Neusbotbreuk: beschrijving
Neusbotbreuk (neusbotbreuk) is een van de meest voorkomende verwondingen in het hoofd-halsgebied. Meer dan de helft van alle gezichtsfracturen zijn neusfracturen. Dit komt omdat hiervoor een kleinere kracht voldoende is dan bij fracturen van andere gezichtsbeenderen.
Anatomie van de neus
Het raamwerk van de neus is benig in het gebied van de wortel van de neus. Het bot bestaat uit de twee neusbeenderen (ossa nasalia) en de twee platte benige uitsteeksels van het maxillaire bot (processus frontales van de bovenkaak). Ze vormen de voorste neusopening, die wordt aangevuld door het kraakbeen. De gepaarde driehoekige kraakbeenplaat (cartilago nasi lateralis) vormt de laterale neuswand, de brug van de neus en buigt in het midden af naar het neustussenschot. De twee neuskraakbeentjes vormen de neusgaten.
Neusbotbreuk: symptomen
Als er sprake is van zwelling rond het neusbeen (zoals na een val of klap in de neus), kan de neus gebroken zijn. Symptomen zoals een verplaatst neusskelet en de abnormale mobiliteit ervan doen vermoeden van een fractuur. Soms wordt ook een gebiedsbloeding onder het bindvlies (hyposphagma) in de ogen waargenomen. Omdat bij een fractuur van het neusbot vrijwel altijd ook de slijmvliezen beschadigd raken, ontstaat er vaak direct na het trauma een neusbloeding, maar deze stopt na enkele minuten. De neus wordt later geblokkeerd door de resulterende zwelling en bloeding.
Neusbotbreuk: oorzaak
De oorzaak van een neusbotbreuk is meestal een stompe frontale of laterale kracht op de neus.
Een neusbotbreuk is het gevolg van een grote kracht. Naast het neusbeen omvat de breuk vaak de twee platte benige uitsteeksels van het maxillaire bot en soms ook de twee traanbeenderen. Het neustussenschot is meestal ook gebroken. Als gevolg hiervan kan een zadelneus of, bij zijdelingse kracht, een benige kromme neus ontstaan.
Neusbotbreuk: onderzoeken en diagnose
Als u een neusbotbreuk vermoedt, dient u een oor-, neus- en keelspecialist te raadplegen. De arts zal u eerst vragen hoe het ongeval precies is gebeurd en naar uw medische voorgeschiedenis (medische voorgeschiedenis). Mogelijke vragen zijn:
- Ben je op je neus gevallen of was er sprake van directe kracht op je neus?
- Wat is het exacte verloop van het ongeval?
- Krijgt u nog steeds lucht door uw neus?
- Voelt u pijn?
Ook onderzoekt de arts de binnenkant van de neus door middel van een rhinoscopie. Hierdoor kan hij vaststellen of het neustussenschot een hematoom heeft, verplaatst is of dat de slijmvliezen gescheurd zijn of bloeden. Bovendien kan de arts zien of er botlamellen aan het ontkiemen zijn.
Neusbotbreuk: Apparatieve diagnostiek
Röntgenfoto's van de neusbijholten en de zijkant van de neus kunnen de diagnose van een neusbotbreuk bevestigen. Op de röntgenfoto zijn breuklijnen in het gebied van de neuspiramide, de frontale processen en de voorrand van het neustussenschot zichtbaar. Een computertomografie (CT)-scan is alleen nodig als de arts andere verwondingen in het middengezicht vermoedt (zoals de orbitale bodem, de orbitale rand en het ethmoïde celsysteem).
Neusbotbreuk: behandeling
Een breuk van het neusbeen mag niet worden onderschat, omdat de neus na het ongeval blijvend vervormd kan raken en ook functionele schade kan oplopen. De juiste en zo vroeg mogelijke behandeling is daarom belangrijk. Op de plaats van het ongeval moet eerst onmiddellijk worden geprobeerd ernstige neusbloedingen te stoppen. Andere behandelingen zijn afhankelijk van het feit of er sprake is van een gesloten, open en/of verplaatste neusbotfractuur:
Gesloten neusbotbreuk.
Bij een gesloten neusbotbreuk moet u eerst decongestivummaatregelen nemen, zoals het zachtjes afkoelen van de neus met koude kompressen of ijspakken. Om de pijn te verlichten kan de patiënt pijnstillers nemen, zoals paracetamol. De behandelend arts zal hierover meer gedetailleerde aanbevelingen doen.
Deze conservatieve behandelingsmaatregelen zijn meestal voldoende voor een gesloten neusbotfractuur.
Open neusbotbreuk
Verplaatste neusbotbreuk
Bij elke verplaatste neusbotbreuk moeten de botfragmenten opnieuw worden uitgelijnd nadat het zachte weefsel is verdwenen, maar binnen de eerste vijf tot zes dagen na het ongeval. Dit gebeurt onder algemene of plaatselijke verdoving. De botfragmenten worden uiteindelijk inwendig gestabiliseerd met een tamponade en uitwendig met een neusgips.
Ongeveer drie tot vijf dagen na de operatie kan de tamponade verwijderd worden. Het gipsverband wordt op de vijfde tot de zevende dag vervangen, omdat het losser wordt naarmate de neus opzwelt. Daarna wordt het gips nog ongeveer een week gedragen. Het wordt gebruikt om de neus maximaal te spalken en moet een goede pasvorm hebben. Aluminium spalken zijn hiervoor meestal niet voldoende.
Neusbotbreuk: verloop van de ziekte en prognose
Neusbotbreuk: complicaties
Bij een neusbotbreuk kunnen een aantal complicaties optreden:
Een hematoom in het neustussenschot is een gevreesde complicatie. Het bloedt in het gebied van het kraakbeenachtige neustussenschot, waardoor wordt voorkomen dat het kraakbeen wordt gevoed. De druk van de blauwe plek en het gebrek aan voeding kunnen ervoor zorgen dat het kraakbeen afsterft. Het kan in de loop van de tijd geïnfecteerd raken, dus als het onbehandeld blijft, kan er een zadelneus ontstaan of kan het neustussenschot een gat ontwikkelen. Daarom moet een hematoom van het neustussenschot onmiddellijk worden geopereerd.
Bij elk letsel en dus ook bij een neusfractuur kunnen ernstige bloedingen optreden. Dit geldt vooral voor patiënten die gedurende een lange periode bloedverdunnende medicijnen zoals fenprocoumon (Marcumar of Falithrom) of acetylsalicylzuur gebruiken. Als uit het onderzoek een bloedingsbron blijkt, kan de arts deze onder plaatselijke verdoving verwijderen. Vervolgens brengt hij aan beide kanten een neustamponade in.
