Welke onderwijsstijlen zijn er?
Er zijn verschillende onderwijsstijlen die door de geschiedenis heen zijn geëvolueerd en op verschillende tijdstippen als het beste onderwijs werden beschouwd. Men onderscheidt vier verschillende basistypen.
- Dit omvat de autoritaire opvoedingsstijl, die een hoge mate van controle en weinig ouderlijke liefde en warmte als basiskenmerken heeft.
Deze vorm van onderwijs is in Duitsland tegenwoordig volledig uit de mode en wordt als kritiek beschouwd.
- Verder is er gezaghebbend onderwijs (ook wel democratische opvoedingsstijl genoemd), die ook een hoge mate van ouderlijk toezicht heeft, maar ook een hoge mate van liefde en warmte, waarbij ouders goed en zorgzaam voor de kinderen zorgen. Dit is de momenteel heersende stijl en wordt beschouwd als de beste opleiding.
- Er is ook een toegeeflijke of zelfs verwennende stijl van onderwijs. Dit kenmerkt zich door een hoge mate van ouderlijke liefde en warmte.
De ouders hebben helemaal geen controle over het kind, wat het een zeer hoge mate van vrijheid geeft.
- Deze hoge mate van vrijheid en lage controle is ook terug te vinden in het verwaarloosde (afwijzende) onderwijs en dus in de laatste onderwijsstijl. In deze stijl brengen de ouders echter nauwelijks liefde en warmte over op het kind, maar nemen ze eerder een negatieve houding aan tegenover het kind.
De gezaghebbend onderwijs combineert de autoritaire en laissez-faire onderwijsstijl en vertegenwoordigt daarmee een zeer wijdverspreide en succesvolle stijl. Er is een hoge mate van controle en tegelijkertijd is er een hoge mate van acceptatie van het kind.
Het kind moet veel vrijheid krijgen en tegelijkertijd worden er tijdslimieten en regels gesteld. Het kind moet de regels volgen, maar moet ze ook kunnen begrijpen, de ouders spannen zich in om ze in een manier die past bij zijn leeftijd. Als het kind regels negeert, kan dit leiden tot een straf passend bij de situatie, maar lijfstraffen zijn bij deze opvoeding verboden. Naast de duidelijk gedefinieerde regels is er ook de vrije speelruimte waarin de kinderen zich vrij kunnen ontwikkelen en hun creativiteit en initiatief kunnen beleven.
De mening van het kind is net zo belangrijk als die van de ouders en er wordt naar geluisterd, zodat ouders en kinderen met elkaar in dialoog gaan. Als de kinderen de ouders weerstaan, blijven de ouders bij hun standpunt, maar in een gesprek proberen ze dat wel luisteren naar de kant van het kind en vind een gemeenschappelijke oplossing. Het kind groeit op met veel ouderlijke steun, emotionele warmte en liefde.
Dit leidt tot een hechte band tussen ouders en kinderen. Antiautoritair onderwijs is een educatief concept dat is ontstaan in de jaren zestig. Het streeft het idee na om de ouderlijke macht af te zweren en bevordert zo een vrije ontwikkeling van de persoonlijkheid van het kind.
Daarnaast wil het zelfvertrouwen, creativiteit en het gemeenschapsgevoel versterken. Deze vorm van onderwijs wordt gezien als een tegenpool van autoritair onderwijs. Deze vorm van onderwijs volgt geen rigide richtlijnen, maar belichaamt eerder een manier van leven die voortkwam uit de studentenbewegingen van de jaren zestig.
De generatie die dit concept heeft geleefd, is zelf grotendeels autoritair opgevoed met veel beperkingen en gehoorzaamheid. In anti-autoritair onderwijs, het tegenovergestelde is waar. De kinderen worden vrij opgevoed en mogen daarom bijna alles zelf beslissen, aangezien er bijna nooit een "nee" van de ouders is, net zoals er geen regels zijn die moeten worden gevolgd.
De ouders laten bij vragen of problemen de besluitvorming over aan de kinderen, zodat de kinderen vrij kunnen leven volgens het plezierprincipe. Deze vrijheden worden aan elk kind verleend, ongeacht de leeftijd. Antiautoritair onderwijs in zijn extreme vorm bestaat nauwelijks in de huidige samenleving, omdat het nu als kritiek wordt beschouwd.
Op geselecteerde particuliere kleuterscholen of scholen is deze vorm van onderwijs nog in verzwakte vorm te vinden. In een intercultureel onderwijs het belangrijkste idee is dat kinderen moeten worden voorbereid op een leven in een heterogene samenleving, dat wil zeggen een samenleving met mensen uit verschillende naties en culturen. In deze opleiding wordt aangenomen dat alle verschillende culturen met al hun verschillen en overeenkomsten even waardevol zijn en naast elkaar bestaan. Het basisidee is dat het kind door middel van onderwijs wordt geleerd vreedzaam te leven met verschillende culturen en met respect met elkaar om te gaan. Verder wordt het idee nagestreefd dat iedereen kan leren van de andere cultuur en wordt aangemoedigd om zijn eigen standpunt te heroverwegen.
