Medische aansprakelijkheid: wat gebeurt er als er een behandelingsfout is? Fouten kunnen altijd gebeuren - zelfs in de geneeskunde. Een arts gaat echter natuurlijk met de grootst mogelijke zorg te werk, maar wat te doen bij een behandelfout? Is er medische aansprakelijkheid? De jurisprudentie heeft hiervoor casusgroepen gevormd. In deze gids leggen we uit wat dit betekent voor patiënten en artsen. De normen voor medische zorg worden bepaald door de medische beroepsgroep, niet door advocaten. Dienovereenkomstig, als er een ‘niet-naleving van de kwaliteitsnorm van de arts’ is, is er sprake van een behandelingsfout. De norm verwijst altijd naar de huidige stand van onderzoek en wetenschap. Als een patiënt een arts klaagt, worden externe deskundigen ingeschakeld om de aard van de fout te beoordelen. Een advocaat heeft dit deskundig advies nodig om te kunnen pleiten in de rechtbank en, indien nodig, zelfs om hiervoor een vergoeding te krijgen pijn en lijden.
Rechtbanken moeten altijd een beroep doen op externe expertise
Geen enkele advocaat of rechter kan worden ingelicht over medische standaarden, omdat dit expertisegebied buitengewoon veelomvattend is. Daarom moet een getuige-deskundige het medische werk voor de rechtbank beoordelen en daaruit een (schriftelijk) deskundig oordeel opstellen. De deskundige is er ook om vragen van de advocaten te beantwoorden of factoren nader toe te lichten. De normen zijn aangepast aan het betreffende vakgebied. Een huisarts heeft dan ook minder eisen aan cardiologie dan een cardioloog. De jurisprudentie heeft verschillende groepen zaken gedefinieerd en passende regels vastgesteld. Een advocaat voor medische wanpraktijken kan helpen!
Bemiddelingsraden en commissies van deskundigen
Als patiënt is de mogelijkheid van een gratis deskundig oordeel open via de bekende deskundigencommissies en bemiddelingsraden. Dit pad wordt ook gebruikt, omdat er in 2017 bijvoorbeeld 11,100 aanvragen hiervoor waren. De vrijwillige procedure kan echter alleen worden geopend als de behandelaar zijn toestemming geeft - familieleden kunnen dit niet doen. Bijgevolg wordt verwezen naar de gerechtelijke procedure. Een alternatief zou ook de medische dienst zijn van a volksgezondheid verzekeringsmaatschappij, die de patiënt een deskundig oordeel kan geven. Als het betwiste bedrag hoger is dan 5,000 euro, dan is de procedure via de bevoegde regionale rechtbank altijd de beste manier. Ook hier is een kamer ingericht met betrekking tot medische aansprakelijkheidskwesties. De behandelende partij moet hier echter snel handelen, omdat verschillende deadlines gehaald moeten worden. De behandelende partij moet aangeven bereid te zijn om samen met een advocaat te verdedigen, want er is een advocaatplicht. Als de deadline niet wordt gehaald, ontstaan er juridische nadelen en is er mogelijk een verstekvonnis in de rechtbank.
Artsen moeten onmiddellijk contact opnemen met de aansprakelijkheidsverzekering
Als de arts wordt geconfronteerd met een beschuldiging van wanpraktijken, moet onmiddellijk contact worden opgenomen met de aansprakelijkheidsverzekeringsmaatschappij. Dit komt omdat een patiënt een claim wil indienen pijn en lijden en schade, inclusief erkenning van wanpraktijken. De aansprakelijkheidsverzekeraar stelt daarbij vragen aan de arts en geeft zijn of haar visie op de behandeling weer. De verzekeraar neemt dan contact op met de patiënt of de advocaat van de patiënt en onderhandelt over de claims. Als de behandelingsfout echter niet onderbouwd is en niet in de rechtbank kan worden afgedwongen, zal de verzekeraar de claim afwijzen.
Wat gebeurt er als er een diagnostische fout is opgetreden?
Het is de taak van een arts om er vanaf het begin achter te komen waaraan de patiënt lijdt. Op die manier kunnen de nodige stappen voor behandeling worden genomen. Niet elke verkeerde diagnose is echter ook een diagnostische fout. Onderzocht moet worden of de interpretatie van een bevinding ook medisch verantwoord is. De jurisprudentie is dienovereenkomstig terughoudend.
Wat is een diagnostische fout?
Een diagnostische fout is geen diagnostische fout, omdat er significante verschillen zijn. Bij een diagnostische fout is het de vraag hoe gerechtvaardigd de interpretatie van de bevindingen überhaupt is en of dit gerechtvaardigd is zoals reeds beschreven. Indien de beschuldiging een fout is bij het vaststellen van de bevindingen, dan moet worden onderzocht of de behandelend arts alle noodzakelijke bevindingen daadwerkelijk heeft vastgesteld. Ook hier gelden de normen die gelden voor het betreffende specialisme, maar er kan ook sprake zijn van een fout als er geen rekening is gehouden met klachten of andere oorzaken.
Moet er medisch onderwijs plaatsvinden?
Het is belangrijk dat patiënten op basis van vertrouwen naar een arts gaan. De patiënt vertrouwt op een expertise en wil uitgebreid geïnformeerd worden - zeker voor bijvoorbeeld chirurgische ingrepen zou dit ook verplicht zijn. De patiënt heeft recht op informatie over mogelijke schade of gevolgen. De patiënt moet altijd het overzicht hebben van de behandeling en moet zich daar ook een eigen mening over kunnen vormen. Bij twijfel kan hij dus ook weigeren en om een second opinion vragen. Ter verduidelijking moet de arts ook eenvoudige taal gebruiken, zodat deze begrijpelijk is voor de persoon - zonder medische terminologie. Om te bewijzen dat de patiënt is geïnformeerd, moet de patiënt ook vooraf een geschikt document ondertekenen. Verduidelijking kan alleen achterwege blijven als de gewonde niet reageert of als er een noodoperatie moet plaatsvinden. Omdat het ook een levensreddende maatregel is, is er ook geen aanspraak op de medisch wangedrag wet, want zonder de maatregelen de patiënt zou mogelijk niet meer in leven zijn.
Kan de arts aansprakelijk worden gesteld voor documentatiefouten?
Als er voor een patiënt is gezorgd, wordt er een patiëntendossier aangemaakt. Hieruit kan dan op een later tijdstip ook worden afgeleid welke onderzoeksresultaten er zijn verkregen en of er therapeutisch was maatregelen Er is ook een patiëntendossier ter bescherming van de arts, omdat op deze manier bewijs van de behandeling kan worden overlegd. Verder is er ook de verplichting dat dit bestand wordt aangemaakt en continu wordt bijgewerkt. Een gebrek aan documentatie is in het nadeel van de patiënt, wat zou kunnen leiden tot serieuze beslissingen. Plichtsverzuim is cruciaal voor de arts, omdat dit volgens de medische aansprakelijkheidswet zeker leidt tot een schadeclaim. Zeker als daarna een ziekenhuisopname noodzakelijk werd.
Wet op medische wanpraktijken: welke gevallen zijn er in het verleden geweest?
De hogere regionale rechtbank van Keulen had een eiser 20,000 euro aan schadevergoeding toegekend voor pijn en lijden (zaak nr. 5 U 76/14), omdat er een gebrek aan patiëntinformatie was. De doktoren hadden de patiënt na de operatie een medicijn gegeven borstkanker, maar het had geleid tot permanent haaruitval De doktoren hadden het risico niet genoemd. Er zijn echter ook gevallen geweest (zaak nr. 26 U 63/15) met een schadevergoeding voor pijn en lijden van 100,000 euro omdat huid kanker werd te laat ontdekt. De hogere regionale rechtbank van Hamm kende dit toe aan de echtgenoot van een overleden patiënte omdat ze naar de dokter was gegaan vanwege een verwonding aan haar teennagel. De dokter had een nagelmonster genomen en een bacteriële infectie ontdekt - maar niet de huid kanker, omdat er geen dermatologisch onderzoek heeft plaatsgevonden. De vrouw stierf aan de ziekte. De echtgenoot had daardoor recht op een schadevergoeding voor pijn en lijden.
