Wat is Sotrovimab?
Sotrovimab is een antilichaammedicijn dat specifiek is ontworpen om covid-19 te behandelen. Het is sinds eind 2021 goedgekeurd voor de behandeling van volwassen en adolescente hoogrisicopatiënten met reeds bestaande aandoeningen die geen ziekenhuisopname vereisen, maar die een verhoogd risico lopen op een ernstig beloop.
Binnen de groep antilichaamgeneesmiddelen wordt het gekenmerkt door een hoge werkzaamheid tegen zowel de delta- als de omicronvarianten van het coronavirus. Het is effectief bij het beschermen tegen ernstige ziekten als het tijdig wordt gebruikt binnen de eerste vijf dagen na een bevestigde diagnose van Covid-19.
Zodra Sotrovimab in het lichaam circuleert, bindt het specifiek het spike-eiwit van de Sars-CoV-2-ziekteverwekker, waardoor wordt voorkomen dat coronavirussen zich aanleggen en menselijke cellen binnendringen. Op deze manier kan de reproductie van het coronavirus in het menselijk lichaam worden vertraagd of in het beste geval voorkomen.
Hoe goed werkt sotrovimab?
Sotrovimab is effectief tegen een breed scala aan verschillende coronavirusvarianten. De belangrijkste hiervan zijn delta (B.1.617.2) en omicron (B.1.1.529). De beschermende werking tegen de Delta variant is zeer hoog.
Sotrovimab dicht daarmee een leemte in het aanbod op het gebied van op antilichamen gebaseerde therapieën tegen covid-19.
Sotrovimab werd getest in drie cruciale onderzoeken, waarbij de COMET-ICE-studie de eerste robuuste werkzaamheidsgegevens opleverde. Dit was een onderzoek in meerdere centra waaraan in totaal 1057 studiedeelnemers deelnamen.
Volwassenen met een bevestigde laboratoriumdiagnose van covid-19 en milde covid-19-symptomen werden geïncludeerd. Noch hadden de deelnemers aan de studie aanvullende zuurstof nodig bij het begin van de behandeling, noch hadden zij intramurale zorg nodig.
Bij alle deelnemers waren echter risicofactoren voor een ernstig beloop aanwezig – zoals:
- diabetes mellitus
- overgewicht (obesitas met een BMI groter dan 30)
- chronische nierziekte
- Hartziekte
- chronische longziekte (COPD), astma of ouder zijn dan 55 jaar
De deelnemers aan het onderzoek werden in twee groepen verdeeld: de ene groep kreeg een enkele standaardbehandelingsdosis van 500 milligram met sotrovimab (528 patiënten) en de andere groep kreeg een placebo (529 patiënten).
Bij vergelijking van de twee groepen was er een vermindering van 79 procent in het (relatieve) risico op ziekenhuisopname wanneer sotrovimab werd toegediend.
Wat zijn de bijwerkingen?
Bij een bepaald deel van de behandelde patiënten gaat de toediening van sotrovimab echter ook gepaard met bijwerkingen. Vaak voorkomende bijwerkingen zijn (matige) allergische reacties die bij één op de tien personen voorkomen.
Meestal manifesteren allergische reacties zich door:
- rode huidgebieden en jeuk (jeuk)
- gezwollen delen van de huid in het gezicht (angio-oedeem)
- kortademigheid of hoesten (bronchospasme)
- algemeen gevoel van malaise – mogelijk met een gevoel van zwakte, misselijkheid of hoofdpijn
- gevoel van warmte, koortsachtige reacties of koude rillingen
- zelden individueel uitgesproken cardiovasculaire klachten (hypo- en hypertensie, tachycardie en bradycardie)
Slechts in uiterst zeldzame gevallen zijn na de behandeling ernstige overgevoeligheidsreacties (anafylaxie) waargenomen.
Hoe wordt sotrovimab gebruikt?
Sotrovimab wordt toegediend als een enkelvoudige intraveneuze infusie via een infuus. Dit gebeurt meestal in een medische instelling of als intramurale patiënt in een ziekenhuis.
Om het best mogelijke effect te hebben, moet de behandeling zo snel mogelijk na een bevestigde diagnose van Covid-19 worden gestart – idealiter binnen vijf dagen na het begin van de symptomen.
Alleen tijdens de zwangerschap gebruiken na een risico-batenanalyse.
Er zijn geen gegevens beschikbaar over het gebruik van sotrovimab tijdens de zwangerschap. Het mag daarom alleen worden overwogen na een individuele risico-batenanalyse. Ook gegevens uit diermodellen zijn niet beschikbaar.
Omdat antilichamen (IgG-antilichamen) vanuit de placenta in het ongeboren kind kunnen terechtkomen, kan een bepaald restrisico voor de foetus niet volledig worden uitgesloten. Bovendien kunnen er geen betrouwbare uitspraken worden gedaan over de vraag of met name sotrovimab in de moedermelk terechtkomt – dat wordt althans gesuggereerd.
Er is niet onderzocht of dit betekent dat de bescherming ook op het kind wordt overgedragen of dat mogelijk zeldzame bijwerkingen kunnen optreden. Daarom moet het gebruik geïndividualiseerd worden volgens de risico-batenanalyse van een arts.
Wanneer wordt sotrovimab niet gebruikt?
Hoe eerder sotrovimab wordt toegepast, hoe hoger de werkzaamheid. Als de behandeling te laat wordt gestart, neemt de werkzaamheid sterk af.
Sotrovimab levert dus weinig extra voordeel op bij patiënten die al in het ziekenhuis moesten worden opgenomen. Dit is ook de reden waarom het medicijn geen goedkeuring heeft voor gebruik bij ziekenhuispatiënten.
