Takayasu-arteritis: oorzaken, symptomen

Kort overzicht

  • Beschrijving: Takayasu-arteritis is een zeldzame ziekte van het immuunsysteem waarbij de aorta en de belangrijkste bloedvaten na verloop van tijd ontstoken en vernauwd raken.
  • Oorzaken: De exacte oorzaak van Takayasu-arteritis is nog niet bekend. Een foutieve reactie van het immuunsysteem zorgt ervoor dat lichaamseigen cellen de vaatwanden aanvallen.
  • Prognose: de ziekte van Takayasu is nog niet te genezen. Onbehandeld is de ziekte meestal fataal. Met therapie zijn de meeste patiënten op de lange termijn klachtenvrij.
  • Diagnose: Gesprek met de arts, lichamelijk onderzoek (o.a. bloedonderzoek, echografie, MRI, CT).
  • Symptomen: Meestal koorts, nachtelijk zweten, gewichtsverlies en pijnlijke ledematen. Ook stoornissen in de bloedsomloop van de armen en benen, duizeligheid, flauwvallen, beroertes of hoge bloeddruk zijn in het verdere beloop mogelijk.

Takayasu-arteritis (ook wel de ziekte van Takayasu of het Takayasu-syndroom) is een zeldzame auto-immuunziekte waarbij de wanden van bloedvaten ontstoken raken (vasculitis). De ziekte is vernoemd naar de Japanse arts Mikado Takayasu, die de ziekte voor het eerst beschreef in 2008.

Het Takayasu-syndroom behoort tot de groep zogenaamde primaire vasculitiden. Deze verzamelnaam verwijst naar ontstekingsziekten van de bloedvaten waarvoor geen onderliggende ziekte bekend is. Vasculitiden behoren tot de reumatische aandoeningen omdat ze vaak gepaard gaan met pijn in de gewrichten of spieren en soms ook met gewrichtszwelling.

Wie wordt er getroffen?

Het Takayasu-syndroom begint meestal tussen de leeftijd van 20 en 30 jaar. Na de leeftijd van 40 jaar komt de ziekte vrij zelden voor.

Hoe ontstaat Takayasu-arteritis?

De oorzaak van Takayasu's arteritis is nog niet bekend. Er wordt gedacht dat een erfelijke aanleg in combinatie met een onbekende trigger (bijvoorbeeld omgevingsfactoren zoals straling, toxines, stress, hepatitisvirussen, infectie met de bacterie Staphylococcus aureus) de ziekte veroorzaken.

Hierdoor worden de organen en ledematen niet meer voorzien van voldoende zuurstof. Afhankelijk van welke bloedvaten zijn aangetast, resulteert de ziekte van Takayasu in verschillende symptomen.

Hoe wordt Takayasu-arteritis behandeld?

Hierdoor worden de organen en ledematen niet meer voorzien van voldoende zuurstof. Afhankelijk van welke bloedvaten zijn aangetast, resulteert de ziekte van Takayasu in verschillende symptomen.

Hoe wordt Takayasu-arteritis behandeld?

immunosuppressiva

Als de getroffen persoon de cortison niet verdraagt ​​of de cortison niet voldoende is voor de behandeling, schrijft de arts als alternatief andere immunosuppressiva voor, zoals methotrexaat of cyclofosfamide. Deze stoffen remmen de immuunafweer van het lichaam en voorkomen dat de ontsteking zich verder ontwikkelt bij Takayasu-arteritis. Ze hebben een zeer sterke werking en worden ook gebruikt bij de behandeling van kanker (cytostatica).

Bloedverdunner

Antilichaamtherapie

Als de getroffen persoon niet reageert op therapie met immunosuppressiva, kan de arts behandelen met een zogenaamde TNF-alfablokker. Deze actieve stoffen behoren tot de groep van biologische geneesmiddelen, genetisch gemanipuleerde geneesmiddelen (bijvoorbeeld antilichamen). Ze zijn specifiek gericht tegen bepaalde boodschapperstoffen die ontstekingen in de vaatwanden veroorzaken.

Werking

Er zijn verschillende chirurgische en minimaal invasieve procedures beschikbaar om de bloedvaten weer doorlaatbaar te maken. Deze omvatten ballondilatatie, het inbrengen van een stent of een bypass-operatie.

Ballon dilatatie

stent

Om het vat te stabiliseren en open te houden, brengt de arts in sommige gevallen na ballondilatatie een stent (draadbuis van metaal of plastic) in. Hiervoor duwt de arts via de voerdraad een katheter met de stent in het aangetaste vat en plaatst deze daar. Nadat de stent is geplaatst, blijft deze in deze vorm in het bloedvat en zorgt ervoor dat het bloed ter plaatse van de voormalige vernauwing weer vrijelijk kan stromen.

Bypass operatie

Ernstige complicaties van Takayasu-arteritis, zoals een hartaanval of beroerte, zijn grotendeels te voorkomen met de juiste therapie.

Is Takayasu-arteritis te genezen?

Volgens een groot onderzoek uit Japan verslechtert de ziekte bij tweederde van de getroffenen niet verder met de juiste therapie. Ernstige complicaties (bijvoorbeeld een hartaanval, beroerte) komen slechts in een kwart voor.

Hoe eerder de arts de ziekte herkent en behandelt, hoe kleiner de kans op blijvende schade.

Hoe stelt de dokter de diagnose?

Omdat de symptomen van Takayasu-arteritis aan het begin van de ziekte meestal vrij aspecifiek zijn en de ziekte zelf zeer zeldzaam is, is het belangrijk dat de arts de getroffen persoon gedetailleerd onderzoekt. Daartoe voert de arts eerst een gedetailleerd interview (anamnese) met de getroffen persoon. Vervolgens voert hij een lichamelijk onderzoek uit bij de patiënt.

Gesprek met de dokter

Tijdens het gesprek vraagt ​​de arts de getroffen persoon onder meer:

  • Wanneer zijn de klachten opgetreden?
  • Zijn er reeds bestaande aandoeningen (bijvoorbeeld reuma, aderverkalking, hoge bloeddruk)?
  • Wat zijn uw levensstijlgewoonten? Sport je regelmatig? Hoe ziet jouw dieet eruit? Rook je?

Fysiek onderzoek

Ultrageluid

Tijdens een echografisch onderzoek van de bloedvaten (kleurenduplex echografie) ziet de arts of de vaatwand vernauwd of ontstoken is. Ook bepaalt hij met behulp van echografie de richting waarin het bloed in de bloedvaten stroomt en hoe snel het bloed door de bloedvaten stroomt (stroomsnelheid). Dit laatste geeft de arts informatie over de vraag of er vernauwingen of occlusies in de bloedvaten zijn.

In sommige gevallen brengt de arts een ultrasone sonde in de slokdarm in (transoesofageale echocardiografie, TEE) om de bloedvaten die zich dicht bij het hart bevinden te onderzoeken.

angiografie

Bloed Test

De arts onderzoekt ook het bloed van de getroffen persoon. Als bijvoorbeeld de erytrocytsedimentatiesnelheid (ESR) sterk toeneemt, is dit een indicatie voor een ontstekingsziekte zoals Takayasu-arteritis. De ESR geeft aan hoe snel de rode bloedcellen in een bloedmonster binnen een uur in een speciaal buisje zinken.

ACR-criteria

Op basis van de resultaten van alle onderzoeken stelt de arts de diagnose. Meestal gebeurt dit op basis van de zogenaamde ACR-criteria (ACR staat voor American College of Rheumatology). Als aan ten minste drie van de criteria wordt voldaan, is het hoogstwaarschijnlijk Takayasu-arteritis:

  • De getroffen persoon is jonger dan 40 jaar.
  • Er zijn stoornissen in de bloedsomloop in de armen en/of benen, bijvoorbeeld hinken (claudicatio) of spierpijn wanneer de getroffen persoon beweegt.
  • De systolische bloeddruk tussen de twee armen verschilt ruim 10 mmHg (systolisch = de bloeddruk wanneer de hartspier samentrekt en zuurstofrijk bloed in de bloedvaten pompt).
  • Met een stethoscoop kunt u stromingsgeluiden van bloed over de aorta of de slagader onder het sleutelbeen (arteria subclavia) horen.
  • Veranderingen in het arteriogram (bijvoorbeeld vasculaire veranderingen in de aorta) kunnen worden gedetecteerd.

Wat zijn de symptomen?

Bij het begin van Takayasu-arteritis treden gewoonlijk algemene en niet-specifieke ontstekingsreacties van het lichaam op. Getroffen personen voelen zich meestal erg ziek. Ze zijn uitgeput en zwak, hebben geen eetlust en melden gewrichts- en spierpijn. De meest voorkomende symptomen zijn:

  • Vermoeidheid
  • Lichte koorts (ongeveer 38 graden Celsius).
  • Ongewenst gewichtsverlies
  • Nacht zweet
  • Verlies van eetlust
  • Zwakte
  • Spier- en gewrichtspijn

Als de ziekte al vergevorderd is, ontstaan ​​er chronische klachten. Deze ontstaan ​​doordat de bloedvaten na verloop van tijd smaller worden en de organen en ledematen niet langer van voldoende bloed voorzien. De symptomen die zich ontwikkelen, zijn afhankelijk van de aangetaste slagader. De meest voorkomende symptomen van gevorderde Takayasu-arteritis zijn:

  • Problemen met de bloedsomloop in de armen en/of benen
  • Duizeligheid (vertigo)
  • Flauwvallen
  • Visuele stoornissen
  • Beroerte (hersenbeschadiging)
  • Hartaanval (myocardinfarct)
  • Aneurysma (ballonachtige uitstulping van de bloedvaten)

Doorbloedingsstoornissen

In principe is het mogelijk dat de arteritis van Takayasu de gehele aorta en alle zijtakken van het hart tot aan de lies omvat. Meestal raken echter de armen beschadigd, en in de tweede plaats de slagaders die de hersenen van bloed voorzien.

Duizeligheid en flauwvallen

Bovendien is de polsslag aan de pols vaak verzwakt of helemaal niet voelbaar. De bloeddruk is vaak verschillend in de twee armen. Als de slagaders in de halsslagader zijn aangetast, hebben mensen met het Takayasu-syndroom vaak ook pijn in de zijkant van de nek.

Hoge bloeddruk

Beroertes en hartaanvallen

Als de bloedvaten ontstoken zijn, bestaat ook het risico dat ze na verloop van tijd aanzienlijk kleiner worden en zelfs volledig sluiten (arteriële stenose). De getroffen gebieden worden dan niet meer voorzien van voldoende zuurstof en voedingsstoffen en het weefsel in dit gebied sterft af. Als gevolg hiervan komen bij onbehandelde Takayasu-arteritis vaak beroertes (veroorzaakt door vernauwde bloedvaten in de hersenen) of hartaanvallen (veroorzaakt door vernauwde bloedvaten in de hartspier) voor.

Omdat er een hoge bloeddruk heerst in de bloedvaten nabij het hart, zetten de bloedvaten steeds meer uit als de vaatwanden verzwakt zijn als gevolg van de ontsteking. Soms resulteert dit in de vorming van uitstulpingen in de vaatwand (aneurysma's). Als zo’n aneurysma scheurt, ontstaat er doorgaans een levensbedreigende inwendige bloeding. Het gevaarlijke van deze verwijde bloedvaten is dat ze meestal geen symptomen veroorzaken.

Meer symptomen

Zoek onmiddellijk medische hulp als u moeilijk kunt ademen en pijn op de borst of arm heeft!