Wat is gal?
Gal is een gele tot donkergroene vloeistof die voor ongeveer 80 procent uit water bestaat. De overige ongeveer twintig procent bestaat vooral uit galzuren, maar ook uit andere stoffen zoals fosfolipiden (zoals lecithine), enzymen, cholesterol, hormonen, elektrolyten, glycoproteïnen (eiwitten met een koolhydraatgehalte) en afvalproducten. Het bevat ook metabolische afbraakproducten, zoals bilirubine, dat wordt geproduceerd tijdens de afbraak van rode bloedcellen en verantwoordelijk is voor de kleur van de afscheidingen.
Wat is de functie van gal?
Galzuren activeren vet- en eiwitsplitsende enzymen uit de pancreas en de dunne darm. Ze emulgeren de vetten die met voedsel zijn ingenomen, zodat ze kunnen worden afgebroken door de vetsplitsende enzymen. De galzuren vormen met de afbraakproducten (vrije vetzuren, monoglyceriden) zogenaamde micellen (bolvormige aggregaten) en maken zo de opname ervan mogelijk, maar blijven zelf in de darm en kunnen “blijven werken”.
In de lagere delen van de dunne darm worden de meeste galzuren geabsorbeerd en via de poortader (enterohepatische circulatie) teruggevoerd naar de lever – ze worden daarom tot op zekere hoogte gerecycled en hoeven alleen voortdurend in kleine hoeveelheden te worden geproduceerd.
Waar wordt gal geproduceerd?
Gal wordt in de levercellen geproduceerd (ongeveer 0.5 tot 1 liter per dag) als dunne afscheiding. Dit staat bekend als levergal. Het wordt uitgescheiden in de buisvormige openingen tussen de cellen, de zogenaamde galcapillairen of tubuli. De kleine tubuli versmelten tot grotere en leiden uiteindelijk naar het gemeenschappelijke leverkanaal. Dit splitst zich in twee takken: de ene mondt uit in de galblaas als het gemeenschappelijke galkanaal. De andere leidt naar de twaalfvingerige darm, het bovenste deel van de dunne darm, als het grote galkanaal.
Welke problemen kan gal veroorzaken?
Galkoliek of hoge darmobstructie kan leiden tot galbraken (cholemesis).
Als de gal overmatige hoeveelheden cholesterol of bilirubine bevat, kunnen deze neerslaan en ‘stenen’ vormen (cholesterolstenen, pigmentstenen). Dergelijke cholelithiasis kan tot verdere complicaties leiden, zoals geelzucht (icterus) of ontstekingen.
