Wat is selenium?
Selenium is een essentieel – vitaal – sporenelement. Omdat het menselijk organisme zelf geen selenium kan produceren, moet het regelmatig via de voeding worden aangevoerd. Het wordt vanuit de voeding in het bloed in de dunne darm opgenomen en voornamelijk in de skeletspieren opgeslagen. Sporen van selenium worden echter ook aangetroffen in de nieren, het hart en de lever, maar ook in het bloed en de hersenen. De stof wordt via de urine uitgescheiden.
Selenium: leveringsstatus
De leveringsstatus van de bevolking met selenium in Europa wordt op pan-Europees niveau geregistreerd. Hoewel de Europese bodem weinig selenium bevat vergeleken met die van bijvoorbeeld de VS, wordt de seleniumaanvoer van de Europeanen als grotendeels verzekerd beschouwd.
Er kan echter een onderaanbod optreden in regio's met bijzonder seleniumarme bodems. Plantaardige voedingsmiddelen die daar worden verbouwd, bevatten navenant weinig selenium. Bij een puur vegetarisch of veganistisch dieet met overwegend regionale producten kan er dan een seleniumtekort ontstaan. Vegetariërs en veganisten moeten er daarom voor zorgen dat ze regelmatig plantaardig voedsel consumeren waarvan is aangetoond dat het een hoog gehalte aan selenium bevat. Denk hierbij bijvoorbeeld aan paranoten, broccoli, witte kool en peulvruchten.
Wat zijn de functies van selenium in het lichaam?
In de vorm van het aminozuur seleocysteïne is selenium een belangrijke bouwsteen van talrijke enzymen en daardoor betrokken bij veel belangrijke stofwisselingsprocessen. Zo heeft selenium een ondersteunende werking op de volgende gebieden:
- immuunafweer: selenium is vereist door het immuunsysteem bij de vorming van afweercellen.
- @ antioxidatieve processen: Bij dit proces worden celbeschadigende vrije radicalen gebonden. Dit zijn agressieve zuurstofverbindingen die in het lichaam worden gevormd tijdens normale stofwisselingsprocessen, maar ook bijvoorbeeld door UV-straling of nicotine.
- Productie van sperma
- Vorming van de schildklierhormonen thyroxine (T4) en triiodothyorine (T3)
- Binding van zware metalen in het lichaam (bijvoorbeeld lood, cadmium, kwik)
Artsen vermoedden al lang dat selenium ook bescherming zou kunnen bieden tegen hart- en vaatziekten en kanker. Deze hypothese is echter in grootschalige onderzoeken weerlegd of, in het geval van kankerpreventie, nog niet bevestigd.
Wat is de dagelijkse behoefte aan selenium?
|
Leeftijd |
Mannelijk frezen |
vrouw |
|
0 naar 4 maand |
10 μg / dag |
|
|
4 maanden tot 4 jaar |
15 μg / dag |
|
|
4 tot 7 jaar |
20 μg / dag |
|
|
7 tot 10 jaar |
30 μg / dag |
|
|
10 tot 13 jaar |
45 μg / dag |
|
|
13 tot 15 jaar |
60 μg / dag |
|
|
van 15 jaar |
70 μg / dag |
60 μg / dag |
Zwangere vrouwen wordt ook 60 µg selenium per dag aanbevolen, en vrouwen die borstvoeding geven 75 µg/dag.
Selenium – voedingsmiddelen met een hoog gehalte
Een uitgebalanceerd dieet voorziet normaal gesproken in de dagelijkse behoefte aan selenium, geschat door de Duitse, Oostenrijkse en Zwitserse Verenigingen voor Voeding. Voor vegetariërs, veganisten, mensen met chronische darmziekten en mensen die een extreem onevenwichtig dieet volgen, kunnen seleniumhoudende voedingssupplementen nuttig zijn.
Welke voedingsmiddelen een hoog seleniumgehalte hebben, leest u in het artikel Seleniumvoedsel.
Hoe manifesteert een seleniumtekort zich?
Mensen die te weinig selenium in hun bloed hebben, kunnen bijvoorbeeld een immuundeficiëntie of een verminderde spierfunctie ontwikkelen. Bovendien schaadt een tekort aan selenium de werking van de schildklier.
Lees meer over de typische symptomen van een seleniumtekort in het artikel Seleniumtekort.
Hoe manifesteert een teveel aan selenium zich?
Een blijvende overdosis selenium heeft ernstige bijwerkingen en kan een zogenaamde selenose veroorzaken met de volgende symptomen:
- maagdarmklachten zoals misselijkheid en diarree
- gewrichtspijn
- visuele stoornissen
- Geheugenproblemen
- Huid- en gebitsproblemen
Te weinig selenium kan ook haaruitval en broze nagels veroorzaken.
Een drastische overdosis van enkele grammen selenium kan zelfs ventriculaire fibrillatie, hartfalen en uiteindelijk de dood veroorzaken.
