Introductie
Wortelkanaalontsteking of apicaal parodontitis vertegenwoordigt een diepe ontsteking van de tand en is de reactie op een bacteriële infectie. Geïnfecteerd is het weefsel dat zich in de tandpulp bevindt, dwz bloed en zenuw schepen. Maar wat zijn de oorzaken van tandwortelontsteking?
Zijn er speciale risicogroepen die meer last hebben van dit fenomeen dan andere? Kunnen mentale en psychologische factoren de ontwikkeling van een ontsteking van de tandwortel zodanig dat het erger wordt of zelfs zich ontwikkelt? Of kan het ontstaan van een ontsteking van de tandwortel erfelijk zijn? Wat zeker is, is dat als deze ziekte niet of niet voldoende wordt behandeld, er ernstige gevolgen zullen optreden als de ontsteking zich uitbreidt naar de kaakbeen.
Oorzaken van wortelkanaalontsteking
Tandwortel ontstekingen kunnen verschillende oorzaken hebben. De meest voorkomende is waarschijnlijk geavanceerd cariës, die de pulpa (het tandmerg) heeft bereikt en de zenuw en bloed schepen het bevat. De ontsteking kan zich uitbreiden tot het puntje van de wortel, waar het ook het omliggende weefsel, inclusief het bot, kan infecteren.
Deze apicale parodontitis leidt vaak tot de dood van het zenuwweefsel lopend door de tand en dus naar de gedevitaliseerde of, in de volksmond, "dode" tand. De ontsteking kan zo ver voortschrijden dat deze het omliggende botcompartiment van de tand infiltreert en het bot afbreekt. De tand raakt los.
In het ergste geval leidt dit tot tandverlies. Een andere oorzaak van ontsteking van de tandwortel kan anatomisch zijn. Elke tand is anders.
Hoewel de basisbouwsteen van het glazuur laag, hydroxyapatiet, is altijd hetzelfde, glazuur kan vaak microgroeven hebben die dit toelaten bacteriën om vrij te rennen. Vooral in deze microgroeven zijn genetische variaties mogelijk. De bacteriën reis door de glazuur laag via het dentine naar de pulpa en infecteren het schepen daar bevat.
Verstandskiezen zijn ook een mogelijke oorzaak van tandwortelontsteking. Als deze onvoldoende ruimte hebben om in de tandboog te integreren of zo zijn ontworpen dat ze überhaupt niet kunnen doorbreken, bevinden ze zich vanwege hun schuine stand vaak zeer dicht bij de wortels van de betreffende aangrenzende tand. De wortel van de aangrenzende tand wordt hierdoor vaak geïrriteerd en het omringende botcompartiment wordt door deze mechanische irritatie afgebroken.
Bacterie nestelen zich in deze holte, infecteren de wortel van de tand en veroorzaken een ontsteking van de tandwortel. Een andere oorzaak van deze ziekte is trauma (mechanisch letsel). Als een tand in het verleden een klap of iets dergelijks heeft gevoeld, kan deze een ontsteking van de tandwortel zelfs decennia later.
Trauma kan bijvoorbeeld een val of mechanische irritatie zijn. Nachtelijk tandenknarsen kan ook tot trauma leiden. In het ergste geval sterft de zenuw door het trauma en wordt de tand donker.
Vaak is dit het enige zichtbare teken voor de getroffenen, zolang er geen pijnlijke effecten zijn. Ook bij het tandenknarsen, als voorbehandeling om gebitsprothesen zoals bruggen en kronen te kunnen integreren, kan onvoldoende waterkoeling een ontsteking van het tandvlees en de tandwortel veroorzaken. De beschermende laag van de tand, de glazuur, is alleen dun door het slijpproces en sluit niet zonder gaten, bijvoorbeeld met de kroon.
Bacteriën kunnen nu rechtstreeks door het tandbeen de pulpa binnendringen en een ontsteking van het tandbeen veroorzaken tandwortel. Ontsteking van het parodontium, of parodontitis, kan ook de oorzaak zijn van een ontsteking van de tandwortel. Als parodontitis te laat of helemaal niet wordt behandeld, kan dit de wortels van de tanden aantasten en infecteren. De tanden waarvan de wortels zijn geïnfecteerd, raken vaak los en het risico op tandverlies neemt toe.
