Kort overzicht
- Prognose: Bij vroege behandeling goede kansen op herstel. In sommige, meestal ernstige gevallen, blijven symptomen zoals pijn of instabiliteit in het gewricht bestaan.
- Behandeling: Acute behandeling door immobilisatie, koeling, compressie en elevatie. Andere opties zijn fysiotherapie/spiertraining, pijnmedicatie en een operatie.
- Symptomen: pijn, zwelling, blauwe plekken als er bloedvaten bij betrokken zijn, beperkt bewegingsbereik en problemen met lopen
- Onderzoek en diagnose: palpatie, gewrichtsfunctietesten, röntgenonderzoek, magnetische resonantie beeldvorming (MRI).
- Oorzaken en risicofactoren: Abrupte draaiende beweging met gestrekt been, sportongelukken of vallen; sporten met abrupte richtingsveranderingen zijn bijzonder riskant. Eerdere knieblessures verhogen het risico.
- Preventie: gerichte training van de spieren, warming-up voor het sporten, ondersteunende bandages of tapes.
Wat is een gescheurd binnenband?
Samen met verwondingen aan de voorste kruisband is de scheur in de binnenband van de knie een van de meest voorkomende ligamentblessures in de knie. Ongeveer acht procent van alle knieblessures treft het mediale ligament. Veel letsels aan de mediale ligamenten zijn echter zo klein dat ze niet worden geregistreerd. In veel gevallen treedt een scheur in het binnenste ligament op samen met andere verwondingen, vooral verwondingen aan de mediale meniscus.
Ter vergelijking: een scheur in het binnenste ligament van de voet, vooral in de enkel, komt niet zo vaak voor.
Anatomie – Binnenste ligament van het kniegewricht
Het binnenste ligament van het kniegewricht (ligamentum collaterale tibiale) is ongeveer tien centimeter lang en loopt aan de binnenkant vanaf het onderste uiteinde van het dijbeen (femur) tot aan het scheenbeen (tibia). Delen van het mediale collaterale ligament zijn verbonden met de mediale meniscus in de knie, dus beide structuren raken meestal tegelijkertijd gewond.
Hoe lang duurt het om te genezen van een gescheurd binnenband?
Na een scheur in de binnenband keren de meeste getroffen personen relatief snel terug naar sportactiviteiten. Het optimale en exacte tijdstip hiervoor is echter lastig te bepalen. De duur van het genezingsproces is individueel en afhankelijk van de ernst van het letsel, maar bedraagt doorgaans vier tot zes weken. Wat kun je nog meer doen met een gescheurde binnenband?
Rekening houdend met persoonlijke omstandigheden en vooruitgang, en in overleg met therapeuten, is een geleidelijke terugkeer naar activiteiten raadzaam. Sommige therapeuten adviseren om het gewonde kniegewricht enige tijd te beschermen en te stabiliseren met een verband, een spalk (orthese) of met tapes. Om het genezingsproces zo positief mogelijk en zonder blijvend ongemak te laten verlopen, adviseren deskundigen om voorzichtig en langzaam te beginnen met sporten of andere inspannende activiteiten.
Zoals bij alle ligamentische blessures blijft er vaak pijn bestaan, de zogenaamde spanningspijn. In zeldzame gevallen ontstaat er een zogenaamd ‘complex regionaal pijnsyndroom’ (CRPS), waarbij de pijn langer aanhoudt en ernstiger is dan verwacht. Over het geheel genomen heeft een gescheurde knieband echter meestal een goede prognose, waardoor bijvoorbeeld fietsen snel na de behandeling weer mogelijk is.
Wat is de therapie voor een gescheurd binnenband?
Bij de acute behandeling van een scheur in de binnenste ligamenten adviseren artsen om zich aan de PECH-regel te houden: rust, ijs, compressie, elevatie. Dit betekent dat patiënten onmiddellijk moeten stoppen met sporten, de knie hoger moeten leggen (boven hartniveau), deze moeten afkoelen met ijs of koud water en een compressieverband moeten aanbrengen. Indien nodig kunnen pijnstillers ook helpen. Bijzonder geschikt zijn de zogenaamde niet-steroïde anti-inflammatoire geneesmiddelen (NSAID's), zoals ibuprofen.
Conservatieve behandeling
Bij een tweedegraads scheuring van het mediale collaterale ligament is het raadzaam om de knie eerst korte tijd in een spalk (orthese) te immobiliseren en de pijn te verlichten totdat deze is verdwenen. Over het algemeen is het belangrijk om zo vroeg mogelijk te beginnen met het bevorderen van gezamenlijke beweging (mobilisatie).
Chirurgische behandeling
Afhankelijk van of het ligament gedeeltelijk of volledig is gescheurd, is het mogelijk om het te hechten (ligamenthechting) of te vervangen door een transplantaat.
Als ook het binnenste ligament uit het bot wordt gescheurd, repareert de arts het tijdens de operatie weer op zijn plaats. Hiervoor gebruikt hij bijvoorbeeld boordraden, schroeven of kleine spijkertjes (pinnetjes). Ook in andere gevallen is een operatie geïndiceerd, bijvoorbeeld wanneer er naast de gescheurde binnenband ook andere knieblessures zijn (zoals meniscusschade).
Hoe herken je een gescheurd mediaal collateraal ligament?
Naast de scheur in het ligament raken soms kleine bloedvaten gewond, waardoor een blauwe plek ontstaat. Mensen met een scheur in de binnenband hebben ook vaak een gevoel van instabiliteit in het kniegewricht. De knie kan dan vaak niet meer zonder pijn gebogen worden. Zonder problemen lopen is moeilijk of zelfs onmogelijk.
Hoe wordt een gescheurd mediaal collateraal ligament gediagnosticeerd?
Specialisten voor een gescheurde mediale collaterale band zijn orthopedisten, traumachirurgen en sportartsen. De diagnose van een gescheurde binnenband kan meestal worden gesteld op basis van de beschrijving en het klinisch onderzoek. Tijdens het gesprek met de patiënt zal de arts onder meer de volgende vragen stellen:
- Hoe is het ongeluk gebeurd?
- Waar heb je pijn?
- Zijn bepaalde bewegingen moeilijk of pijnlijk?
- Heeft u eerder een knieblessure gehad?
- Belast u uw knie extra?
Het been wordt bewogen om na te gaan welke bewegingen voor de getroffen persoon mogelijk zijn en om na te gaan in hoeverre de functie beperkt is ten opzichte van het andere been. Er wordt een vergelijking gemaakt tussen de beweging van het been door de arts (passief) en door de eigen spierkracht van de patiënt (actief). Ook controleert de arts hoe gemakkelijk het is voor de gewonde om te lopen en hoe stabiel de gewonde knie is.
Een cruciaal onderdeel van het onderzoek is de zogenaamde valgusstresstest. De patiënt gaat hiervoor liggen. Bij het eerste onderzoek wordt het been gestrekt en bij het tweede onderzoek de knie 20 tot 30 graden gebogen. De arts houdt het bovenbeen stevig vast en duwt het onderbeen zachtjes naar buiten (“X-beenpositie”). Bij een gescheurde binnenband kan de knie op deze manier meer “open” worden gezet dan de gezonde knie van het andere been.
Classificatie
Imaging
Als er geen sprake is van zwelling of blauwe plekken en er is geen pijn tijdens het onderzoek, is beeldvorming niet nodig. Dit komt omdat de arts in deze gevallen niet uitgaat van extra letsel aan het bot.
Als er een vermoeden bestaat dat de scheur van het binnenste ligament gepaard gaat met botletsels, maakt de arts meestal een röntgenfoto van de knie. Meestal maakt hij twee foto's vanuit verschillende richtingen en één foto terwijl de knie gebogen is. Indien nodig worden andere speciale instellingen zoals tunnelbeelden of vastgehouden beelden uitgevoerd.
Soms zijn op de röntgenfoto verkalkingen aan de oorsprong van het mediale ligament zichtbaar. Deze zogenaamde Stieda-Pellegrini-schaduw is een indicatie van een eerdere blessure.
Magnetische resonantie beeldvorming (MRI) is slechts in enkele gevallen noodzakelijk. Deze omvatten ernstige verwondingen aan de mediale ligamenten en vermoedelijke betrokkenheid van de meniscus.
Wat veroorzaakt een scheur in het binnenste ligament?
Een scheur in de binnenste knieband ontstaat wanneer het onderbeen naar buiten wordt geduwd of te veel wordt gedraaid terwijl het been wordt gestrekt. Dit gebeurt meestal bij plotselinge veranderingen van richting of snelheid en bij contactletsel. Het komt vooral vaak voor bij sporten zoals voetbal, basketbal, tennis, skiën, rugby en worstelen.
Als het onderbeen draait, treden vaak verdere verwondingen aan de kruisbanden en menisci op. Deze combinatie is wat experts een ‘ongelukkige triade’ van blessures noemen.
Risicofactoren voor een scheur in het binnenste ligament zijn onder meer eerdere knieblessures. Dat komt omdat als beschadigde structuren niet volledig genezen, ze kwetsbaar blijven voor opnieuw letsel.
Kun je een scheur in de binnenband voorkomen?
Bij een gescheurde binnenband veroorzaakt vooral de draaiende beweging in gestrekte beenpositie een scheur. Zorg er bijvoorbeeld bij het sporten altijd voor dat u uw been van de grond tilt of licht buigt als u draait. In deze positie worden de collaterale ligamenten losgemaakt en bewegen ze beter met de beweging.
Artsen raden altijd aan een goede warming-up te doen voordat u gaat sporten. Hierdoor worden de ligamenten losgemaakt, elastischer gemaakt en voorbereid op de komende belasting.
Als u al een knieblessure heeft opgelopen, zijn verbanden of tapes geschikt als ondersteuning, waarmee het gewricht enigszins wordt ontlast en geborgd.
