Kort overzicht
- Symptomen: Gewrichtspijn, die in vergevorderde stadia leidt tot bewegingsbeperking en gewrichtseffusies.
- Behandeling: afhankelijk van type, ernst en oorzaak; rust, fysiotherapie, medicinale pijnbehandeling, operatie, gewrichtsvervanging
- Oorzaken en risicofactoren: varieert; vaak overmatige/eenzijdige stress door sport of werk, ontstekingen, aangeboren gewrichtsafwijkingen; overgewicht
- Ziekteverloop en prognose: gewrichtskraakbeen heeft een beperkt genezend vermogen; de prognose hangt af van de leeftijd en het type kraakbeenschade; gewrichtssparende oefeningen verbeteren de prognose
Wat is chondropathie?
Omdat vooral de kraakbeenbedekking van de gewrichtsoppervlakken sterke mechanische spanningen moet weerstaan en de herstelprocessen hier zeer langzaam verlopen, treedt daar relatief vaak kraakbeenschade op. De heup, schouder en enkel krijgen hier steeds vaker last van, maar vooral de knie. In principe is het echter mogelijk dat chondropathie zich in elk type kraakbeen ontwikkelt.
Kraakbeenschade in de knie
Kraakbeenschade achter de knieschijf (patella), bekend als retropatellaire chondropathie, is daarom een veel voorkomende orthopedische diagnose. Soms komt chondropathie ook voor in het deel van het gewricht dat zich tussen het dijbeen (femur) en het scheenbeen (tibia) bevindt. In dit geval is de term ‘femorotibiale chondropathie’.
Als gevolg hiervan sterft dit deel van het bot samen met het bovenliggende kraakbeen af. Vaak komt het dode bot-kraakbeenfragment los van het resterende bot en zweeft vervolgens vrij in het gewricht (gewrichtsmuis, vrij gewrichtslichaam).
Kraakbeenschade aan de heup
Kraakbeenschade aan het schouder- en enkelgewricht
Niet alleen slijtage, maar ook acute blessures en chronische verkeerde belasting van de gewrichten leiden vaak tot kraakbeenschade. Vooral de enkel en schouder lopen gevaar, vooral bij mensen die actief zijn in de sport. Als u bijvoorbeeld uw enkel verzwikt, beschadigt u vaak niet alleen de ligamenten en botten, maar vergroot u ook de kans op kraakbeenschade.
Ook intensieve krachttraining, bijvoorbeeld bankdrukken of gewichtheffen, brengt een zeker risico met zich mee voor het schouderkraakbeen. Zeker als je de oefeningen verkeerd uitvoert of aan één kant traint. Net als bij tennis of zwemmen moet bij krachttraining ook de spieren aan de andere kant van het gewricht worden getraind.
Speciale vormen van chondropathie
Medisch onderzoek is ook nog niet duidelijk over de exacte triggers van polychondritis. Er wordt echter vermoed dat het lichaamseigen immuunsysteem per ongeluk het kraakbeen aanvalt. Deze vorm van chondropathie tast niet alleen het gewrichtskraakbeen aan, maar het is mogelijk dat alle kraakbeenweefsels van het lichaam ontstoken raken, bijvoorbeeld ook de oorschelpen en het neuskraakbeen.
Hoe omschrijf je de omvang van de kraakbeenschade?
- Chondropathie graad 0: Het kraakbeen is gezond en onbeschadigd, dwz er is geen schade aan het kraakbeen.
- Chondropathie Graad 1: Het kraakbeen is compleet en glad, maar is op sommige plaatsen verzacht, vooral in de zones met intense druk.
- Chondropathie graad 2: Het kraakbeen is ruwer en er verschijnen plaatselijk kleine scheurtjes.
- Chondropathie graad 3: Er zitten scheuren en gaten in het kraakbeen, maar deze reiken nog niet tot op het bot.
Of er bij mensen met chondropathie een mate van invaliditeit (GdB) wordt vastgesteld of erkend, hangt in grote mate af van hoe uitgesproken de chondropathie is, of deze het dagelijks leven en de gewrichtsfunctie beperkt, en welke andere aandoeningen er bestaan.
Wat zijn de symptomen van chondropathie?
- In het beginstadium een onbepaald gevoel van druk op de aangetaste gewrichten
- Naarmate de schade vordert, treedt pijn op, aanvankelijk bij beweging, later ook in rust
- Pijn wanneer er druk wordt uitgeoefend op het aangetaste gewricht of de knieschijf
- Beperkte beweging vanwege de pijn
- Mogelijk gewrichtseffusies met zwelling
Een typisch verschijnsel bij chondropathie is de zogenaamde opstartpijn. Patiënten ervaren hier vooral pijn aan het begin van een activiteit. Opstartpijn treedt bijvoorbeeld op na langdurig zitten of staan, wanneer de patiënt opstaat of begint te lopen. Bij aanhoudende inspanning neemt de pijn weer af en verdwijnt vaak zelfs tijdelijk geheel.
Hoe wordt chondropathie behandeld?
De therapie van een chondropathie is afhankelijk van het type en de oorzaak van de kraakbeenschade. Behandeling van de onderliggende ziekte of het vermijden van mechanische triggers is dus vaak vereist.
Operations
Als de chondropathie ernstig is en er geen kans is dat het kraakbeen zal regenereren, is een operatie vaak noodzakelijk. In het kader van een gewrichtsendoscopie (artroscopie) is het mogelijk om op een minimaal invasieve manier een hele reeks ingrepen uit te voeren: Kraakbeengladmaken, microfracturen, vrije gewrichtslichamen verwijderen, afschuiven of scheuren in het kraakbeen lijmen.
Met nieuwere procedures kan ook kraakbeenweefsel worden getransplanteerd, hetzij uit het eigen lichaam van de patiënt, hetzij kunstmatig gekweekt in een reageerbuis.
Als de vernietiging van een kraakbeenoppervlak al ver gevorderd is, kan soms alleen een totale gewrichtsvervanging worden overwogen. Een typisch voorbeeld hiervan is een totale heupartroplastiek (heup-TEP) als laatste optie bij uitgebreide kraakbeenschade.
Injecties met hyaluronzuur
Knie behandeling
Chondropathie: oorzaken en risicofactoren
Er zijn verschillende mogelijke oorzaken voor de verschillende vormen van chondropathie. Heel vaak is slijtage van het gewrichtskraakbeen de oorzaak. Dergelijke tekenen van slijtage ontstaan soms in de loop van de jaren en komen vaker voor, vooral naarmate de leeftijd toeneemt. Naast individuele fysieke belasting en leeftijd is overgewicht een andere risicofactor.
Skeletafwijkingen zijn vaak de reden voor schade aan het retropatellaire kraakbeen. De patella en het kniegewricht verhouden zich tot elkaar als een slee en zijn baan: de patella glijdt over het kniegewricht binnen een vaste baan wanneer het onderbeen gebogen en gestrekt wordt.
Een andere reden voor chondropathie is ontsteking van het gewricht, bijvoorbeeld bij reumatoïde ziekten of als gevolg van bacteriële infecties. Hierdoor verandert de samenstelling van de gewrichtsvloeistof. Dit tast vervolgens de kraakbeensubstantie aan in plaats van het kraakbeen te beschermen en te voeden.
Degenen die sporten met een hoge en eenzijdige belasting van de gewrichten of vaak werk verrichten waarbij een hoge gewichtsbelasting of extreme bewegingen van de gewrichten betrokken zijn, hebben daardoor een groter risico op het ontwikkelen van chondropathie. Ten slotte spelen genetische aandoeningen ook een rol: sommige mensen hebben kraakbeenweefsel dat door hun genetische samenstelling minder veerkrachtig is.
Onderzoek en diagnose
Instrumentondersteunde onderzoeken zijn van groot belang voor de diagnose van chondropathie. Voor sommige vragen wordt gebruik gemaakt van röntgenfoto's of computertomografie (CT), maar vooral magnetische resonantie beeldvorming (MRI) levert goede informatie op voor het beoordelen van kraakbeenschade.
Verloop van de ziekte en prognose
Chondropathie van de gewrichten is vaak eenrichtingsverkeer. Vooral bij het ouder worden herstelt het gewrichtskraakbeen nauwelijks. Bij jonge mensen genezen acute, lichte verwondingen aan het kraakbeenweefsel vaak vanzelf, zodat het meestal voldoende is om het aangetaste gewricht tijdelijk rust te geven.
De algemene regel is dat bij lichte schade aan het gewrichtskraakbeen de beste therapie niet rust is, maar beweging. Dit komt omdat het de circulatie in het gewricht verbetert en ervoor zorgt dat het voedingsrijke gewrichtswater beter in het gewricht circuleert. Zelfs als chondropathie niet altijd op deze manier kan worden voorkomen, helpt het de progressie ervan aanzienlijk te vertragen.
