Wat is de wervelkolom?
De wervelkolom is het benige axiale skelet dat de romp ondersteunt en zijn bewegingen mogelijk maakt. Van voren gezien is het recht. Vanaf de zijkant gezien heeft het daarentegen een dubbele S-vorm:
Hoeveel wervels heeft een mens?
De menselijke wervelkolom bestaat uit 33 tot 34 wervels. Het is verdeeld in vijf wervelkolomsegmenten, elk bestaande uit verschillende wervels:
Cervicale wervelkolom (C-wervelkolom).
Het bestaat uit de zeven halswervels (halswervels, C1-C7). Meer over dit bovenste deel van de wervelkolom leest u in het artikel Cervicale wervelkolom.
Thoracale wervelkolom (BWS)
Lumbale wervelkolom (LWS)
Het derde deel van de wervelkolom bestaat uit vijf wervels (lendewervels, L1 – L5). Meer hierover leest u in het artikel Lumbale wervelkolom.
Sacrum (os sacrum)
Tijdens de ontwikkeling groeien de vijf sacrale wervels (sacrale wervels, S1 – S5) samen om één bot te vormen. Lees hierover meer in het artikel Sacrum.
Stuitbeen (Os coccygis)
De 24 hals-, borst- en lendenwervels blijven gedurende het hele leven mobiel – behalve in geval van ziekte of letsel.
De wervelstructuur varieert
Om deze reden zijn de wervels van de halswervelkolom, die relatief weinig gewicht moeten dragen met het hoofd maar een groot bewegingsbereik mogelijk maken, anders gevormd en kleiner dan de lendenwervels. Deze laatste moeten een veel groter gewicht dragen en daarom sterker zijn, maar slechts een kleiner bewegingsbereik toestaan.
Het wervellichaam
Het wervellichaam is eigenlijk het dragende en ondersteunende deel van de wervelkolom. Het heeft een dunne, compacte buitenlaag en een sterk spongieus bot aan de binnenkant, een sponsachtig systeem van fijne botbellen gevuld met rood beenmerg. Het centrale gebied van de boven- en onderoppervlakken van de wervellichamen is poreus en alleen de marginale randen zijn opgebouwd uit massief bot.
De tussenwervelschijven
Tussen elke twee aangrenzende wervellichamen liggen drukelastische tussenwervelschijven gemaakt van kraakbeenweefsel, de tussenwervelschijven. Meer hierover leest u in het artikel Tussenwervelschijf.
De wervelboog en de processen
Het achterste deel van elke wervel is de wervelboog (arcus vertebrae), die smaller en zwakker is dan het wervellichaam. Verschillende processen strekken zich uit vanaf de wervelboog:
Doornig proces
Lees meer over dit wervelproces in het artikel processus spinosus.
Ligamenten voor stabilisatie
Tussen de wervelbogen – vanaf de tweede halswervel tot aan de eerste heiligbeenwervel – bevinden zich ligamenten van elastisch bindweefsel (ligamenta flava), die samen met spieren de wervelkolom stabiliseren. Hun dikte neemt van boven naar beneden toe.
Het wervelkanaal
Het gat in de benige ring van de wervels is het wervelgat. Alle wervelgaten vormen samen het wervelkanaal (canalis vertebralis), waarin het ruggenmerg (medulla spinalis) met de omringende hersenvliezen van de hersenen naar het sacrale gebied loopt. Het wervelkanaal wordt van boven naar beneden steeds smaller, omdat het ruggenmerg binnenin ook steeds smaller wordt naar de bodem toe.
Wat is de functie van de wervelkolom?
De noodzakelijke compensatie, wanneer de buik te dik en zwaar wordt en daardoor de lumbale lordose toeneemt, kan worden waargenomen bij zwangere vrouwen, die ter compensatie het borst-, nek- en hoofdgedeelte naar achteren verschuiven.
De ligamenten tussen de wervelbogen (ligamenta flava) worden uitgerekt wanneer de wervelkolom gebogen is, en hun vooraf bepaalde spanning helpt de rugspieren om de wervelkolom weer recht te maken.
De mobiliteit van de wervelkolom
Laterale inclinatie is in ongeveer dezelfde mate mogelijk in de cervicale en lumbale wervelkolom. Het is het grootst in de thoracale wervelkolom en wordt alleen beperkt door de ligamenten van de wervelkolom en de ribben.
Waar bevindt de wervelkolom zich?
De wervelkolom bevindt zich aan de achterkant van het lichaam, gezien in dwarsdoorsnede van de romp. De processen van de individuele wervels liggen dicht bij elkaar onder de huid van de rug, waar ze bij slanke mensen zichtbaar en voelbaar zijn.
Welke problemen kan de wervelkolom veroorzaken?
Als bijvoorbeeld de eerste halswervel versmolten is met het achterhoofdsbeen, heet dit atlasassimilatie. Als er sprake is van een extra (zesde) lendenwervel, wordt dit lumbalisatie genoemd. Als de laatste (vijfde) lendenwervel is versmolten met het heiligbeen, wordt dit sacralisatie genoemd.
Door spierspanning of andere oorzaken kunnen individuele wervels geblokkeerd raken in hun mobiliteit.
Een laterale kromming van de wervelkolom, die op zichzelf bovendien verdraaid kan zijn, wordt scoliose genoemd.
De ziekte van Bechterew (spondylitis ankylopoetica) is een chronische, progressieve reumatische ziekte waarbij vooral de gewrichten van de wervelkolom en de sacro-iliacale gewrichten ontstoken zijn.
