Zwelling van de nek: beschrijving
Zwelling van de nek kan om verschillende redenen ontstaan. Dienovereenkomstig zijn dergelijke zwellingen ook variabel in termen van hun kenmerken zoals locatie, grootte, stevigheid en snelheid van ontwikkeling.
In sommige gevallen verdwijnt een dikke nek vanzelf, bijvoorbeeld in het geval van niet-specifieke vergroting van de lymfeklieren, wanneer de oorzakelijke infectie is genezen. In andere gevallen is medische behandeling noodzakelijk, bijvoorbeeld wanneer de zwelling in de nek het gevolg is van een schildklieraandoening of een tumor.
Zwelling van de nek: oorzaken en mogelijke ziekten
De belangrijkste oorzaken van zwelling in de nek zijn:
Niet-specifieke lymfadenitis: Pijnlijke, laterale zwelling in de nek is vaak te wijten aan niet-specifieke lymfadenitis als gevolg van een bacteriële of virale infectie in het hoofd (bijvoorbeeld faryngitis).
Cervicale cyste, cervicale fistel: Cysten zijn met vloeistof gevulde weefselholtes; als er een kleine opening in de huid zit waaruit voortdurend afscheidingen ontsnappen, wordt dit een cervicale fistel genoemd. Nekcysten en nekfistels kunnen ook zichtbaar zijn als een bult in de nek. Ze verschijnen als een uitpuilende zwelling boven het strottenhoofd (mediane nekcyste) of lateraal op de nek in de hoek van de kaak (laterale nekcyste). Wanneer ze ontstoken zijn, zijn de nekcysten pijnlijk en is de bovenliggende huid rood.
Abces: Zwelling van de nek kan ook te wijten zijn aan een ingekapselde verzameling pus.
Schildkliervergroting of schildklierknobbeltje (struma): Achter een zwelling in de nek zit vaak een algeheel vergrote schildklier of anders een knobbeltje in de schildklier. Mogelijke oorzaken zijn jodiumtekort, verhoogde behoefte aan schildklierhormonen (puberteit, zwangerschap), auto-immuunziekten van de schildklier (ziekte van Graves, Hashimoto-thyroiditis), thyroïditis, het nemen van bepaalde medicijnen of schildklierkanker.
Ziekten van de speekselklieren: een meestal eenzijdige, pijnlijke zwelling in de nek onder het oor met een warme, rode huid duidt op een vergrote, ontstoken parotisklier. Andere speekselklieren kunnen ook ontstoken raken en zwelling veroorzaken. Acute speekselklierontsteking wordt meestal veroorzaakt door bacteriën of virussen (bijvoorbeeld de bof).
Lymfekliermetastasen: Bij kankerpatiënten kan zwelling in de nek wijzen op uitzaaiing van de kwaadaardige tumor naar de lymfeklieren. De aangetaste lymfeklieren worden langzaam groter, voelen ruw aan, kunnen niet worden verplaatst en doen zelden pijn.
Lymfeklierkanker (kwaadaardig lymfoom): Zwelling in de nek, oksels of liezen als gevolg van vergrote lymfeklieren kan een teken zijn van lymfoom. De zwelling van de nek treedt meestal op in combinatie met nachtelijk zweten, vermoeidheid en jeuk. Dit type kanker is echter zeldzaam bij volwassenen in vergelijking met andere soorten kanker.
Andere tumoren in de nek: Ook andere tumoren kunnen als oorzaak van zwelling in de nek worden beschouwd. Een cystisch lymfangioom kan bijvoorbeeld een laterale bult in de nek veroorzaken. De tumor bestaat uit vele lymfecysten, waarvan sommige communiceren.
Zwelling in de nek: wanneer moet u een arts raadplegen?
Symptoom: Wat doet de dokter?
In het begin zal de arts u gedetailleerd vragen naar uw medische geschiedenis. Van belang is bijvoorbeeld wanneer de zwelling in de nek is ontstaan en of er sprake is van andere klachten (zoals koorts). Hierna volgt een lichamelijk onderzoek. Hierbij onderzoekt de arts bijvoorbeeld of de zwelling hard of zacht is, verplaatsbaar of vast, pijnlijk of pijnloos. Op deze manier krijgt hij belangrijke informatie over wat de oorzaak zou kunnen zijn.
Een echografisch onderzoek (echografie) geeft meestal snel zekerheid of de zwelling in de nek te wijten is aan bijvoorbeeld een cyste, een vergrote lymfeklier of een abces. Verdere beeldvormingsprocedures (magnetische resonantiebeeldvorming, computertomografie) of een nucleair geneeskundig onderzoek zijn meestal nodig om mogelijke schildklieraandoeningen op te helderen.
Hoe de arts zwelling in de nek kan behandelen
Zwelling van de nek als gevolg van niet-specifieke lymfadenitis verdwijnt vanzelf wanneer de onderliggende infectie afneemt. In dergelijke gevallen wacht men daarom meestal. Soms worden medicijnen gebruikt om de infectie te behandelen. Specifieke lymfadenitis wordt behandeld op basis van de oorzaak (bijvoorbeeld antibiotica voor tuberculose).
Medicijnen worden gebruikt om speekselklierontsteking te behandelen die zwelling van de nek veroorzaakt. Een herhaaldelijk ontstoken klier moet mogelijk operatief worden verwijderd.
Als de zwelling in de nek wordt veroorzaakt door een cervicale cyste, cervicale fistel of abces, wordt ook een operatie uitgevoerd.
Trombose in de halsader wordt over het algemeen behandeld met medicijnen.
Hoe de arts zwelling in de nek kan behandelen
Zwelling van de nek als gevolg van niet-specifieke lymfadenitis verdwijnt vanzelf wanneer de onderliggende infectie afneemt. In dergelijke gevallen wacht men daarom meestal. Soms worden medicijnen gebruikt om de infectie te behandelen. Specifieke lymfadenitis wordt behandeld op basis van de oorzaak (bijvoorbeeld antibiotica voor tuberculose).
Medicijnen worden gebruikt om speekselklierontsteking te behandelen die zwelling van de nek veroorzaakt. Een herhaaldelijk ontstoken klier moet mogelijk operatief worden verwijderd.
Als de zwelling in de nek wordt veroorzaakt door een cervicale cyste, cervicale fistel of abces, wordt ook een operatie uitgevoerd.
Trombose in de halsader wordt over het algemeen behandeld met medicijnen.
Koelkompressen helpen ook de zwelling en pijn te verminderen bij speekselklierontsteking met zwelling in de keel. Bovendien moet u voldoende drinken, alleen zacht voedsel eten en letten op een zeer zorgvuldige mondhygiëne. Op deze manier kun je het genezingsproces ondersteunen.
Speekselstimulantia: Speekselstimulantia (sialogoga) zoals snoepjes, kauwgom, citroenen en zure sappen worden ook aanbevolen. Ze stimuleren de speekselproductie, waardoor de speekselklieren worden gereinigd.
Schuessler-zouten: Bovendien zouden Schüßler-zouten helpen tegen gezwollen lymfeklieren bij de bof. De belangrijkste zijn nr. 4 Kalium chloratum en nr. 9 Natrium fosforicum; bij sterke speekselvloed wordt ook nr. 8 Natriumchloratum gegeven. Neem contact op met een ervaren therapeut om erachter te komen welk middel in welke dosering het beste helpt bij uw zwelling van de keel.
De effectiviteit van homeopathie is controversieel en niet duidelijk bewezen door studies. Alternatieve medische methoden of huismiddeltjes kunnen de conventionele medische behandeling aanvullen, maar niet vervangen. Als de klachten langdurig aanhouden en ondanks de behandeling niet verbeteren of zelfs verergeren, dient u altijd een arts te raadplegen.
