De medische term contractuur gaat terug naar het Latijnse woord "contrahere" en betekent "contracteren". Een contractuur treedt op wanneer een weefsel, bijvoorbeeld spieren, ligamenten en pezen, contracten. Gekrompen huid oppompen van brandwonden en littekens in de buurt gewrichten kan ook de gewrichtsmobiliteit beïnvloeden. Deze aandoeningen kunnen onomkeerbaar (ongeneeslijk) of omkeerbaar (geneesbaar) zijn.
Wat is contractuur?
Contractuur is een verkorting van pezen, spieren, ligamenten en fascia (omhulsel van zacht weefsel) die optreedt als onderdeel van wond genezen Een contractuur is een verkorting van pezen, spieren, ligamenten en fascia (omhulsel van zacht weefsel) die optreedt als onderdeel van wond genezen Afzonderlijke weefselgebieden in de buurt van het gewricht, zoals gekrompen huid na brandwonden en littekens, kan worden beïnvloed door een contractuur. Mensen met een contractuur kunnen moeite hebben om de getroffene te verplaatsen gewrichten Beweging kan beperkt zijn, zowel passief als actief, en soms veroorzaakt pijn In het ergste geval kunnen deze beperkingen en ongemak leiden tot verstijving van de gewrichten Contracturen worden geclassificeerd op basis van gewrichtspositie en weefselschade. Dwangmatige terughoudendheid als gevolg van aanhoudende pijn zijn ook mogelijk.
Functie en taak
Contracturen treden op wanneer gewrichten permanent beperkt zijn in hun bewegingsbereik als gevolg van verkorte of gekrompen spieren, pezen, gewrichtsbanden, capsules, en verklevingen nabij de gewrichtsoppervlakken. De symptomen kunnen mild tot ernstig zijn. Als de contractie in een vroeg stadium wordt tegengegaan, is deze omkeerbaar (geneesbaar) met een geschikt therapeutisch middel maatregelenBijvoorbeeld fysiotherapie In het ergste geval is het echter onomkeerbaar, dat wil zeggen, het kan niet worden teruggedraaid. Het aangetaste gewricht blijft stijf. De meest voorkomende oorzaken zijn langdurige bedrust bij langdurige ziekten, onjuiste positionering, neurotische (compulsieve) beschermende houding bij chronische pijn, gezamenlijk ontsteking, reumatiek en zenuwziekten. De belangrijkste klachten zijn pijn, immobiliteit, onharmonische bewegingen en algemeen onvermogen om het samengetrokken lichaamsdeel te bewegen. Meestal treden gewrichtscontracturen op in een "geforceerde positie" die de patiënt niet kan beheersen. Deze situatie doet zich in veel gevallen voor tijdens langdurige immobiliteit bij langdurige ziekten die verlamming veroorzaken (bijv. beroerte) of na een operatie. De meest voorkomende verpleegfout is de verkeerde positionering van de patiënt wanneer hij gefixeerd is. Ouderen worden ook getroffen door contracties wanneer ze zich in het ziekenhuis na een operatie of in een verpleeghuis niet voldoende kunnen verplaatsen en langdurig in bed liggen. Gekrompen weefsel, bijvoorbeeld uitgebreid huid brandwonden en daaropvolgende littekens kunnen ook samentrekking veroorzaken. Veel patiënten hebben last van flexiecontractuur. Een voorbeeld is een knieflexiecontractuur. Bij gezonde mensen vormen de buig- en strekspieren een harmonieuze relatie. Bij patiënten met flexiecontractuur domineren de buigspieren de strekspieren. Het is niet langer in staat om de buigspieren op een compenserende manier tegen te gaan. Het gewricht blijft gedeeltelijk of volledig in de gebogen positie. Camptodactylie (hyperextensie een vinger) is een bekend voorbeeld van flexiecontractuur. De symptomen kunnen ook andersom optreden, wanneer de strekspieren de buigspieren domineren. Het permanent krampen en veroorzaakt verlies van beweging of stijfheid van het samengetrokken gewricht als gevolg van de voortdurende strekhouding. Adductie contracturen komen vaak voor als een sportblessure. De patiënt kan het samengetrokken lichaamsdeel niet dichter bij zijn of haar lichaam brengen. Met een ontvoering contractuur, kan de patiënt het aangetaste lichaamsdeel niet langer zijdelings van het lichaam af bewegen.
Ziekten en aandoeningen
Het klinische optreden van contracturen gaat gepaard met typische klachten en symptomen. Dienovereenkomstig is de diagnose eenvoudig en leidt deze door de actieve en passieve bewegingsbeperkingen, die vaak pijn veroorzaken en de gewrichtsfunctie beperken. Vaak worden alle bewegingsvlakken van het gewricht aangetast en lijkt het hele functionele beeld onharmonisch. De klachten en symptomen kunnen in ernst variëren: sommige patiënten hebben slechts een lichte functiestoornis, anderen hebben last van stijve gewrichten met bijbehorende geforceerde houding. Contracturen kunnen alle gewrichten aantasten, maar komen vooral voor in de grote gewrichtsgroepen zoals schouders, heupen, kniegewrichten en ellebogen. Na de diagnose wordt een verpleeggeschiedenis afgenomen en wordt de contractuurprofylaxe dienovereenkomstig gericht. Het is met name nodig voor patiënten die langdurig in bed liggen, bijvoorbeeld in het geval van een beroerte of na een ongeval. Ze moeten in een fysiologische positie worden geplaatst om doorligwonden, decubitus en huid te voorkomen ontsteking Als de patiënt te zacht wordt gepositioneerd, wordt voorkomen dat de eigen bewegingen van de patiënt ordelijk verlopen. In dit geval extra decubitus profylaxe is noodzakelijk. Een snelle mobilisatie is ook nodig om patiënten na een operatie te voorkomen contracties Naast verplegend personeel kunnen familieleden ook assisteren bij actieve of passieve gewrichtsbewegingen. Zachte houdingen kunnen worden vermeden door pijnstillers. Voor patiënten met milde contractuursymptomen, fysiotherapie is nuttig.
