Kort overzicht
- Behandeling: zalven met antischimmelmiddelen, zinkzalven, huid in het luiergebied schoon en droog houden
- Oorzaken en risicofactoren: Schimmelinfectie van de huid met Candida albicans (candidiasis), irritatie van de huid door te weinig luieren, diarree bij de baby.
- Symptomen: rode uitslag in het luiergebied (billen, dijen, geslachtsdelen), puisten, schilferige huidgebieden, pijn, jeuk
- Beloop en prognose: Met de juiste behandeling geneest luierlijster volledig. Er bestaat een mogelijkheid dat candidiasis terugkeert.
- Preventie: voldoende frequent luieren, zorgvuldige huidverzorging.
Wat is luierlijster?
Candida albicans infecteert ook andere delen van het lichaam bij baby's en bij volwassenen, bijvoorbeeld het mondslijmvlies, vochtige huidplooien zoals de lies, anale plooi of de oksels, darmen en slokdarm, en in individuele gevallen ook andere inwendige organen. Dit komt echter veel minder vaak voor dan luierlijster.
Niet alleen baby's krijgen luierspruw, ook volwassenen die een luier dragen vanwege incontinentie lopen de kans op luierschimmel. In ieder geval is de belangrijkste behandelingsmaatregel het luiergebied zo schoon en droog mogelijk houden.
Hoe wordt luierlijster behandeld?
Als de huid van de baby erg ontstoken is door luierspruw, kan de arts ook korte tijd een zalf met hydrocortison voorschrijven. Als er ook spruw in de mond of het darmgebied aanwezig is, krijgt de baby ook een antimycoticum (meestal nystatine) in de vorm van een gel of oplossing om door te slikken.
Wat u zelf kunt doen tegen luierlijster
- Verschoon de luiers van uw kind met de kortst mogelijke tussenpozen. Bij spruw is het ideaal als er lucht tot aan de billen van de baby komt, dat wil zeggen als de baby in fases helemaal geen luier draagt.
- Gebruik vooral absorberende en ademende wegwerpluiers of katoenen luiers. Voor dit laatste is het belangrijk om ze na elk gebruik te koken.
- Luierlijster is besmettelijk – gebruik dus elke keer dat u luiers verwisselt een vers maandverband op de commode en was daarna uw handen grondig.
- Als huismiddeltje tegen luierpijn doen milde en ontstekingsremmende baden sommige baby's goed, zoals oliebaden. Ze helpen de huid te rehydrateren en ondersteunen zo de huidbarrière.
Wat is de oorzaak van luierspruw?
De oorzaak van luierspruw is Candida albicans, een gistschimmel ook wel spruw genoemd. Deze ziekteverwekker is wijdverspreid: Candida-schimmels kunnen bij de meeste gezonde mensen worden gedetecteerd, vooral in de darmen, in de mond en keel, op de vingers en op de geslachtsorganen. Normaal gesproken nestelen de schimmels zich hier zonder klachten te veroorzaken.
Bij baby's met luierspruw (ook wel luierschimmel) gebeurt dit enerzijds omdat ze nog geen volledig volwassen immuunsysteem hebben. Aan de andere kant wordt de huid in het luiergebied toch vaak aangetast, wat een schimmelinfectie vergemakkelijkt. De vochtige, warme omgeving in de luier, vaak verrijkt met ontlasting en urine, verzacht en irriteert de huid.
Candida albicans komt op verschillende manieren bij de billen van de baby terecht – van buitenaf via de handen van de ouders, het aankleedkussen of de luier zelf. In sommige gevallen nestelt de schimmel zich vooraf onopgemerkt in de darmen van de baby en ontwikkelt zich uiteindelijk tot luierspruw wanneer deze zich vermenigvuldigt in het pijnlijke anusgebied.
Lijsters (candidiasis) komen ook voor bij volwassenen.
Luierlijster: symptomen
Een kenmerkend kenmerk van luierlijster zijn rode, soms witgerande blaren en puisten, waarvan sommige samenvloeien tot rode gebieden. Bovendien vormt de huid vaak een witachtige, schilferige ring rond de randen van de uitslag. In tegenstelling tot een candida-aantasting van de slijmvliezen, worden witte plaques meestal niet aangetroffen bij luierlijsters.
Onderzoeken en diagnose
De diagnose luierspruw wordt meestal gesteld door de kinderarts. Hij vraagt de verzorgers van de baby hoe lang de roodheid bestaat en hoe deze is begonnen. Ook wil hij weten of het kind nog andere afwijkingen en klachten vertoont, bijvoorbeeld of er problemen zijn met drinken.
Als er een vermoeden bestaat van luierlijster, zal de arts ook andere delen van het lichaam van de baby onderzoeken (vooral de slijmvliezen van de mond) om te controleren of de schimmel zich daar ook heeft gevestigd.
De detectie van schimmel stelt de diagnose luierlijster veilig
Soms is een ontlastingsmonster ook nuttig voor de diagnose. Als er een bijzonder groot aantal schimmels in de ontlasting van de baby kan worden gedetecteerd, is dit een indicatie dat een sterke schimmelkolonisatie (candidiasis) in de darm de luierlijster heeft veroorzaakt.
Verloop van de ziekte en prognose
Luierlijster: preventie
Veilige preventie is niet mogelijk bij luierlijster. Verschillende hygiënemaatregelen kunnen echter in ieder geval de kans verkleinen dat uw kind luierschimmel oploopt:
- Verschoon de luier van uw kind regelmatig, vooral als hij of zij diarree heeft.
- Zorg ervoor dat u de huid rond de luier grondig maar voorzichtig reinigt telkens wanneer u de luier verwisselt (gebruik geen agressieve zeep!).
- Wees voorzichtig met babypoeder; sommige baby's reageren hierop met huidirritatie.
- Laat je baby zo vaak mogelijk naakt ravotten of kruipen. Licht en lucht aan de onderkant voorkomen luierlijsters en andere infecties.
