Zonder de pariëtale kwab zouden mensen niet in staat zijn om ruimtelijk redeneren, haptische waarnemingen of de gecontroleerde uitvoering van hand- en oogbewegingen uit te voeren. Het cerebrale gebied, dat vooral belangrijk is voor zintuiglijke waarneming, ligt tussen de temporale, frontale en occipitale lobben en, als onderdeel van de centrale zenuwstelsel, kan betrokken zijn bij vele, neurologische storingen. Meestal tumoren, beroertes of inflammatoire CZS-ziekten, zoals multiple sclerose, zijn verantwoordelijk voor een functioneel invaliderende laesie in de pariëtale kwab.
Wat is de pariëtale kwab?
De pariëtale kwab is het deel van de grote hersenen en centraal zenuwstelsel die primair verantwoordelijk is voor zintuiglijke taken. In medische terminologie is dit deel van de hersenen wordt de lobus parietalis genoemd, die grenst aan de occipitale lob, evenals de frontale lob, en vormt dus ongeveer het middelste deel van de grote hersenen. Vanwege de ligging in het bovenste deel van de hersenenwordt de pariëtale kwab soms de pariëtale kwab genoemd. Het pariëtale gebied is gescheiden van de hersenen stam en cerebellum door de temporale kwab. Ook in de wandbeenkwab bevinden zich acht van de Brodmann-gebieden, die de individuele functies van de hersenschors beschrijven.
Anatomie en structuur
De pariëtale kwab wordt anterieur begrensd door de centrale groef en posterieur door de zogenaamde ocipitale lob. De achterste rand vormt dus een lijn van de parietooccipitale sulcus naar de incisura praeoccipitalis. Hieronder grenst de temporale kwab aan de pariëtale kwab. De onderrand van het gebied bevindt zich dus ongeveer op hetzelfde niveau als de Sylvian-spleet. In de pariëtale kwab ligt de postcentrale sulcus en daarmee verbonden de intrapariëtale sulcus, die de achterste cortex van de pariëtale kwab in twee enkele lobben verdeelt. De pariëtale lob zelf bestaat dus uit de superieure en inferieure pariëtale lobben, ook bekend als de posterieure pariëtale cortex en inferieure pariëtale lobulus. Dit gebied van de hersenen bevat veel van de zogenaamde Brodmann-gebieden, die aanwijzingen geven voor de algemene functie ervan.
Functie en taken
Percepties zijn de zaak van de pariëtale kwab. Over het algemeen voert dit deel van de hersenen belangrijke taken uit bij het verwerken van alle sensorische indrukken. In het bijzonder vallen somasensorische functies binnen het bereik van de pariëtale kwab. Deze somasensorische functies hebben voornamelijk betrekking op het gevoel van haptische of tactiele waarnemingen. De pariëtale kwab is echter ook betrokken bij visuele stimulusverwerking, met name de detectie van bewegingen in het directe gezichtsveld van de waarnemer. Het pariëtale brein is dus grotendeels verantwoordelijk voor ruimtelijke oriëntatie. Ruimtelijke aandacht, ruimtelijk denken, maar ook lezen en rekenen zouden ondenkbaar zijn zonder dit deel van de grote hersenen. Bovenal analyseert het bovenste deel van het pariëtale brein waar dingen zich in het gezichtsveld van de waarnemer bevinden of waar ze naartoe bewegen. Bovendien maakt de pariëtale kwab een plan van hoe de waarnemer bij deze dingen kan komen. Zelfs de doelgerichte uitvoering van deze bewegingen vindt plaats in het pariëtale brein. Bewegingen en aanrakingen op de huid worden ook waargenomen via dit deel van de hersenen. Zelfs de beslissing aan welke prikkel in het gezichtsveld de waarnemer aandacht schenkt, vindt plaats in dit gebied. Ten slotte wordt de herkenning van objecten geïmplementeerd in de lagere pariëtale hersenen. Hiervoor wordt informatie uit het gezichtsveld gerelateerd aan sensorische informatie. In het gebied van de gyrus angularis is het inferieure pariëtale brein ook betrokken bij spraak en lezen. Als onderdeel van de pariëtale kwab heeft de intrapariëtale sulcus ook belangrijke taken. Dit gebied verbindt het visuele systeem met het menselijke motorische systeem en dient dus voornamelijk voor het gecontroleerd uitvoeren van handbewegingen en oogbewegingen.
Ziekten
Verschillende, neurologische aandoeningen en ziekten kunnen optreden in samenhang met de pariëtale kwab, die elk als laesies verschijnen bij beeldvorming. Een van de bekendste hiervan is het Gerstmann-syndroom, dat voor het eerst werd beschreven door Josef Gerstmann in het begin van de 20e eeuw en eigenlijk een heel symptoomcomplex vertegenwoordigt. Inmiddels is dit syndroom controversieel geworden, aangezien de meeste patiënten met de symptomen van het Gerstmann-complex bovendien andere symptomen vertonen. Een van de individuele symptomen van het Gerstmann-syndroom is agrafie. Dit betekent een moeilijkheid bij het schrijven, die onafhankelijk van motorische vaardigheden en intelligentie optreedt. Symptomatisch is er ook een acalculie, dat wil zeggen een moeilijkheid met rekenen. Vanwege de ruimtelijke functies van de pariëtale kwab zijn er ook links-rechts zwakke punten, evenals moeilijkheden bij het tellen en benoemen van de eigen vingers en tenen. Het Gerstmann-syndroom treedt op wanneer er schade is aan het Brodmann-gebied 40, dat zich in de pariëtale kwab bevindt. Dergelijke schade kan bijvoorbeeld worden veroorzaakt door een beroerte or ontsteking in dit gebied bijvoorbeeld door een degeneratieve ziekte zoals multiple sclerose. In het geval van beide beroertes en ontsteking-gerelateerde schade, de symptomen kunnen in de loop van de komende dagen en weken verdwijnen. Een tweede aandoening die rechtstreeks verband houdt met de pariëtale kwab is het vrij zeldzame Bálint-syndroom. Dit houdt een onvermogen in om doelbewuste grijp- of handbewegingen te maken. Bovendien worden doelgerichte bewegingen van de ogen verstoord, wordt de visuele aandacht verminderd en zijn complexe beelden niet meer volledig te vatten. Bilaterale, pariëtale of parieto-occipitale laesies in de hersenen zijn verantwoordelijk voor het klinische beeld. In aanvulling op hersentumors en ziekten zoals Creutzfeldt-Jakob ziekteberoertes en ontstekingsziekten kunnen deze hersenletsels ook veroorzaken. Zoals het geval was bij het Gerstmann-syndroom, kunnen symptomatische tekorten bij het Balint-syndroom afnemen als a beroerte of MS-laesie veroorzaakte ze.
Typische en veel voorkomende hersenaandoeningen.
- Dementia
- Creutzfeldt-Jakob ziekte
- Geheugen hiaten
- Hersenbloeding
- Hersenvliesontsteking
