Veel vrouwen vinden een ziekte van de vrouwelijke voortplantingsorganen buitengewoon pijnlijk. Het ongemak gaat vaak gepaard met gevoelens van schaamte en angst voor onvruchtbaarheid. Sinds adnexitis niet zelden een chronische kuur heeft, mag een bezoek aan de gynaecoloog niet worden uitgesteld, zelfs niet als de symptomen mild zijn.
Wat is adnexitis en voor wie?
Ontstekingsaandoeningen kunnen optreden in de eileiders en eierstok, technisch bekend als salpingitis (salpinx = Grieks voor trompet, de vorm waarop de eileiders lijken) en oophoritis (oo = Grieks voor “ei”). Omdat beide structuren bijna altijd bij een infectie betrokken zijn, spreken gynaecologen meestal van adnexitis (adnex = appendix), dwz een ontsteking van de aanhangselstructuren van de baarmoeder.
Vooral in Engelssprekende landen wordt vaak de term PID (bekkenontsteking) gebruikt. In aanvulling op adnexitis, dit omvat ook ontsteking van de baarmoeder (endometritis De reden hiervoor is dat de infectie meestal wordt veroorzaakt door kiemen opstijgen uit de vagina, die vervolgens alle vrouwelijke voortplantingsorganen in het bekken infecteren.
Adnexitis treft voornamelijk seksueel actieve vrouwen in de leeftijd van 15-25 jaar; naar schatting ontwikkelt 1-2% van de vrouwen in deze leeftijdsgroep de ziekte. Het treft met name rokers, vrouwen met regelmatig wisselende seksuele partners, IUD-dragers en patiënten die een vaginale spoeling of een buikoperatie hebben ondergaan (bijv. curettage).
Hoe ontwikkelt adnexitis zich?
De oorzaak is een infectie, bijna altijd met bacteriën Ziektekiemen kunnen de eileiders en eierstokken op drie manieren binnendringen: opstijgend vanuit de vagina (opstijgend), “afdalend” van naburige organen zoals de appendix of endeldarm (afdalend), of weggespoeld door het bloed (hematogeen):
- Oplopende infectie: deze infectieroute is verreweg de meest voorkomende. In ongeveer tweederde van de gevallen wordt een infectie in het onderste genitale kanaal met chlamydia of gonococcus is aanvankelijk de onderliggende oorzaak. De ontsteking maakt de barrières, bijvoorbeeld bij de hals van de baarmoeder, meer doorlaatbaar en deze en ook andere kiemen kan gemakkelijker doordringen. Ze leiden tot ontsteking van de baarmoederhals slijmvlies (endocervicitis), migreer vervolgens door de baarmoeder en vervolgens omhoog eileiders Hetzelfde geldt voor gynaecologische procedures of na de bevalling - de natuurlijke afweermechanismen kunnen ook worden aangetast en dus kiemen zijn de weg voorbereid.
- Aflopende infectie: als naburige organen ontstoken zijn, kunnen de ziekteverwekkers zich van daaruit verspreiden: hetzij - als bijvoorbeeld de appendix strak is - door direct contact of via de lymfestroom. In zeldzame gevallen kan dit ook gebeuren tijdens een operatie (bijv. blindedarmoperatie).
- Hematogene infectie: deze verspreidingsroute via de bloed is relatief zeldzaam. Onderliggend dan meestal een infectie zoals tuberculose, de bof or invloed, welke kan leiden tot ernstige algemene symptomen.
