Kort overzicht
- Symptomen: stekende of trekkende buikpijn in de rechter onderbuik, verlies van eetlust, misselijkheid, braken, diarree of obstipatie, verstopte tong, koorts, soms verhoogde pols, nachtelijk zweten
- Oorzaken: Obstructie van de appendix door verharde ontlasting (fecale calculus) of een ongemakkelijke houding (knikken), minder vaak door vreemde voorwerpen of darmwormen; andere inflammatoire darmziekten zoals de ziekte van Crohn of colitis ulcerosa.
- Beloop: Indien onbehandeld, perforatie van de darm met levensbedreigende peritonitis, darmverlamming, darmobstructie, soms verspreiding van de ontsteking naar andere delen van de darm.
- Prognose: Indien snel behandeld, geneest blindedarmontsteking meestal volledig en laat het geen blijvende schade achter.
Wat is blindedarmontsteking?
Blindedarmontsteking kan op elke leeftijd voorkomen, maar de ziekte komt vooral voor tussen de tien en dertig jaar. Jongens en mannen worden ongeveer twee keer zo vaak getroffen als meisjes en vrouwen. Bij kinderen is appendicitis een van de meest voorkomende chirurgisch significante ziekten van de buikholte. Internationaal bedraagt de incidentie van de ziekte ongeveer 30 per 100 mensen.
Vormen en stadia van blindedarmontsteking
- In het catarrale stadium is de ontstoken appendix gezwollen en rood gekleurd, maar er wordt geen pus geproduceerd. De ontsteking kan spontaan afnemen en is in dit stadium dus nog steeds omkeerbaar.
- In het phlegmoneuze of ulcero-phlegmoneuze stadium is de gehele wand van de appendix ernstig ontstoken en hoopt zich vaak pus op.
- Geperforeerde appendicitis is het meest gevorderde stadium van appendicitis. In dit geval komt de infectieuze darminhoud via de vernietigde darmwand in de buikholte terecht. Er bestaat een risico dat de ontsteking zich verspreidt naar het buikvlies (peritonitis of peritonitis).
Wat zijn de symptomen van blindedarmontsteking?
Aan het begin van blindedarmontsteking zijn er meestal niet-specifieke symptomen die ook op andere ziekten kunnen duiden. Veel patiënten ervaren bijvoorbeeld aanvankelijk stekende of trekkende pijnen in de bovenbuik of ter hoogte van de navel, die gemakkelijk kunnen worden aangezien voor maagklachten. Meestal komen er binnen een paar uur andere symptomen bij.
Symptomen van acute appendicitis
Een typisch kenmerk van de acute fase van blindedarmontsteking is dat de pijn plotseling heviger wordt, vooral tijdens het lopen. Ook kunnen getroffen personen hun rechterbeen niet zonder pijn optillen, zodat ze het tijdens het lopen verstrikt optrekken (Schonhinken). Bij een vermoeden van blindedarmontsteking is het daarom onderdeel van de medische routine om te controleren of de getroffen persoon zonder pijn kan springen.
Andere symptomen van blindedarmontsteking in de acute fase zijn:
- Verlies van eetlust
- Misselijkheid
- Braken
- Diarree of obstipatie
- Beklede tong
- Soms verhoogde hartslag en nachtelijk zweten
- Gebogen houding
Blindedarmontsteking bij kinderen, zwangere vrouwen en senioren
Bij zuigelingen, kinderen, zwangere vrouwen en ouderen volgt blindedarmontsteking vaak een afwijkend beloop, waardoor de diagnose in sommige gevallen moeilijk wordt:
Bij oudere mensen verloopt de blindedarmontsteking vaak geleidelijk, de symptomen van een appendicitis zoals pijn en braken zijn meestal minder intens. Koorts komt slechts zelden voor.
Chronische appendicitis: symptomen
Chronische blindedarmontsteking is niet beperkt tot een bepaalde periode, maar komt steeds opnieuw voor. De typische symptomen verschijnen slechts kortstondig gedurende meerdere jaren en verdwijnen na een paar uur weer. Artsen noemen dit chronische recidiverende appendicitis.
Hoe wordt appendicitis gediagnosticeerd?
- waar de buikpijn gelokaliseerd is
- hoe de pijn voelt (bijvoorbeeld koliekachtig, stekend, etc.)
- of er andere klachten zijn zoals misselijkheid, braken of gebrek aan eetlust
- hoe lang de symptomen aanwezig zijn
- of eerdere ziekten bekend zijn
- of er sprake is van zwangerschap
Fysiek onderzoek
- McBurny-punt: Het bevindt zich in het midden van de lijn die de navel en het rechter uitsteeksel van het heupbeen verbindt.
- Lanz-punt: Het bevindt zich tussen het rechter en het middelste derde deel van de lijn die de twee uitsteeksels van de heupbeenderen verbindt.
Bovendien suggereren andere soorten pijn appendicitis:
- Rovsing-symptoom: hevige pijn wanneer de arts de dikke darm met lichte druk in de richting van de rechter onderbuik uitstrekt
- Blumberg-teken: Laat de pijn los wanneer de arts op de onderbuik drukt en deze dan plotseling loslaat
- Teken van Sitkowski: Rekpijn in de rechter onderbuik wanneer de getroffen persoon aan de linkerkant ligt
Omdat blindedarmontsteking vaak gepaard gaat met koorts, meet de arts de temperatuur meestal één keer onder de oksel en één keer in het rectum (rectaal). Het temperatuurverschil is typerend voor blindedarmontsteking: de temperatuur gemeten in het rectum is minstens één graad hoger dan die gemeten onder de oksel.
Bloed Test
Uit het bloedonderzoek blijkt echter niet waar de ontsteking zich precies in het lichaam bevindt. Deze vraag kan alleen worden beantwoord door lichamelijk onderzoek. Bovendien zijn de ontstekingswaarden bij blindedarmontsteking soms ook volkomen onopvallend, bijvoorbeeld bij een chronisch beloop of soms bij kinderen. Bovendien verschillen de bloedwaarden in de verschillende stadia van de ziekte. Zo neemt de CRP-waarde vaak pas toe in het latere beloop van de ziekte.
Verdere onderzoeken
Beeldvormingstechnieken helpen ook bij het verder identificeren van blindedarmontsteking als de diagnose onduidelijk is: echografie (echografie) toont blindedarmontsteking als een schaduw in het beeld. Echografie alleen is echter niet voldoende om appendicitis met zekerheid uit te sluiten. In gecompliceerde gevallen, waarbij de symptomen niet duidelijk kunnen worden toegewezen en er ook complicaties te verwachten zijn, is soms een computertomografie aan te raden.
Alleen laparoscopie kan echter definitieve zekerheid bieden in het geval van een onzekere diagnose van appendicitis: door het zicht in de buik kan de arts duidelijk zien of er sprake is van appendicitis of niet. Als dit het geval is, kan het ontstoken weefsel tijdens de laparoscopie (laparoscopische appendectomie) direct worden verwijderd.
Hoe ontstaat blindedarmontsteking?
Zelfs als de appendix zich in een ongunstige positie bevindt en bijvoorbeeld buigt, kunnen zich daarin afscheidingen ophopen en ontstekingen veroorzaken. Slechts zeer zelden zijn tumoren of darmwormen verantwoordelijk voor blindedarmontsteking. Factoren zoals stress spelen normaal gesproken geen rol bij blindedarmontsteking.
Behandeling
Behandeling van appendicitis vereist meestal een operatie: de chirurg verwijdert de ontstoken appendix (appendectomie).
Voor blindedarmoperatie zijn twee methoden beschikbaar: de klassieke blindedarmoperatie met een grote incisie in de buik (laparotomie) en de minimaal invasieve (laparoscopische) methode. Beide vinden plaats onder algemene verdoving en duren ongeveer 20 minuten. In de meeste gevallen wordt de operatie vroeg in de acute fase uitgevoerd, meestal binnen twaalf tot 24 uur na de diagnose. Aan de andere kant is bij een gecompliceerd beloop met perforatie een onmiddellijke operatie vereist.
Klassieke blindedarmoperatie
Bij de klassieke, open operatie opent de chirurg de rechter onderbuik met een incisie van ongeveer vijf centimeter lang (laparotomie). Hij snijdt de ontstoken appendix weg en hecht vervolgens de wondranden. Deze methode laat meestal een litteken achter op de onderbuik.
Laparoscopische blindedarmoperatie
De camera zendt het beeld van de buik live naar een monitor, zodat de chirurg kan zien wat hij doet. Via de andere twee incisies brengt de chirurg de benodigde instrumenten in. Hiermee verwijdert hij – zoals bij de klassieke chirurgie – de blindedarm en hecht vervolgens de wond.
Voor een betere zichtbaarheid wordt de buikholte voor de procedure gevuld met gas (kooldioxide).
Eventuele inwendige bloedingen kunnen echter niet zo goed worden gestopt als bij een open operatie. Bovendien is de operatietijd iets langer dan bij de open procedure.
De sleutelgatmethode is bijzonder geschikt in de vroege stadia van blindedarmontsteking. Als de ontsteking verder gevorderd is, geven artsen meestal de voorkeur aan de klassieke chirurgische methode.
Blindedarmontsteking: behandeling bij kinderen
Na de operatie
Na een blindedarmoperatie blijven de getroffen patiënten meestal een paar dagen in het ziekenhuis. Gedurende deze tijd controleren artsen de darmfunctie: ze kijken of de darmen snel hun normale activiteit hervatten. Soms krijgen patiënten een infuus om ervoor te zorgen dat het lichaam van voldoende voedingsstoffen en vocht wordt voorzien.
Na de ingreep doet lopen in het begin soms pijn. Het is daarom raadzaam om het een paar dagen rustig aan te doen. In de regel krijgen patiënten gedurende twee tot drie weken een ziektebriefje van hun arts. De pijn kan worden verlicht met behulp van geschikte pijnstillers.
Veel klinieken gebruiken tegenwoordig zelfoplossende hechtingen om de buikwand te hechten. Steken die niet vanzelf oplossen, worden meestal de week na de operatie verwijderd. Dit is ook mogelijk op poliklinische basis.
Mogelijke complicaties
Net als na elke andere operatie kunnen er ook na een blindedarmoperatie enkele gevallen van bloeding of infectie optreden. Het risico hierop is echter relatief laag, omdat de procedure voor veel chirurgen zeer gebruikelijk is en daarom routinematig.
Enkele dagen na de operatie bestaat de mogelijkheid dat zich pus ophoopt onder de buikwand, die de arts moet afvoeren. Artsen spreken dan van een buikwandabces.
Zeldzame maar ernstige complicaties na blindedarmoperatie zijn littekenvorming (verklevingen) in de buikholte. Ze plakken de buikorganen, zoals de darmlussen, aan elkaar, zodat de ontlasting niet meer ongehinderd wordt getransporteerd. Deze complicatie wordt duidelijk in de eerste drie weken na de operatie. In de meeste gevallen is dan een nieuwe operatie noodzakelijk.
Blindedarmontsteking: beloop en prognose
Als blindedarmontsteking echter pas in een laat stadium wordt herkend en behandeld, kan deze in sommige gevallen levensbedreigend zijn. Door de toenemende druk in de appendix krijgt ongeveer tien procent van de getroffenen een darmperforatie. Hierdoor ontstaat er een gat in de darmwand waardoor ontlasting en bacteriën de omringende buikholte binnendringen. Dit leidt tot levensbedreigende peritonitis, waarvoor onmiddellijke operatie nodig is.
Peritonitis kan levensbedreigend zijn! Het risico op deze complicatie neemt bij appendicitis na ongeveer 48 uur sterk toe. Als u een blindedarmontsteking vermoedt, moet u daarom onmiddellijk een arts raadplegen!
Dergelijke complicaties van appendicitis komen zeer zelden voor.
