar het hart. Het hart hoeft minder te pompen en verbruikt minder zuurstof. Nitraten werken bijzonder snel en zijn daarom geschikt als noodmedicijn bij een acute aanval van angina pectoris.

Calciumantagonisten: Deze groep stoffen verwijdt ook de kransslagaders, verlaagt de bloeddruk en verlicht het hart.

Andere medicijnen:

ACE-remmers: Bij patiënten met hartfalen of hoge bloeddruk verbeteren ze de prognose.

Angiotensine I-receptorblokkers: gebruikt wanneer patiënten intolerant zijn voor ACE-remmers.

Hartkatheterisatie en bypass-chirurgie

Bij een bypass-operatie wordt de vernauwing van het coronaire vat overbrugd. Hiervoor wordt eerst een gezond bloedvat uit de borst of het onderbeen verwijderd en achter de vernauwing (stenose) aan het kransvat gehecht. Een bypassoperatie wordt vooral overwogen wanneer de drie hoofdtakken van de kransslagaders ernstig vernauwd zijn (drievatsziekte). Hoewel de operatie duur is, verbetert deze de levenskwaliteit en prognose van de meeste mensen aanzienlijk.

Coronaire hartziekte kan ook worden behandeld met een bypass-operatie of PCI als meerdere coronaire vaten zijn aangetast of als de vernauwing zich aan het begin van een groot vat bevindt. De beslissing voor een bypassoperatie of dilatatie wordt altijd op individuele basis genomen. Naast de bevindingen is het ook afhankelijk van bijkomende ziekten en leeftijd.

Sport als therapie voor CHD

Lichaamsbeweging richt zich daarom precies op de risicofactoren die coronaire hartziekten veroorzaken. Maar regelmatige lichaamsbeweging heeft ook een positieve invloed op het verloop van de ziekte. Uithoudingsoefeningen kunnen de progressie van de ziekte bij CHZ vertragen, in sommige gevallen stoppen en in sommige gevallen zelfs omkeren.

Inspanningsinitiatie bij CHD

Als de CHZ-patiënt een hartaanval heeft gehad (STEMI en NSTEMI), raden wetenschappelijke studies aan om vroeg te beginnen met sporten – al zeven dagen na het infarct. Deze vroege mobilisatie ondersteunt het genezingsproces.

In het geval van een bypassoperatie kan de getroffen persoon al 24 tot 48 uur na de procedure met vroege mobilisatie beginnen. Tijdens de eerste weken zijn er echter beperkingen als gevolg van de operatie te verwachten. De training moet beginnen met zachte oefeningen.

Bespreek de start van de training altijd vooraf met uw behandelend arts als u een hartaandoening heeft.

Trainingsplan voor CHD

Hartoefeningen omvatten verschillende disciplines. Afhankelijk van de gezondheidstoestand en het individuele conditieniveau ontvangt elke patiënt een trainingsplan. Meestal omvat dit de volgende componenten

Matige duurtraining

Voor CHD-patiënten is slechts tien minuten snel wandelen per dag met een snelheid van ongeveer 5 km/u aan het begin van de training voldoende om het risico op overlijden met wel 33 procent te verminderen. Als het tempo te hoog is, kunnen patiënten als alternatief langzaam lopen (ongeveer 3 tot 4 km/u) gedurende 15 tot 20 minuten.

Geschikte duursporten voor CHZ zijn onder meer:

(snel wandelen
Lopen op een zachte mat/zand
Wandelen/Nordic walking
Stap aerobics
Wandelen
Fietsen
Roeien
Zwemmen

Het is belangrijk dat hartpatiënten in het begin korte inspanningsfasen van maximaal vijf tot tien minuten kiezen. Vervolgens wordt de inspanningsduur in de loop van de training langzaam opgevoerd. Dit komt omdat de grootste effecten worden gezien bij patiënten die zich het meest inspannen. Elke keer dat het activiteitsniveau wordt verdubbeld, wordt het risico op overlijden binnen vier weken met nog eens tien procent verminderd.

Zorg ervoor dat ze de hartslaglimieten die bijvoorbeeld bij een stress-ECG kunnen worden bepaald, niet overschrijden. Een hartslagmeter kan je helpen om binnen de juiste grenzen te blijven en optimaal te trainen.

Sterkte oefeningen

Zachte oefeningen voor hartpatiënten om spieren in het bovenlichaam op te bouwen zijn onder meer:

Versterking van de borstspieren: ga rechtop op een stoel zitten, druk uw handen tegen elkaar voor uw borst en houd deze enkele seconden vast. Laat dan los en ontspan. Herhaal meerdere keren
Versterking van de schouders: Ga ook rechtop op een stoel zitten, haak de vingers voor de borst en trek ze naar buiten. Houd de trek een paar seconden vast en ontspan dan volledig.

Met deze oefeningen train je de benen bijzonder zacht:

Versterking van de abductoren (extensoren): Ga rechtop op een stoel zitten en druk met uw handen van buitenaf tegen uw knieën. De benen werken tegen de handen. Houd de druk een paar seconden vast en ontspan dan.

Lichtcircuittraining

In hartsportgroepen wordt ook vaak lichte circuittraining uitgevoerd. Hier voltooien de deelnemers bijvoorbeeld acht verschillende stations. Afhankelijk van geselecteerde oefeningen die tegelijkertijd doorzettingsvermogen, kracht, mobiliteit en coördinatie bevorderen. Eén minuut inspanning wordt gevolgd door een pauze van 45 seconden. Daarna roteren de atleten naar het volgende station. Afhankelijk van de individuele conditie zijn er één of twee runs.

Coronaire hartziekte: ziekteprogressie en prognose

Als coronaire hartziekte (CHZ) laat wordt ontdekt of onvoldoende wordt behandeld, kan hartfalen zich als secundaire ziekte ontwikkelen. In dit geval verslechtert de prognose. Onbehandelde CHD verhoogt ook het risico op een hartaanval.