Wat is een stoma?
Een stoma is een kunstmatige verbinding tussen een hol orgaan en het oppervlak van het lichaam, oftewel een opening in het lichaam. Voorbeelden hiervan zijn
- de gastrostomie (maagstoma) voor kunstmatige voeding
- het enterostoma (kunstmatige darmuitlaat) voor het uitscheiden van ontlasting
- het urostoma (kunstmatige blaasuitlaat) voor uitscheiding via de urine
De procedure waarbij de arts de stoma aanmaakt, wordt gastrostomie, enterostomie of urostoma genoemd, afhankelijk van het aangetaste orgaan.
Afhankelijk van de onderliggende ziekte en eerdere operaties kan de stoma na enige tijd weer verwijderd worden; de arts kan dan ook een stomaverplaatsing uitvoeren. In veel gevallen is echter een blijvend, dat wil zeggen levenslang, stoma noodzakelijk.
Wanneer wordt een stoma geplaatst?
Het primaire doel van een stoma is om de patiënt te helpen bij het opnemen of uitscheiden als dit op natuurlijke wijze niet meer mogelijk is.
Urostomie De kunstmatige blaasuitgang helpt de patiënt bij het plassen. De arts plaatst de urostoma als de blaas verwijderd moet worden vanwege een onderliggende ziekte (zoals blaaskanker) of als er sprake is van een disfunctie van de urinewegen.
Urostomie
Wanneer een kunstmatige blaasuitlaat nodig is en hoe deze wordt aangemaakt en verzorgd, leest u in het artikel Urostoma.
enterostomie
Een enterostomie, oftewel een kunstmatige darmuitgang, wordt geplaatst als de patiënt de darmen niet meer op natuurlijke wijze kan legen, vooral als het rectum operatief is verwijderd, bijvoorbeeld als gevolg van een inflammatoire darmziekte of kanker.
Kunstmatige anus
Wanneer een kunstmatige anus nodig is en hoe een darmevacuatie werkt, leest u in het artikel Kunstanus.
Wat gebeurt er als er een stoma wordt aangelegd?
Gasterostomie
Percutane endoscopische gastrostomie wordt normaal gesproken gebruikt voor de middellange en lange termijn kunstmatige voeding van een patiënt via een stoma. De procedure wordt geleid en gecontroleerd via een endoscoop. Eerst wordt de endoscoop via de slokdarm in de maag gebracht. Het apparaat wordt gebruikt om de maag op te blazen en er wordt een plaats op de voorwand van de maag geselecteerd. Daar wordt de patiënt aangeprikt en wordt een voedingssonde ingebracht. Deze zit vast aan de binnen- en buitenkant van de maag.
enterostomie
De chirurg krijgt toegang tot de buikholte via een buikincisie (laparotomie) of via een sonde. De verdere chirurgische ingreep hangt af van de vraag of de patiënt moet worden behandeld met een terminale stoma of een dubbele stoma:
Urostomie
Wat zijn de risico’s van een stoma?
Het aanleggen van een stoma is geen ingewikkelde ingreep en wordt vaak uitgevoerd. Toch zijn er, ondanks zorgvuldige naleving van de huidige normen, enkele risico's verbonden aan stomazorg. Het risico op complicaties neemt over het algemeen toe naarmate de stoma langer wordt gedragen.
Risico's van de gastrostomie
Bij een gastrostomie kunnen de volgende problemen optreden:
- Verstopping van de gastrostomiebuis
- Interne of externe drukverwondingen die tot weefselsterfte leiden
- Ophoping van lucht in de buikholte of buikwand
- Overmatige vorming van nieuw weefsel, dat mogelijk moet worden verwijderd met lasertherapie of operatief
Risico's van het urostoma
De complicaties die optreden bij een urostoma vindt u in het artikel Urostoma.
Risico's van het enterostoma
De complicaties die optreden bij een kunstmatige darmuitgang vindt u in het artikel Kunstmatige darmuitgang.
Waar moet ik op letten bij een stoma?
U kunt met de stoma blijven sporten zolang uw basisconditie het toelaat. Wij adviseren hiervoor een op maat gemaakt stomaverband te dragen, dat tegendruk creëert als de buikholte onder druk staat. Ook voor de watersport zijn er waterbeschermingsriemen verkrijgbaar.
Zelfhulpgroepen
Door ervaringen te delen met andere mensen met een stoma kunnen veel patiënten wennen aan het leven met een kunstdarm of blaasuitlaat. Er zijn talloze zelfhulpgroepen voor patiënten met een stoma, bijvoorbeeld van de specialistenvereniging Stoma Kontinenz und Würde eV of de Deutsche Solidargemeinschaft von Stomaträgern und von Menschen mit Darmkrebs sowie deren Angehörigen.
