Temporale kwab: structuur, functie en ziekten

De temporale kwab is de op een na grootste kwab van de grote hersenen​ Het vervult verschillende belangrijke functies.

Wat is de temporale kwab?

De temporale kwab is ook bekend als de temporale kwab, temporaal hersenenof temporale kwab. Het maakt deel uit van de grote hersenen en is de tweede grootste kwab na de frontale kwab. De temporale kwab wordt beschouwd als een gevarieerd onderdeel van de mens hersenen, zowel in zijn functies als anatomisch. Het bevat dus belangrijke geheugen structuren, de Wernicke taal centrum, en de primaire audiotorische cortex. De temporale kwab vormt het onderste en laterale gedeelte van de grote hersenen​ De afbakening is tegen de frontale kwab (lobus frontalis) en de pariëtale kwab (lobus parietalis). Aan de achterkant wordt het afgebakend door de achterhoofdskwab (lobus occipitalis).

Anatomie en structuur

De temporale kwab bevindt zich in de middelste craniale groep, ook wel de fossa cranii media genoemd. Het grootste deel van de slaapkwab bevindt zich in het gebied boven en net voor de oren. In de richting van het hoekpunt en de achterhoofdsknobbel gaat het over in de pariëtale kwab en de achterhoofdskwab. De fissura lateralis, een diepe groef, zorgt voor scheiding tussen de temporale kwab en de frontale kwab. In de diepte is de insula. De twee slaapkwabben omkaderen de hersenstam​ Op het laterale oppervlak van de temporale kwab zijn er meestal drie hersenen windingen en twee voren. Dit zijn de superieure temporale gyrus, de mediale temporale gyrus, de inferieure temporale gyrus en de superieure en inferieure temporale sulcus. Een soortgelijk oppervlaktereliëf wordt gevonden op het mediale oppervlak van de slaapkwab. Dit zijn de parahippocampale gyrus inclusief de uncus, de occipitotemporale gyrus medialis, ook wel de forsiforme gyrus genoemd, en de collaterale en laterale occipitotemporale sulcus. Zowel het achterste mediale deel als het basale deel van de temporale kwab ontvangen hun bloed levering van de posterieure cerebrale slagader (ACP). De takken van het middelste cerebrale slagader zijn verantwoordelijk voor de bloed toevoer van het voorste middengedeelte en het laterale deel. Veneus bloed wordt door de media oppervlakkig verzameld ader en de neergaande cerebri oppervlakkige ader in de holle sinus en in de dwarse sinus.

Functie en taken

De temporale kwab vervult verschillende belangrijke functies. Allereerst is het horen. Het primaire gehoorcentrum bevindt zich dus in de diepe laterale spleet. In de windingen komt het naar het eindgedeelte van het gehoorpad. Dit is verantwoordelijk voor het verzenden van signalen van de sensorische cellen in het slakkenhuis. Het primaire gehoorcentrum wordt ook wel de dwarse windingen van Heschl genoemd en bereikt slechts de grootte van een postzegel. De tertiaire en secundaire audiotorische centra, gelegen in de middelste en bovenste windingen van de temporale kwab, zijn veel groter. Bijna het hele corticale gebied van de temporale kwab wordt door hen ingenomen. Op het overgangspunt tussen de middelste en superieure temporale convoluties naar de cortex van de achterste kwab, vindt de overlap van audiotorische en visuele functies plaats. Dit is ook waar lexicale centra zich bevinden. Ze dienen om gesproken en geschreven woorden te herkennen. Het bekendste centrum is het sensorisch spraakcentrum van Wernicke. Het bevindt zich meestal in de linker hersenhelft. Een andere belangrijke taak van de slaapkwab is ruiken. Het reukpad eindigt bij de uncus (haak). De uncus is een klein uitsteeksel dat naar binnen is gericht. Onder de reukcortices bevindt zich de amygdala, die functioneel deel uitmaakt van de limbisch systeem​ De amygdala is onder andere verantwoordelijk voor het gevoel van angst. De temporale kwab is ook buitengewoon belangrijk voor de mens geheugen​ Dit geldt met name voor de parahippocampale gyrus, waar de entorinale cortex zich bevindt. Dit vormt als het ware een interface tussen dingen die net zijn meegemaakt en geheugen​ De entorinale cortex en de hippocampale formatie zorgen dus voor de invoer van nieuwe geheugeninhoud en het ophalen van reeds bestaande herinneringen. Ondanks de schat aan kennis over de temporale kwab, is het nog steeds niet precies bekend welke functies worden uitgevoerd in de anterieure gebieden.

Ziekten

Omdat de temporale kwab tal van belangrijke functies vervult, kunnen traumatische laesies dat wel doen leiden aan daaruit voortvloeiende aandoeningen van deze hersenstructuur. Het eerste bekende ziektegeval was bij Henry Gustav Molaison (1926-2008), een Amerikaanse arbeider. Molaison had er last van epilepsie die niet met succes konden worden behandeld. Om deze reden onderging hij in de jaren vijftig chirurgische verwijdering van de mediale delen van beide slaapkwabben. Na de procedure ondervond Molaison aanzienlijke anterograde geheugenverlies​ De patiënt was dus niet in staat nieuw aangeleerde items in zijn langetermijngeheugen op te nemen. Een van de meest voorkomende stoornissen in de temporale kwab is de temporale kwab epilepsie​ In dit geval vinden de epileptische aanvallen hun oorsprong in de amygdala, de hippocampus en de aangrenzende windingen. Met een aandeel van 27 procent, temporale kwab epilepsie is de meest voorkomende lokalisatiegerelateerde epilepsie. Typische kenmerken van epileptische aanvallen zijn onder meer het optreden van viscerale aura's en onaangename gewaarwordingen in de maag Oppervlakte. Dit wordt gevolgd door kauwen mond bewegingen, bewegingen over het hele lichaam en bewustzijnsverlies. Medicamenteuze behandeling van epilepsie in de temporale kwab wordt als moeilijk beschouwd. Als er een laesie optreedt in de associatieve temporale cortex, resulteert dit vaak in audiotorische en visuele stoornissen. Dit wordt merkbaar door problemen bij het identificeren van gezichten of objecten. Soms zijn melodieën, ritmes of geluiden niet meer te herkennen.