Wat is een transplantatie?
Bij een transplantatie transplanteert de chirurg individuele cellen, weefsels, organen of zelfs hele lichaamsdelen. Afhankelijk van de oorsprong van deze transplantaties maken artsen onderscheid tussen verschillende soorten transplantaties:
- Autologe transplantatie: De donor is tevens de ontvanger. Dit kan bijvoorbeeld het geval zijn bij uitgebreide brandwonden; de brandwonden zijn bedekt met een groot stuk huid dat van elders uit het lichaam is gehaald.
- Xenogene transplantatie: Hierbij krijgt de patiënt de transplantatie van een dier (bijvoorbeeld de hartklep van een varken).
Transplanteerbare organen en weefsels
De eerste transplantatie die blijvend succesvol was, werd in 1954 door Amerikaanse chirurgen in Boston uitgevoerd. De ontvanger kreeg destijds een nier van zijn tweelingbroer. Tegenwoordig kunnen in principe de volgende organen of weefsels worden getransplanteerd:
- Hart
- Long
- Lever
- Nier
- Dunne darm
- Alvleesklier of zijn cellen
- Beenmergcellen
- Gehoorbeentjes
- huid-, pees-, bot- en kraakbeencellen
- Extremities
Inmiddels is het eerste kindje al geboren na een baarmoedertransplantatie. Sommige onbedoeld kinderloze vrouwen krijgen zo een nieuwe kans om hun kinderwens te vervullen.
Haartransplantatie wordt bijvoorbeeld gebruikt bij brandwonden.
Wanneer wordt een transplantatie uitgevoerd?
- volledig verlies van nierfunctie
- hartspierzwakte (hartinsufficiëntie)
- Levercirrose
- Chronische obstructieve longziekte (COPD)
- ernstige brandwonden of verwondingen aan de huid en ledematen
- ernstige vormen van diabetes mellitus, behandeld met insuline
- bloedkanker (leukemie)
- herstel na huidkanker
Wat doet u bij een transplantatie?
Postmortale orgaandonatie
Voordat een patiënt een orgaan toegewezen krijgt, moet zijn of haar behandelende arts hem of haar op een wachtlijst plaatsen, die een bepaalde rangorde toekent op basis van urgentie en kans op succes. In Europa regelen verschillende organisaties postmortale donaties, bijvoorbeeld Eurotransplant, dat ook verantwoordelijk is voor Duitsland.
Als aan deze voorwaarden is voldaan, verwijderen de artsen het donororgaan (explantatie). Om schade aan het orgaan, dat niet meer geperfuseerd is, te voorkomen, wordt het in een koelbox bewaard en zo snel mogelijk naar het transplantatiecentrum getransporteerd, waar de ontvanger al wordt voorbereid op de ingreep.
Levende donatie
Nadere informatie: Huidtransplantatie
Wanneer u een huidtransplantatie moet uitvoeren en waar u op moet letten, lees dan het artikel Huidtransplantatie.
Nadere informatie: Harttransplantatie
Wanneer u een harttransplantatie moet uitvoeren en waar u rekening mee moet houden, lees dan het artikel Harttransplantatie.
Nadere informatie: Hoornvliestransplantatie
Nadere informatie: Levertransplantatie
Wanneer u een levertransplantatie moet ondergaan en waar u op moet letten, leest u in het artikel Levertransplantatie.
Nadere informatie: Longtransplantatie
Wanneer u een longtransplantatie moet uitvoeren en waar u op moet letten, lees dan het artikel Longtransplantatie.
Nadere informatie: Niertransplantatie
Wat zijn de risico’s van transplantatie?
Afhankelijk van het type en de omvang van de operatie kan een transplantatie aanzienlijke risico’s met zich meebrengen. Er is bijvoorbeeld een grote kans op bloedingen of postoperatieve bloedingen, omdat de chirurgen tijdens de transplantatie ook grote bloedvaten scheiden en weer aan elkaar naaien. Ook is het risico op infectie groter.
Veel patiënten hebben na een transplantatie ook last van psychische problemen – zoals schuldgevoelens jegens de overleden donor of tegenover patiënten die moeten blijven wachten op een orgaan.
