Wat is een ontlastingonderzoek?
Menselijke uitwerpselen geven informatie over de toestand van het spijsverteringskanaal door hun kleur, massa, hardheid en geur. Normaal gesproken bestaat ontlasting voornamelijk uit water, voedselresten, bacteriën en afgebroken slijmvliescellen. Het krijgt zijn kleur van afgebroken galpigmenten.
Als er zichtbaar rode bloedmengsels op de ontlasting aanwezig zijn, komen deze waarschijnlijk uit de midden- en lagere darmsegmenten, zoals aambeien, poliepen of divertikels (uitsteeksels van de darmwand). Een zwarte, glanzende ontlasting (teerachtige ontlasting) is het gevolg van bloedingen in het bovenste deel van het spijsverteringskanaal (zoals de slokdarm, de maag): het hemoglobine in het bloed wordt afgebroken door contact met maagzuur en kleurt de ontlasting vervolgens zwart.
Wanneer wordt een ontlastingonderzoek uitgevoerd?
Een ontlastingsonderzoek is altijd nodig als er gedurende langere tijd onduidelijke klachten zijn in de omgeving van het spijsverteringskanaal, zoals buikpijn, krampen, diarree of obstipatie. Met name bij spijsverteringsklachten na een buitenlandse reis kan een ontlastingsonderzoek informatie opleveren over parasieten, bacteriën of virussen die men onderweg heeft opgelopen.
Voor mensen ouder dan 50 jaar wordt een ontlastingsanalyse (onderzoek naar bloed in de ontlasting) aanbevolen als onderdeel van de vroege detectie van darmkanker.
Wat gebeurt er tijdens een ontlastinganalyse?
Voor het ontlastingsonderzoek geeft de arts de patiënt een plastic buisje met een kleine spatel aan de schroefdop. Hiermee moet hij van drie verschillende plekken in de ontlasting kleine monsters nemen en deze in het buisje doen. Het afgesloten buisje wordt vervolgens aan de arts gegeven, die het ter evaluatie naar een laboratorium stuurt.
Fecaal occult bloedonderzoek
Immunologische ontlastingstest (i-FOBT)
In de medische diagnostiek heeft de immunologische ontlastingstest de eerder gebruikte hemoccult-test vervangen. Beiden kunnen kleine bloedsporen in de ontlasting detecteren. Terwijl de conventionele hemoccult-test gebruik maakt van een biochemische kleurreactie, gebruikt de immunologische ontlastingstest antilichamen.
Het voordeel van de immunologische bloedtest is dat poliepen of tumoren betrouwbaarder worden opgespoord dan de oude hemocculttest. En het is minder waarschijnlijk dat er vals alarm klinkt dan bij de hemocculttest, die positief is, zelfs als de patiënt rauw vlees, bloedworst of groenten heeft gegeten die peroxidase bevatten (zoals bloemkool en radijsjes).
Dergelijke vals-positieve resultaten kunnen de patiënt grote zorgen baren en leiden tot onnodige, stressvolle vervolgonderzoeken. De immunologische ontlastingstest reageert daarentegen niet op deze voedingsmiddelen, maar alleen op menselijk bloed.
Hemoccult-test (Guaiac-test)
De oude methode voor het opsporen van occult bloed in de ontlasting, de hemocculte test, wordt ook wel de guaiac-test genoemd. Deze biochemische test maakt gebruik van een speciale oplossing om het rode bloedpigment hemoglobine in het ontlastingsmonster te detecteren. In tegenstelling tot de immunologische stoelgangtest reageert deze test ook op dierlijk bloed en voedsel dat peroxidase bevat (zie hierboven).
Of het nu gaat om een immunologische ontlastingstest of een Hemoccult-test: als het resultaat positief is, zal de arts verdere tests en een colonoscopie bestellen. Dit zal helpen bij het bepalen van de bron van het occulte bloed (poliepen, darmkanker, enz.).
M2-PK ontlastingstest
Helicobacter-ontlastingstest
Met een Helicobacter-ontlastingstest kunnen antilichamen tegen de maagkiem Helicobacter pylori worden opgespoord. De test wordt uitgevoerd als er een vermoeden bestaat van gastritis of een zweer in de twaalfvingerige darm – ziekten die vaak door de bacterie worden veroorzaakt. Als de ontlastingstest positief is, er is dus sprake van een Helicobacter-infectie, wordt deze behandeld met medicijnen.
Wat zijn de risico’s van een ontlastingonderzoek?
Er zijn geen risico’s verbonden aan een ontlastingsonderzoek. U komt zelf niet in aanraking met de ontlasting, voor het verzamelen van het ontlastingsmonster neemt u een spatel en hiermee stopt u het ontlastingsmonster in het monsterbuisje, dat vervolgens goed wordt afgesloten en wordt doorgegeven aan de arts voor ontlastingsanalyse.
