De meervoudige slaaplatentietest is een diagnostische apparaattest in de slaapgeneeskunde en wordt daar speciaal voor gebruikt slaapstoornissen, begin van de slaap en slaap door stoornissen, en diagnose van narcolepsie.
Wat is de test voor meervoudige slaaplatentie?
Als patiënten zich bij de arts melden die lijden aan verhoogde slaperigheid overdag, wordt naast polysomnografie in het zogenaamde slaaplaboratorium ook de meervoudige slaaplatentietest gebruikt om de oorzaak op te helderen. De multiple sleep latency test is een ontwikkeling van Amerikaanse slaaponderzoekers en wordt daarom oorspronkelijk ook wel multiple sleep latency test genoemd, in de Duitse taal kon de Engelse aanduiding echter niet algemeen geaccepteerd worden. Het eerste klinische gebruik van de meervoudige slaaplatentietest was in 1976, toen het werd gebruikt om een neiging tot verhoogde slaperigheid overdag te onderzoeken. Binnenkort kunnen zogenaamde slaapaanvalsperioden van REM-slaap worden gedetecteerd, die nog steeds significant zijn bij de diagnostiek van narcolepsie. MSLT is de belangrijkste slaapmedicijntest voor de betrouwbare detectie van narcolepsie. In de slaapgeneeskunde wordt de multiple sleep latency-test ook afgekort tot MSLT. Als patiënten zich bij de arts melden die lijden aan verhoogde slaperigheid overdag, wordt naast polysomnografie in het zogenaamde slaaplaboratorium de multiple slaaplatentietest gebruikt om de oorzaak op te helderen. In het bijzonder narcolepsie, die kan leiden tot spontane diepe slaap, zelfs overdag, wordt meestal geassocieerd met vroeg optredende REM-perioden. Deze kunnen worden gevisualiseerd in de grafische evaluatie met behulp van de meervoudige slaaplatentietest om de diagnose te bevestigen.
Functie, effect en doelen
In de slaapgeneeskunde wordt de meervoudige slaaplatentietest meestal parallel met polysomnografie uitgevoerd. Hiervoor wordt de patiënt 's avonds in een slaaplaboratorium geroepen, via meerdere elektroden aangesloten op meetapparatuur en vervolgens gevraagd om in slaap te vallen alsof hij of zij in zijn of haar eigen bed ligt. De elektrosensoren kunnen registreren of, wanneer en hoe diep een proefpersoon in slaap valt als de test wordt uitgevoerd. MSLT bestaat uit meerdere rondes. In tegenstelling tot ambulante polysomnografie heeft de meervoudige slaaplatentietest geen draagbaar opnameapparaat dat de patiënt mee naar huis kan nemen. MSLT moet dus noodzakelijkerwijs worden uitgevoerd in een slaaplaboratorium. De meeste slaaplaboratoria in Duitse ziekenhuizen zijn aangesloten bij de afdelingen interne geneeskunde. De Duitse Vereniging voor Slaapgeneeskunde adviseert vijf runs met een interval van 2 uur, deze meetintervallen beginnen ongeveer drie uur na de nachtelijke polysomnografie, die dus meestal wordt voorafgegaan door een meervoudige slaaplatentietest. Om het slaap-waakritme van een testpersoon betrouwbaar te kunnen beoordelen, is het noodzakelijk om een zogenaamd slaapdagboek bij te houden. In de gedetailleerde versie van de MSLT moet een ononderbroken slaapperiode van zes uur voorafgaan aan de daadwerkelijke testprestatie. De verkorte testversie heeft alleen zin als er al ten minste twee verkorte REM-slaapperioden, SOREM, in hebben plaatsgevonden. Voordat u de test uitvoert, moeten alle stimulerende middelen of kalmerend medicatie moet worden stopgezet om een onbevooroordeeld resultaat te verkrijgen. Voedselinname of cafeïne verbruik kan ook de testwaarden vervalsen. Op de dag van de test moet zwaar lichamelijk werk worden vermeden, evenals een te lange blootstelling aan de zon. De MSLT omvat EEG, EOG, EMG en ECG als een volledige test. Dus de hersenen golven worden gemeten, de spiertrekkingen bewegingen van de oogleden tijdens de REM-slaap, de reactie van de skeletspieren en de excitatiegeleiding van de hart- Nadat de patiënt een comfortabele houding heeft aangenomen, wordt hem gevraagd in slaap te vallen. Als dit lukt, wordt de patiënt na de meting weer gewekt en gevraagd het bed te verlaten om te voorkomen dat hij slaapt tot de volgende run. De evaluatie omvat met name de analyse van het REM-slaapgedrag, evenals de latentie bij inslapen en slaapfasen. Als de patiënt niet in slaap kan vallen, eindigt een meetcyclus na 20 minuten. Van alle meetparameters van de MSLT wordt een visueel beeld, het zogenaamde hypnogram, gemaakt. De klinische beoordeling van slaperigheid overdag bij narcolepsie zal nooit alleen gebaseerd zijn op de resultaten van de MSLT, maar ook op bepaalde bloed waarden, lichamelijke onderzoeken en medische geschiedenis.
Risico's, bijwerkingen en gevaren
De juiste uitvoering van de MSLT hangt af van de algemene omstandigheden in het slaaplaboratorium en van de pre-analyse, waarbij het testconform gedrag van de patiënt van bijzonder belang is. De Duitse Vereniging voor Slaapgeneeskunde heeft richtlijnen gepubliceerd voor het correct uitvoeren van de test, maar niet elk slaaplaboratorium houdt zich eraan, zodat er heel goed variaties in de testprestaties kunnen zijn. De uitvoering van de MSLT wordt als bijzonder personeelsintensief beschouwd, omdat de patiënt voor, tijdens en ook na de test constant geobserveerd moet worden. Alleen medisch en niet-medisch personeel met voldoende ervaring in slaapgeneeskunde mag worden belast met de uitvoering van de MSLT. Als de meetafwijkingen te groot zijn, kan de test ook worden herhaald, wat in sommige slaapcentra al standaard is geworden, om zo veel mogelijk foutbronnen uit te sluiten. Vooral de testresultaten na een eerste nacht in het slaaplaboratorium zijn vaak niet bruikbaar, slaapartsen spreken ook van het first night-fenomeen. De MSLT verschilt van de zogenaamde meervoudige waaktest vooral in de liggende houding, de kamerhelderheid en in het verzoek om wakker te blijven in plaats van in slaap te vallen. Om echt geldige testresultaten te verkrijgen, moeten gestandaardiseerde testcondities worden nageleefd volgens de specificaties van de Duitse Vereniging voor Slaapgeneeskunde. Het naleven van de testspecificaties moet worden doorlopen en gedocumenteerd met behulp van een lijst voor elke patiënt. De slaapkamer zelf is ook belangrijk. Het moet mogelijk zijn om het volledig te verduisteren, zonder enig restlicht, gewoon van open gordijnen of straatverlichting. Absolute stilte in de slaapkamer is ook noodzakelijk. Omdat dit niet altijd gegarandeerd kan worden, kunnen oordopjes ook gebruikt worden om restgeluid te elimineren. Ook van groot belang voor valide resultaten is een optimale temperatuurbeheersing van de slaapkamer.
