Kort overzicht
- Symptomen: gespannen nek, tintelingen in de vingers, pijn in de schouder, duizeligheid, hoofdpijn; minder vaak slaperigheid, misselijkheid of slikproblemen.
- Behandeling: Afhankelijk van de oorzaak; behandelmogelijkheden zijn onder meer rekoefeningen, fysiotherapie en medicatie; soms is een operatie ook noodzakelijk.
- Prognose: Meestal gemakkelijk behandelbaar; afhankelijk van de oorzaak duren de symptomen enkele dagen tot meerdere weken.
- Oorzaken: De mogelijke oorzaken van het cervicale wervelkolomsyndroom variëren van een slechte houding, spanning en lichamelijk werk tot wervelschade.
- Omschrijving: Het cervicale wervelkolomsyndroom verwijst naar klachten in het gebied van de cervicale wervelkolom.
- Diagnose: Overleg met de arts, lichamelijk onderzoek (CT en MRI indien nodig)
Wat zijn de symptomen van het cervicale wervelkolomsyndroom?
De symptomen van het cervicale wervelkolomsyndroom zijn voornamelijk afhankelijk van de oorzaak. De meest voorkomende symptomen van het cervicale wervelkolomsyndroom zijn als volgt:
- Nek- en rugpijn
- Pijn bij hoofdbewegingen
- duizeligheid
- Spanning
- Spierstijfheid (myogelose)
- Tintelingen en gevoelloosheid in de vingers
De pijn straalt vaak uit van de halswervels naar de armen en handen. De getroffenen melden ook brandende of trekkende nekpijn. Vaak gaat dit gepaard met een stijve en harde nek (“gespannen nek”, “stijve nek”) (zogenaamde cervicale neuralgie).
Moeilijkheden met slikken, oorsuizen, duizeligheid
In het gebied van de cervicale wervelkolom bevinden de zenuwen zich dichtbij de bovenste cervicale gewrichten, de schoudergordel en de wervels. Als een gespannen spier in de nek daar op een zenuw drukt, sturen de hersenen verkeerde signalen naar het balanscentrum over de stand van het hoofd. Dit veroorzaakt vaak duizeligheid (cervicale duizeligheid) en misselijkheid bij de getroffenen. Soms ervaren mensen met het cervicale wervelkolomsyndroom ook oorsuizen (tinnitus), hartkloppingen of slikproblemen.
Zintuiglijke stoornissen, trillingen
Als een hernia het cervicale wervelkolomsyndroom veroorzaakt en de zenuwwortels beschadigd raken, klagen patiënten over sensorische stoornissen, ongemak, trillingen en zwakte in de armen. Dit laatste manifesteert zich bijvoorbeeld wanneer een voorwerp uit de hand van de patiënt valt. Bij een ernstige hernia hebben mensen met het cervicaal syndroom soms ook een onvaste gang en problemen met lopen (loopstoornissen). In zeldzame gevallen is de blaasfunctie ook verminderd. De getroffenen vinden het dan meestal moeilijk om hun blaas onder controle te houden en hun urine tegen te houden (incontinentie).
Problemen met zien
Mensen met het cervicaal syndroom kunnen ook een verminderd gezichtsvermogen hebben. Dit gebeurt bijvoorbeeld wanneer gespannen spieren zenuwen in het hoofd- en nekgebied afknijpen of de bloedtoevoer naar de oogzenuwen belemmeren. Dit uit zich dan onder meer in de vorm van ‘flikkering’ voor de ogen.
Artsen behandelen het cervicale wervelkolomsyndroom doorgaans afhankelijk van de onderliggende oorzaak. Als de klachten bijvoorbeeld worden veroorzaakt door gespannen spieren of een slechte houding, zal de arts doorgaans beginnen met een conservatieve behandeling. Hierbij valt bijvoorbeeld te denken aan oefeningen om de spieren in het nekgebied te versterken, fysiotherapie (fysiotherapie en manuele therapieën) en medicijnen om de pijn te verlichten.
In sommige gevallen kan de arts een operatie adviseren. Dit is bijvoorbeeld nodig als er sprake is van een ernstige hernia of letsel aan de cervicale wervelkolom. Voordat u met de behandeling begint, is het belangrijk dat de arts samen met u duidelijk maakt wat u van de therapie verwacht en wat u zelf graag zou willen bijdragen. Als u gemotiveerd bent en betrokken raakt bij de behandeling, heeft dit een positief effect op uw therapie.
Fysiotherapie
Fysiotherapie (fysiotherapie) bij het cervicale wervelkolomsyndroom heeft tot doel langdurige pijnverlichting te bieden en uw lichaam weer flexibeler te maken. Het omvat oefeningen om uw spieren te versterken, massages en fysieke maatregelen (bijvoorbeeld toepassingen met warmte, koude, licht of elektrische stimuli). De therapeut masseert bijvoorbeeld de aangetaste spieren, bestraalt deze met rood licht of brengt warmtepakkingen aan. Op deze manier worden spanningen en wervelblokkades opgeheven, zodat de wervelgewrichten niet langer beperkt worden in hun mobiliteit.
Daarnaast selecteert de fysiotherapeut specifieke fysiotherapieoefeningen die zijn afgestemd op uw individuele behoeften en gezondheidstoestand. Zij zullen u precies vertellen hoe u deze oefeningen moet uitvoeren en indien nodig bewegingen die u verkeerd uitvoert corrigeren.
Om ervoor te zorgen dat de therapie het gewenste succes oplevert, is het belangrijk dat u uw oefeningen regelmatig thuis doet.
Oefeningen
De volgende oefeningen zullen u helpen uw nek te strekken en de symptomen van het cervicale wervelkolomsyndroom te verlichten:
- Draai je hoofd naar rechts en knik een paar keer langzaam. Draai vervolgens uw hoofd naar links en knik opnieuw meerdere keren. Houd uw rug zo recht mogelijk.
- Breng uw kin naar uw borst en draai in deze positie langzaam uw hoofd in een halve cirkel naar rechts en vervolgens naar uw linkerschouder.
- Duw je hoofd zo ver mogelijk naar voren (lange nek) en dan weer naar achteren totdat je een onderkin hebt.
- Plaats uw vingers op de achterkant van uw hoofd. Druk uw hoofd er gedurende 10 seconden tegenaan. Ontspan dan weer. Zorg ervoor dat uw lichaam rechtop staat en uw nek gestrekt is.
- Kantel uw hoofd naar rechts en reik met uw rechterhand over uw hoofd naar uw linkerslaap. Kantel nu uw hoofd verder naar rechts en strek tegelijkertijd uw linkerarm naar de grond totdat u rek voelt in uw linker nekspier. Houd elke kant driemaal 30 seconden vast.
Als de oefeningen de pijn verergeren, vraag dan uw arts of fysiotherapeut om advies.
Geneesmiddel
Als de klachten acuut optreden of de oefeningen niet voldoende helpen, zal de arts het cervicale wervelkolomsyndroom ook met medicijnen behandelen.
Pijnstillers
Indien nodig zal de arts het cervicale wervelkolomsyndroom behandelen met pijnstillers. Hij schrijft bijvoorbeeld ontstekingsremmende stoffen voor, zoals diclofenac of ibuprofen. Deze schakelen de pijn een tijdje uit en zorgen ervoor dat de getroffenen hun hoofd en nek beter kunnen bewegen.
Medicatie voor spierontspanning
Pijnstillende en spierontspannende medicijnen zijn niet vrij van bijwerkingen. Gebruik ze daarom slechts kortstondig en na overleg met uw arts!
Zalven en pleisters
Zalven of pleisters uit de apotheek die een verwarmende en pijnstillende werking hebben (bijvoorbeeld verwarmende pleisters, gels en zalven met pijnstillende actieve ingrediënten) verlichten ook de symptomen van het cervicaal syndroom.
Minimaal invasieve injectietherapie (MIT)
Chirurgie
Als conservatieve behandeling voor het cervicale wervelkolomsyndroom niet succesvol is, zal de arts een operatie overwegen. Dit is bijvoorbeeld het geval bij een hernia als de patiënt last heeft van zeer hevige pijn, verlammingsverschijnselen of incontinentie. Tegenwoordig wordt de operatie meestal microchirurgisch uitgevoerd, dat wil zeggen via een kleine incisie in de rug. De arts verwijdert het schijfweefsel (bijvoorbeeld met behulp van een freesmachine of laser) dat op de zenuwen drukt en de symptomen veroorzaakt. De procedure is doorgaans kort (ca. 30 tot 60 minuten). In de regel is de patiënt tijdens de operatie onder algemene anesthesie en blijft hij ongeveer drie dagen ter observatie in het ziekenhuis.
Zelfhulp
U heeft de mogelijkheid om zelf uw klachten te verlichten en spanning in uw nek te voorkomen. De volgende maatregelen zijn mogelijk:
Lichaamsbeweging en sport
Warmte
Warmte helpt de spanning bij het cervicale wervelkolomsyndroom te verlichten en ongemak te verlichten. Om dit te doen, wikkelt u een warmwaterkruik in een doek en plaatst u deze gedurende tien tot twintig minuten in uw nek. Ook een roodlichtlamp in huis heeft een gunstige invloed op je spanning. Om dit te doen, bestraalt u het getroffen gebied maximaal drie keer per dag gedurende maximaal 20 minuten. Om brandwonden te voorkomen, dient u de gebruiksaanwijzingen van de fabrikant van het apparaat op te volgen! Ook een warm bad (ca. 15 graden Celsius) helpt gespannen spieren te ontspannen.
Vermijd stress
Wat veroorzaakt het cervicale wervelkolomsyndroom?
Er zijn veel oorzaken van het cervicale syndroom. Het wordt vaak veroorzaakt door gespannen spieren en/of fascia (elastisch bindweefsel), zware belasting van de rug, eenzijdige bewegingen en een verkeerde houding, evenals slijtage van de wervelkolom (degeneratief cervicale wervelkolomsyndroom).
Oorzaken in één oogopslag
Mogelijke oorzaken van het cervicale wervelkolomsyndroom zijn:
- Gespannen nekspieren
- Vastzittende of verharde fascia (bijvoorbeeld door gebrek aan lichaamsbeweging)
- Onjuiste en blijvende belasting van de nekwervelkolom (bijvoorbeeld door verkeerd achter de computer zitten of verkeerd liggen tijdens het slapen)
- Degeneratieve veranderingen, bijv. Artrose (slijtage) van de cervicale wervelkolom (spondylose)
- Veranderingen in botten en kraakbeen (osteochondrose)
- Slijtage van de wervelgewrichten (spinale artrose, facetgewrichtartrose)
- Hernia (verzakking)
- Ontstekingsziekten (bijv. reuma, reumatoïde artritis)
- Letsels aan de wervelkolom (bijvoorbeeld een whiplash veroorzaakt door een verkeersongeval of tijdens het sporten)
- Verstopte gewrichten in de wervelkolom (bijvoorbeeld door ontsteking of kraakbeenschade)
- Ontsteking van de wervellichamen (spondylitis)
- Kanker (bijvoorbeeld botkanker of uitzaaiingen in de wervelkolom)
- Infecties van het ruggenmerg
Mensen die voortdurend naar hun smartphone of tablet kijken, hebben vaak last van nekpijn en hoofdpijn (de zogenaamde “mobiele telefoonnek”). Meer hierover lees je in het artikel “Mobiele telefoon nek”.
Bepaalde risicofactoren bevorderen ook de ontwikkeling van het cervicaal syndroom. Deze omvatten
- Pathologisch overgewicht (obesitas)
- Zwaar, fysiek werk (bijvoorbeeld bouwwerkzaamheden of verpleegkundig werk in een ziekenhuis)
- Fysieke veranderingen tijdens de zwangerschap (bijv. gewichtstoename, veranderd zwaartepunt)
Chronische stress en mentale spanning veroorzaken ook vaak psychosomatische klachten zoals nek- of rugpijn.
Hoe lang duurt een cervicale wervelkolomsyndroom?
In de meeste gevallen kan het cervicale wervelkolomsyndroom echter goed worden behandeld met conservatieve middelen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan oefeningen om de rug- en nekspieren te versterken, fysiotherapie en/of medicatie om pijn te verlichten. Bij chronische gevallen van het cervicale wervelkolomsyndroom is soms een operatie nodig om de symptomen op de lange termijn te verbeteren.
Als de getroffenen hun oefeningen niet regelmatig uitvoeren en/of geen aandacht besteden aan hun houding, keren de symptomen vaak terug.
Wat is cervicaal syndroom?
Cervicaal wervelkolomsyndroom of cervicaal syndroom (ICD-10-code M54; internationale classificatie van diagnoses) verwijst naar een breed scala aan vaak niet-specifieke symptomen die voorkomen in de cervicale wervelkolom, nek, schouders en armen.
Cervicaal syndroom kan worden geclassificeerd op basis van waar de pijn optreedt:
- Boven-cervicaal syndroom: pijn in het gebied van de halswervels één tot twee
- Lagere cervicale wervelkolomsyndroom: pijn in het gebied van de nekwervels zes tot zeven
Cervicale wervelkolomsyndroom kan ook worden geclassificeerd op basis van wanneer de pijn optreedt:
- Acuut cervicale wervelkolomsyndroom: de symptomen treden plotseling op en duren slechts korte tijd (een paar dagen); de oorzaak is meestal een acuut letsel als gevolg van overbelasting van de cervicale wervelkolom (bijvoorbeeld de zogenaamde cervicale whiplash veroorzaakt door een verkeersongeval).
- Chronisch cervicale wervelkolomsyndroom: de symptomen duren langer dan drie maanden; de pijn kan meestal niet worden vastgesteld.
Cervicale wervelkolomsyndroom kan ook worden gecategoriseerd op basis van waar de pijn naar uitstraalt:
- Lokaal cervicale wervelkolomsyndroom: de pijn treedt alleen op een specifiek punt op (gelokaliseerd); de pijn straalt niet uit.
- Pseudoradiculair cervicale wervelkolomsyndroom: de pijn is niet-specifiek en gelokaliseerd en straalt herhaaldelijk uit naar één kant van een arm of been.
Wanneer wordt het cervicaal syndroom gevaarlijk?
Hoewel het cervicaal syndroom zeer onaangenaam is, heeft het in de meeste gevallen geen oorzaak die onmiddellijke medische behandeling vereist. Als u echter nekpijn heeft, raadpleeg dan zo snel mogelijk een arts als:
- U heeft zich eerder verwond, bijvoorbeeld bij een ongeval of een val (mogelijke whiplash).
- Je hebt koorts boven de 38.5 graden Celsius.
- Je hebt nachtelijk zweten.
- Uw nekpijn verergert aanzienlijk.
- Een plotseling begin van ‘vernietigingspijn’ (extreem hevige pijn die angst voor de dood kan veroorzaken).
- U heeft verlammingsverschijnselen (bijvoorbeeld geen gevoel in uw armen).
- Uw gevoel van kracht, pijn of aanraking is verminderd (bijvoorbeeld geen kracht in uw armen).
- U heeft osteoporose (botverlies).
- Je wordt getroffen door kanker.
- Je valt plotseling af zonder dat je het wilt of zonder dat je er een verklaring voor hebt.
- U heeft een reumatische aandoening (bijvoorbeeld reumatoïde artritis).
Hoe herken je een cervicale wervelkolomsyndroom?
Het eerste aanspreekpunt bij nekpijn is de huisarts. Na onderzoek van de patiënt beslist de arts of de patiënt wordt doorverwezen naar een specialist (bijvoorbeeld orthopedist of neuroloog). De arts voert eerst een uitgebreid gesprek (anamnese) met de patiënt. Vervolgens voert hij een lichamelijk onderzoek uit.
Interview met de dokter
Tijdens het consult zal de arts eerst enkele vragen stellen over de diagnose van het cervicale wervelkolomsyndroom, waaronder:
- Welke symptomen heb je?
- Wanneer zijn de symptomen ontstaan?
- Heeft u nog andere lichamelijke klachten, zoals tintelingen in uw armen of benen of duizeligheid?
- Heeft u reeds bestaande aandoeningen (bijvoorbeeld reuma, artrose, hernia)?
- Wat zijn uw levensstijlgewoonten? Sport je regelmatig?
- Heeft u een baan waarbij u veel moet staan of zitten?
Fysiek onderzoek
Omdat de arts vaak niet direct een duidelijke oorzaak voor de spanning en pijn kan vinden, is het lichamelijk onderzoek het belangrijkste onderdeel van de diagnose van het cervicaal syndroom. De arts zal de schouder- en nekspieren palperen. Hij onderzoekt of het aanraken van de binnenranden van de schouderbladen erg pijnlijk is. Ook controleert hij de reflexen in de spieren en de beweeglijkheid van de gewrichten. Hij plaatst bijvoorbeeld een duim op de pees van de biceps (spier in de bovenarm) van de getroffen persoon en slaat hierop met een reflexhamer. Als de onderarm reflexmatig buigt, is letsel aan de betrokken zenuwen onwaarschijnlijk.
