Waar bevindt de thalamus zich in de hersenen?
De thalamus bevindt zich diep in het centrum van de hersenen, in het zogenaamde diencephalon. Het bestaat uit twee helften, de linker en de rechter thalamus. Het ene deel bevindt zich dus in de linkerhersenhelft, het andere in de rechterhersenhelft. De helften van de thalamus zijn ongeveer zo groot als een walnoot en zijn met elkaar verbonden (adhaesio interthalamica).
Het derde ventrikel, een holte gevuld met hersenvocht, loopt tussen de linker- en rechterhelft. De zijkanten van de thalamus liggen op de capsula interna. Deze structuur is een soort weg in de hersenen die signalen en informatie van de ene plaats naar de andere transporteert. Het vooroppervlak is versmolten met de hypothalamus.
Structuur van de thalamus
De thalamus bestaat uit grijze en witte stof. De grijze stof is door dunne lagen witte stof verdeeld in talrijke kernen (verzamelingen van zenuwcellichamen) – de thalamische kernen.
De thalamus heeft een voorste pool waarin de voorste kernen van de thalamus (nuclei anteriores thalami) zich bevinden. De achterste pool wijst naar achteren en naar beneden en vormt het kussen (thalamische pulvinar). Aan de zijkant van de pulvinar bevindt zich een verhoging, het corpus geniculatum laterale (de laterale popliteale tuberculum). Onder de voorrand van de pulvinar ligt het corpus geniculatum mediale (de mediale tuberositas van de knie).
Wat is de functie van de thalamus?
De thalamus is de toegangspoort tot bewustzijn. Het fungeert als filter en verspreider van binnenkomende informatie. Het beslist welke zintuiglijke indrukken uit de omgeving en het organisme in het bewustzijn moeten komen en welke vervolgens worden doorgegeven aan de overeenkomstige verwerkingscentra. Alle zintuiglijke indrukken van voelen, zien en horen – maar niet van ruiken – worden via de thalamus doorgegeven.
De thalamische kernen
De thalamische kernen bevatten op hun beurt kleinere kernen en gebieden met verschillende functies. Alle somatosensorische en sensorische routes (met uitzondering van de reukroutes) die hun oorsprong vinden in de periferie en naar de hersenschors leiden, zijn geschakeld in de middelste en achterste kernen van de thalamische kernen.
Alle verbindingen zijn dubbel verbonden met de overeenkomstige corticale velden. Dit maakt het mogelijk om door geconcentreerde aandacht verschillende zintuiglijke indrukken in verschillende mate waar te nemen: sterk, licht of bijna helemaal niet.
Visuele en auditieve indrukken worden verwisseld in de kernen van de metathalamus (corpus geniculatum laterale en mediale) op weg naar de visuele en auditieve cortex.
Affectieve en instinctieve excitaties, emotionele sensaties worden in de thalamische kernen geschakeld en doorgegeven aan de overeenkomstige corticale gebieden.
Smaakinformatie wordt via de smaakkern samengebracht en via de thalamus doorgegeven aan de smaakcortex.
Welke problemen kan de thalamus veroorzaken?
Het zogenaamde thalamussyndroom (Déjerine-Roussy-syndroom) treedt op wanneer een bloedstolsel een belangrijk vat van de thalamus (zoals de thalamostriate slagader) blokkeert (trombose). Het resultaat is een verlies van de thalamus met visuele en sensorische stoornissen, hemianopsie (hemi-blindheid), een sterke prikkelbaarheid van de reflexen en een verminderde gevoeligheid van de huid en een verstoring van de dieptegevoeligheid.
Over het algemeen duiden sensorische stoornissen met verminderde gevoeligheid, overgevoeligheid voor alle sensorische stimuli (zij het met een verhoogde prikkeldrempel), sensorische stoornissen en ernstige centrale pijn in de tegenoverliggende zijde van de stoornis op stoornissen in dit hersengebied.
Motorische stoornissen met stijve gezichtsspieren en hyperkinesie (geforceerde bewegingen van de handen en vingers) en psychische stoornissen met verminderde aandacht, prikkelbaarheid, ongeduld en nervositeit kunnen ook duiden op schade of ziekte in het thalamusgebied.
