Kort overzicht
- Therapie: bij pasgeborenen opgevuld en regelmatig aangepast gipsverband, fysiotherapie in combinatie met tapen met speciale plakband, spalken, orthopedische schoenen of inlegzolen, in sommige gevallen vooral bij recidief en verworven klompvoet, operatie
- Symptomen: Zichtbaar door naar binnen gedraaide voetzolen en bijbehorend looppatroon (zoals lopen op de buitenrand van de voet), smallere kuit
- Diagnose: Visuele diagnose, beeldvormende technieken (röntgenfoto, echografie), voetdrukmeting (pedografie).
- Prognose: Goede resultaten bij onmiddellijke en regelmatige behandeling; als het onbehandeld blijft, bestaat het risico op late gevolgen, zoals pijn als gevolg van een verstijfde voet, een verkeerde houding van de wervelkolom of de heup.
Wat is klompvoet?
In de meeste gevallen is dit ziektebeeld aangeboren. Als bepaalde spiergroepen zich tijdens de zwangerschap niet volledig bij het kind vormen, ontstaat er een klompvoet. Babyvoetjes zijn echter nog steeds erg flexibel en gearticuleerd. Daarom worden bij onmiddellijke behandeling goede resultaten bereikt.
Er zijn verschillende misvormingen van de voet die soms voorkomen bij klompvoet:
- Sikkelvoet (pes adductus of aanzuigvoet genoemd): Lees hierover meer in het artikel Sikkelvoet.
- Spitse voet (Pes equinus): Lees hierover meer in het artikel Spitse voet.
- Holle voet (Pes cavus): Lees hierover meer in het artikel Holle voet.
- Pes varus (een naar binnen buigen van de voet in het enkelgewricht)
Wat is de behandeling van klompvoet?
Wat te doen bij een klompvoet bij een baby?
Bij tapen is de eerste stap de dagelijkse mobilisatie van de gewrichten door middel van fysiotherapie. Vervolgens wordt de aangedane voet gefixeerd met behulp van speciale plakband. De aldus bereikte correcties moeten dan behouden blijven. Hiervoor zijn er speciale spalken, orthopedische schoenen of inlegzolen die tijdens de groeifase gedragen moeten worden. Regelmatige controles zijn ook belangrijk.
Hoe behandel je een verworven klompvoet?
In het geval van een verworven klompvoet bij een adolescent of volwassene is conservatieve therapie zeer zelden succesvol. Als de oorzaak nerveus is, kunnen speciaal gemaakte spalken of schoenen soms helpen. Hoe ernstiger de klompvoet, hoe eerder een operatie moet worden overwogen.
Wat zijn de symptomen?
Bij zowel aangeboren als verworven klompvoeten zijn de klachten duidelijk zichtbaar. De getroffen persoon loopt op de buitenrand van de voet of, in bijzonder ernstige gevallen, zelfs op de achterkant van de voet (voor zover dit mogelijk is). Eén voet of zelfs beide voeten zijn aangetast.
Kenmerkend is ook de zogenaamde smalle “klompvoetkuit”, die wordt veroorzaakt door geatrofieerde kuitspieren en een verkorte achillespees.
Wat zijn de oorzaken en risicofactoren?
Mogelijke oorzaken bij de baby
- Als het ongeboren kind zo verdraaid in de baarmoeder ligt dat de benen in de groei beperkt worden, wordt dit als oorzaak besproken.
- Ook een langdurig tekort aan vruchtwater kan een mogelijke oorzaak zijn.
- Vroege hersenbeschadiging als gevolg van zuurstofgebrek kan leiden tot misvormingen zoals klompvoeten.
Mogelijke oorzaken van verworven klompvoet
- Neurologische ziekten waarbij de spiertoevoer verminderd is.
- Een aangeboren “open rug” (neuraalbuisdefect) kan een gebrekkige voorziening van de onderbeenmusculatuur veroorzaken en zo tot klompvoeten leiden.
- Blessures die de zenuw van de spieren van het onderbeen doorsnijden, veroorzaken een onderaanbod van de spier. Als gevolg hiervan verzwakt het spierstelsel en ontstaat er een klompvoet.
Onderzoeken en diagnose
Een klompvoet is meestal met het blote oog te zien. Om de visuele diagnose te bevestigen, maakt de arts gebruik van beeldvormende technieken. Daarbij controleert hij of de volgende karakteristieke kenmerken van een klompvoet aanwezig zijn:
- Botmisvormingen (meestal van invloed op de calcaneus)
- Slechte uitlijning of dislocaties in de gewrichten (vaak van invloed op het enkelgewricht)
- Verzwakte of verkorte spieren (bijvoorbeeld de kuitspieren)
Als beeldvormingsprocedure is een röntgenonderzoek geschikt. Hierop is de omvang van de misvorming nauwkeuriger te zien.
De laatste tijd wordt echografie steeds vaker gebruikt bij de klompvoetdiagnostiek. Het is een snelle en goedkope methode om het aanbod van een spierregio in beeld te brengen.
Om de oorzaken van de klompvoetziekte te achterhalen, is in elk geval uitgebreide diagnostiek belangrijk, omdat de oorzaak de weg wijst naar behandeling.
Verloop van de ziekte en prognose
Aan de andere kant kunnen meestal goede resultaten worden bereikt met een onmiddellijke en regelmatige behandeling.
