Hoe werkt prednisolon?
Prednisolon remt ontstekingen, gaat allergische reacties tegen en onderdrukt de afweer van het lichaam (immuunsuppressie).
Glucocorticoïden zoals prednisolon binden zich aan zogenaamde glucocorticoïdreceptoren in het lichaam. Ze bevinden zich meestal in de cel. Na succesvolle binding komt het glucocorticoïde-receptorcomplex de celkern binnen. Daar beïnvloedt het de activiteit van verschillende genen waarvan de producten een rol spelen bij ontstekings- en afweerreacties (genomisch effect). Dit verklaart ook waarom glucocorticoïden niet onmiddellijk volledig werken, maar pas na uren tot dagen.
Prednisolon kan ook veel sneller worden gebruikt als artsen het in hoge doses rechtstreeks in de ader toedienen (vooral in noodsituaties). Daarbij bindt het zich aan glucocorticoïdereceptoren in het celmembraan en stabiliseert het membraan op deze manier (niet-genomisch effect). Dit acute effect is nog niet definitief opgehelderd.
Daarnaast heeft het nog tal van andere effecten in het lichaam en beïnvloedt bijvoorbeeld ook het bindweefsel of de zout- en waterhuishouding.
Wanneer wordt prednisolon gebruikt?
De ontstekingsremmende, antiallergische en immunosuppressieve werking van prednisolon wordt onder meer gebruikt bij:
- Chronische polyartritis (de ‘reumatoïde’ ontsteking van de gewrichten) en andere reumatische aandoeningen
- Chronische inflammatoire darmaandoeningen (ziekte van Crohn, colitis ulcerosa)
- Auto-immuunziekten zoals collagenose of lupus erythematosus
- Ontstekingsziekten van de ogen, longen, huid of lever
- Allergische shock
- Om afstoting van transplantaten te voorkomen
- Cytostatisch, door geneesmiddelen geïnduceerd braken
- Gehoorverlies
Bovendien kan de dosering van prednisolon worden gebruikt om een chronisch tekort aan cortison in het lichaam te compenseren dat kan optreden als gevolg van bijnierinsufficiëntie (de ziekte van Addison).
Hoe prednisolon wordt gebruikt
Als prednisolon alleen plaatselijk moet worden aangebracht, worden ook prednisolonzalf, crèmes, druppeloplossingen of tincturen gebruikt. Prednisolon oogzalf wordt gebruikt voor allergische conjunctivitis en andere inflammatoire oogziekten.
Wat zijn de bijwerkingen van prednisolon?
Prednisolon wordt over het algemeen zeer goed verdragen als het gedurende korte perioden wordt gebruikt. Dit geldt ook voor de hoge doseringen van de spoedbehandeling. Bijwerkingen van prednisolontherapie treden meestal op als patiënten gedurende langere tijd hogere doses gebruiken.
Mogelijke bijwerkingen zijn:
- Verhoogde gevoeligheid voor infecties vanwege het immunosuppressieve effect.
- Herverdeling van het lichaamsvet met een mogelijke toename van rompvet (rompobesitas)
- Afbraak van spierweefsel en spierzwakte
- Veranderingen in de eetlust, maagaandoeningen (bijv. ontsteking van het maagslijmvlies en maagzweren)
Andere, minder vaak voorkomende bijwerkingen van prednisolon zijn onder meer:
- Cataract of glaucoom
- hypertensie
- Verdunning van de huid (vooral bij plaatselijk gebruik)
- Botverlies (osteoporose)
Prednisolon oogzalf kan de visuele prestaties en het reactievermogen in het verkeer verminderen.
Bij interne prednisolontoepassing is het belangrijk ervoor te zorgen dat de zogenaamde Cushing-drempel van ongeveer 7.5 milligram per dag bij langdurige therapie niet wordt overschreden. Anders neemt het risico op ongewenste bijwerkingen toe (syndroom van Cushing). Een hoge prednisolondosering van ongeveer 1000 milligram per dag wordt alleen gebruikt bij shocktherapie van enkele dagen.
Prednisolon en alcohol gaan niet goed samen, vooral niet bij hogere doses van het medicijn. Het effect van prednisolon kan hierdoor verminderd zijn. Veel patiënten melden ook dat ze alcohol minder goed verdragen tijdens het gebruik van prednisolon.
Als de dosis prednisolon hoog is, kan de combinatie ernstige hypoglykemie of hyperglykemie veroorzaken. De algemene aanbeveling is daarom om prednisolon en alcohol niet tegelijkertijd te gebruiken.
Omdat het effect van prednisolon onder meer het immuunsysteem onderdrukt, mag behandeling met dit preparaat niet worden gegeven bij acute virusinfecties (bijv. waterpokken, herpes), vóór vaccinaties of bij zwelling van de lymfeklieren.
Indien mogelijk moet de behandeling met prednisolon worden vermeden in het geval van bestaande diabetes mellitus en in het bijzonder in het geval van hoge bloeddruk (hypertensie) die moeilijk onder controle te houden is, of moet de behandeling onder medisch toezicht worden toegediend. Prednisolon heeft ook invloed op de stemming en het concentratievermogen van de patiënt. Daarom mogen zij niet deelnemen aan het wegverkeer en geen machines bedienen terwijl ze hoge doses prednisolon gebruiken.
Tijdens de behandeling met prednisolon kan de opname van jodium door de schildklier verminderd zijn. Daarom moeten de schildklierniveaus regelmatig worden gecontroleerd. Indien mogelijk mag prednisolon niet worden gebruikt tijdens de zwangerschap en borstvoeding, omdat de bijwerkingen van prednisolon in dit geval ook op het kind kunnen worden overgedragen. Een uitzondering hierop is de lokale toepassing op de huid.
Vooral bij kinderen wordt de werkzame stof aangepast aan de grootte, leeftijd en lichaamsgewicht.
Hoe u medicijnen kunt verkrijgen met de werkzame stof prednisolon
Geneesmiddelen met de werkzame stof prednisolon zijn op recept verkrijgbaar in Duitsland, Oostenrijk en Zwitserland.
Sinds wanneer is prednisolon bekend?
Prednisolon werd in 1957 ontwikkeld en op de markt gebracht door het Duitse geneesmiddelenbedrijf Merck. Het verdrong zeer snel andere cortisonpreparaten die destijds in gebruik waren vanwege zijn veelzijdige toepassing en actieve profiel, en is sindsdien een van de best verkochte medicijnen op de internationale markt geworden.
Andere interessante feiten over prednisolon
De bijwerkingen van prednisolon kunnen verergeren als u na langdurige behandeling te abrupt stopt. Bovendien kan het natuurlijke hormonale evenwicht van de patiënt verstoord worden doordat het lichaam tijdens de behandeling de eigen productie van cortisone afsluit.
