Hoeveel jodium heb ik nodig tijdens zwangerschap en borstvoeding?
Tijdens de zwangerschap is de jodiumbehoefte verhoogd. Voor zwangere vrouwen en vrouwen die borstvoeding geven adviseert de Duitse Voedingsvereniging (DGE) een dagelijkse inname van respectievelijk 230 microgram en 260 microgram. Ter vergelijking: de gemiddelde jodiumbehoefte van volwassen vrouwen bedraagt ongeveer 200 microgram per dag.
Om rekening te houden met de bijzondere stofwisselingssituatie tijdens de zwangerschap kan het raadzaam zijn om naast een aangepast jodiumrijk dieet aanvullende (laaggedoseerde) jodiumtabletten in te nemen – maar alleen na overleg met uw gynaecoloog.
Waarom is jodium nodig tijdens het geven van borstvoeding?
Omdat het kind uitsluitend afhankelijk is van de jodiumvoorziening via de moedermelk, is een adequate jodiumvoorziening ook na de geboorte onontbeerlijk. Dit komt omdat een (uitgesproken) jodiumtekort bij de moeder ook kan worden overgedragen op het kind dat borstvoeding krijgt.
Jodium is een essentieel sporenelement dat onmisbaar is voor de functie van de schildklier van het kind. Het lichaam kan jodium niet zelf aanmaken, maar moet via de voeding binnenkomen.
Het lichaam van het kind vormt schildklierhormonen uit het sporenelement jodium. Deze reguleren belangrijke stofwisselingsprocessen in het lichaam, zorgen voor een gezonde groei en zijn betrokken bij de verdere ontwikkeling van het zenuwstelsel en de spieren.
Waarom is jodium nodig tijdens de zwangerschap?
De schildklier van de foetus rijpt tot de 18e tot de 20e week van de zwangerschap. Pas vanaf dit moment kan het ongeboren kind uit het verstrekte jodium ook zelfstandig het schildklierhormoon thyroxine aanmaken. In de vroege stadia van de zwangerschap wordt de toevoer van de vitale schildklierhormonen daarom uitsluitend door de moeder verzorgd.
Bovendien spelen andere processen in het jodiummetabolisme een bepaalde rol tijdens de zwangerschap: een verhoogde nieractiviteit draagt bijvoorbeeld ook bij aan een verhoogde uitscheiding van het sporenelement in de urine. Dit verlies van het sporenelement dient dan in deze fase bewust gecompenseerd te worden.
Overigens: na de bevalling en de borstvoeding neemt de tijdelijk verhoogde jodiumbehoefte af.
Hoe manifesteert jodiumtekort zich tijdens de zwangerschap?
Een tekort aan jodium kan de gezonde ontwikkeling van het opgroeiende kind belemmeren. Hoewel een ernstig jodiumtekort tegenwoordig zelden voorkomt, heeft ongeveer een derde van alle volwassenen in Duitsland toch een licht tot matig jodiumtekort.
Zelfs de schildklier van het kind kan in de vroege ontwikkelingsstadia schade oplopen. Het kan groter worden en ademhalingsproblemen of slikproblemen veroorzaken bij de pasgeborene onmiddellijk na de geboorte (“pasgeboren struma”) en daarmee samenhangende hypothyreoïdie.
Zijn er risico's verbonden aan een overaanbod aan jodium?
Hoewel een goede jodiumvoorziening essentieel is voor de gezonde ontwikkeling van het kind, moet je ook tijdens de zwangerschap een jodiumoverschot vermijden.
Enerzijds lijkt een dergelijk overaanbod aan jodium – voorbij het aanbevolen “setpoint” – volgens de huidige kennis geen extra positieve invloed te hebben op de ontwikkeling van het kind. Aan de andere kant kan een (aanhoudend) jodiumoverschot ook schade veroorzaken en een negatief effect hebben op moeders en baby's – bijvoorbeeld in de vorm van overactiviteit van de schildklier van het kind, maar ook van de moeder.
Dit kan echter snel gebeuren als meerdere jodiumhoudende voedingssupplementen (bijvoorbeeld gedroogde algen of zeewierpreparaten) tegelijkertijd worden ingenomen. Daarom bestaat er geen algemene aanbeveling voor de aanvullende of preventieve inname van jodiumsupplementen tijdens zwangerschap of borstvoeding.
Als u bang bent dat u tijdens uw zwangerschap een jodiumtekort krijgt, moet u dit zeker met uw gynaecoloog bespreken voordat u dergelijke supplementen inneemt.
Als u vermoedt dat u een schildklieraandoening heeft, kunnen artsen verder onderzoek doen om gericht de optimale jodiumdosering voor u te bepalen – of, indien nodig, een gelijktijdige behandeling met schildklierhormonen starten.
