Declaratief geheugen maakt deel uit van het langetermijngeheugen. Het is de kennis geheugen dat bestaat uit semantische geheugeninhoud over de wereld en episodische geheugeninhoud over het eigen leven. Amnesie kan beperkt zijn tot alleen semantische of episodische inhoud, afhankelijk van de lokalisatie.
Wat is declaratief geheugen?
Declaratief geheugen maakt deel uit van het langetermijngeheugen. Het is het kennisgeheugen. Naast een kortetermijngeheugen heeft elke persoon een langetermijngeheugen. Dit permanente geheugensysteem is geen verenigde entiteit, maar komt overeen met verschillende opslagcapaciteiten voor verschillende soorten informatie. Tot dusver is er niets bekend over een beperking van de capaciteit van het langetermijngeheugen. In principe worden twee vormen van langetermijngeheugen onderscheiden, die verschillende informatie opslaan. Het procedurele geheugen slaat gedragsinformatie op, bijvoorbeeld sequenties van acties of geleerde vormen van beweging zoals fietsen. Daarnaast is er een declaratief geheugen, ook wel bekend als kennisgeheugen. In het declaratieve geheugen worden feiten of gebeurtenissen opgeslagen die een persoon bewust waarneemt en ook bewust kan reproduceren. Declaratief geheugen bestaat uit twee gebieden. Naast semantisch geheugen voor wereldkennis, bevat het episodisch geheugen voor feiten die verband houden met het eigen leven. De verschillende vormen van informatie zijn onafhankelijk van elkaar en worden in verschillende hersenen gebieden.
Functie en taak
Langetermijngeheugen is afhankelijk van een interactie van cortex en subcorticale gebieden van de hersenen Betrokken bij declaratief geheugen en dus kennisgeheugen is het geheel neocortex Het episodisch geheugen is met name gebaseerd op de betrokkenheid van de rechter frontale en temporale cortex. Semantisch geheugen bevindt zich voornamelijk in de temporale kwab. Veel subcorticale gebieden van de hersenen zijn betrokken bij processen van declaratief geheugen. Dit geldt met name voor het opslagproces, waarbij de limbisch systeem, het mediale temporale kwabsysteem, het hippocampus, en aangrenzende gebieden. De betrokken structuren zijn gegroepeerd in het Papez-neuronencircuit. Het geheugen is in wezen gebaseerd op neuronale plasticiteit. Geheugeninhoud wordt afgezet op de verbindingen van neuronen en als zodanig in het geheugen opgeslagen. Een geheugeninhoud van declaratief geheugen komt dus in wezen overeen met de synaptische efficiëntie van specifieke neuronennetwerken. Declaratief geheugen is niet alleen verantwoordelijk voor het opslaan van kennis, maar ook voor het coderen en ophalen ervan. Semantisch geheugen voert deze taken uit in relatie tot feitelijke informatie over de wereld. Aan de episodische herinnering zijn daarentegen specifieke episodes en ketens van gebeurtenissen uit het eigen leven toevertrouwd. De inhoud van het declaratieve geheugen wordt in context gecodeerd in zowel semantisch als episodisch geheugen en op dezelfde manier opgehaald. De episodische geheugeninhoud gebruikt daarbij de semantische geheugeninhoud van het declaratieve geheugen, maar gaat verder dan deze vanwege de persoonlijke verwijzingen. De neurale componenten in het episodisch geheugen komen daarom overeen met een wijdvertakt netwerk van corticale en subcorticale hersengebieden dat de netwerken van semantisch geheugen kruist. In tegenstelling tot semantisch geheugen bevat het episodisch geheugen geen 'harde feiten', maar bestaat het grotendeels uit zintuiglijke waarnemingen en emoties die een persoon op een bepaald moment in zijn of haar leven heeft verzameld. Semantisch geheugen slaat daarentegen objectieve kennis over de wereld op. Sommige wetenschappers suggereren dat het episodische deel van declaratief geheugen exclusief is voor mensen in deze vorm.
Ziekten en kwalen
In verband met geheugen is het belangrijkste pathologische fenomeen dat moet worden benadrukt geheugenverlies. Geheugenverlies kan verschillende vormen hebben en is afhankelijk van de beschadigde hersengebieden in elk geval. Bij dergelijke semantische geheugenstoornissen wordt de langetermijngeheugeninhoud van het semantische declaratieve geheugen beïnvloed. In individuele gevallen omvat dit bijvoorbeeld professionele kennis, de opslag van woordbetekenissen of de conceptuele associatierelatie. Aangezien verschillende hersengebieden verantwoordelijk zijn voor semantische en episodische geheugeninhoud, kan een patiënt met semantische geheugenverlies kan een intact episodisch of autobiografisch geheugen hebben. In een dergelijk geval van geheugenverlies zijn meestal laesies van de temporale kwab aanwezig, zodat slechts gedeeltelijke delen van het semantisch geheugen door de stoornissen worden beïnvloed. Naast trauma, degeneratieve organische hersenziekten zoals Alzheimer-dementie kan het semantische geheugen beïnvloeden. Zelfs vaker dan semantische geheugenstoornissen, leidt organische hersenbeschadiging tot anterograde geheugenstoornis. Patiënten met dit geheugenverlies hebben moeite met het onthouden van dagelijkse gebeurtenissen, persoonlijke namen en nieuwe feitelijke kennis. Anterograde amnesie komt voornamelijk voor in de context van cerebrale neurologische of psychiatrische stoornissen. Naast trauma kunnen bloedsomloopstoornissen van de hersenen, beroertes, hypoxie of inflammatoire hersenziekten de oorzaak zijn. In de meeste gevallen is de primaire oorzaak lokale laesies van het hippocampusstelsel, die resulteren in verminderde langdurige potentiëring door functioneel gestoorde patiënten. hippocampus of onvoldoende koppeling van nieuwe kennis en bestaande geheugeninhoud veroorzaken. Dissociatieve geheugenstoornis moet worden onderscheiden van deze vormen van geheugenverlies, die puur psychologisch is en in de meeste gevallen voornamelijk persoonlijke informatie betreft, vooral die over psychologisch stressvolle gebeurtenissen. De geheugenlacunes zijn niet constant bij deze vorm van geheugenverlies, maar zijn afhankelijk van de dag. In sommige gevallen manifesteert een dissociatieve geheugenstoornis zich op een volledig verlies van identiteit. Een vaak genoemd geval van ziekte in verband met geheugenverlies of declaratief geheugen is het geval van patiënt HM. Hij onderging bilaterale hippocampus verwijdering voor therapie van ernstig epilepsie. Zijn epilepsie werd genezen door de operatie. Wel vertoonde hij na de operatie een ernstige vorm van anterograde amnesie en kon geen nieuwe kennis meer opnemen in zijn declaratieve geheugen. De eerder verworven geheugeninhoud bleef echter intact.
